UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prostactwo

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	prostactwo	prostactwa
D.	prostactwa	prostactw
C.	prostactwu	prostactwom
B.	prostactwo	prostactwa
N.	prostactwem	prostactwami
Ms.	prostactwie	prostactwach
W.	prostactwo	prostactwa

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. prosty I

1.a człowieka

Definicja

pejorat.

ogół cech właściwych prostakowi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

prostactwo męża
prostactwo i chamstwo, prostactwo i głupota, prostactwo i nieuctwo, prostactwo i prymitywizm
przejaw prostactwa

Cytaty

	Na wszelkie przejawy prostactwa czy tępoty ze strony rządzących reagował okrzykiem, w którym było tyleż entuzjazmu, co uszczypliwości: „Bułgario najmilsza, herosów ojczyzno!”. źródło: NKJP: Jordan Radiczkow: Opowiadanie, Gazeta Wyborcza, 1994-08-26
	Ojciec podrwiwał sobie ze wszystkiego z wrodzonym prostactwem, ale nie krył zadowolenia, że urzędnicy skarbowi mniej mu dokuczają. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	Na sąsiedniej ławce pokrzykiwało kilku smarkaczy, licytując się w prostactwie. źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994
	Spotkała przecież całą masę wykształconych prostaków. I trochę przypadków odwrotnych. Ludzi niewykształconych, za to doświadczonych i mądrych. Ludzi prostych, w których prostactwa nie było. źródło: NKJP: Monika Rakusa: Żona Adama, 2010
	Była osobą subtelną, uzdolnioną muzycznie i wykształconą i raziło ją zarówno prostactwo męża, jak i dwóch starszych synów, którzy wrodzili się w ojca. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009

Składnia

prostactwo

(KOGO)

1.b gestu

Definicja

pejorat.

ogół cech świadczących o czyimś prostactwie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

prostactwo słów, żartów

Cytaty

	Było fantastycznie, a jednak po godzinie poczuła się znudzona i zmęczona - hałasem, jałowością rozmów, prostactwem żartów. źródło: NKJP: C.d.n.: Lato, Tygodnik Olecki, nr 21, 1998
	Oblicze jego mogło być ongiś całkiem przyjemne, mimo swego prostactwa, teraz jednak odstręczało wypisanymi na nim latami pijaństwa i rozpusty. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	Bywało jednak, że dobrotliwy pan nie tylko awansował, ale - stwierdziwszy nielojalność - również, niestety, degradował, czyli - wybacz mi, przyjacielu, prostactwo słów - wyrzucał z trzaskiem na bruk. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Cesarz, 2005
	Prostactwo nas pociągało, tak jak w końcu najbardziej wyrafinowany filozof współczesny, Sartre, albo nieboszczyk Merleau-Ponty, tacy już wykuci, a jak ich pociągało to prostactwo myśli, potrzeba uproszczeń! źródło: NKJP: Aleksander Wat: Mój wiek: pamiętnik mówiony, 1967

Składnia

prostactwo

(CZEGO)

1.c czyn

Definicja

pejorat.

zachowanie charakterystyczne dla prostaka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Cytaty

Wstydziłem się przed sobą samym, karciłem za te prostactwa i pustoty.

źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002

Wielokrotnie bywam świadkiem zwyczajnego prostactwa na drodze.

źródło: NKJP: Józef Jedynak: Skąd ta różnica?, Gazeta Krakowska, 2006-08-05

Od razu przeszedł ze mną na „ty”, co poczytałem mu za prostactwo, i poprosił nie bez oględnie wesołej serdeczności, abym usiadł w fotelu.

źródło: NKJP: Jacek Dobrowolski: 120 godzin, czyli Upadek pewnego dżentelmena, 2006

2. ludzie

Definicja

pejorat.

ogół prostaków

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Cytaty

[...] z punktu widzenia zachowawczej prawicy upowszechnianie wiedzy wśród prostactwa, bez względu na to, czy tyczyła się ona pisania i czytania, czy spraw higieniczno-zdrowotnych, czy praw politycznych, było przebiegłym popychaniem do rewolty socjalnej.

źródło: NKJP: Teresa Bogucka: Wielkie spiski, Gazeta Wyborcza, 1998-10-02

To rozumiał: Rzymian nie należy drażnić. Dość i tak zatargów na każdym kroku. Prostactwo jest skłonne do buntu.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

3. wniosków

Definicja

pejorat.

cecha czegoś, co jest rozumiane lub interpretowane w sposób bardzo uproszczony

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

powierzchowność

Połączenia

prostactwo filmu

Cytaty

Na zarzut nie prostoty, lecz zwykłego prostactwa wniosków płynących z tej lektury można odpowiedzieć, że wszak najgenialniejsze przesłania w historii ludzkości wyrażane były niezwykle zwięźle, choćby: „kochaj bliźniego jak siebie samego”.

źródło: NKJP: Bożena M. Dołęgowska-Wysocka: Byczo jest!, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2005-04-15

Łatwizną i prostactwem byłoby wyjaśnianie wszystkiego, co - na razie - niepojęte, ingerencją Boską.

źródło: NKJP: Arogantów na stos, Dziennik Polski, 1999-06-11

Data ostatniej modyfikacji: 12.09.2018