UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

straż

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp
W postaci: straża

Pochodzenie

z st.czes. strážě / stráž (r.ż.) 'straż, warta', 'strzeżenie, opieka', 'strzeżone miejsce'

Zarówno powyższa jak i poświadczona w staropolszczyźnie rodzima postać stroża ‘strzeżenie, czuwanie', 'dozór, warta, straż, obrona', 'człowiek albo ludzie pełniący straż' to rzeczownikowe kontynuanty psł. *storža (< *storg-ja), pozostającego w etymologicznym związku z czasownikiem *stergti (por. strzec).

1.a czynność

Definicja

pilnowanie kogoś lub czegoś i reagowanie w sytuacji wystąpienia zagrożenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Połączenia

  • pełnić, przejąć, trzymać; powierzyć komuś straż

Cytaty

Od tej chwili przy każdym wejściu pełni straż dwóch żołnierzy Gwardii Szwajcarskiej i watykańska służba bezpieczeństwa.

źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997

Jak wyglądały ostatnie przygotowania do szczytu?
Sobota, godz. 8. Straż nad miasteczkiem przejmują służby ONZ. Do rana saperzy z Biura Ochrony Rządu sprawdzali kompleks siedmiu hal pod kątem zagrożenia terrorystycznego.

źródło: NKJP: Violetta Szostak: Do startu gotów szczyt, Gazeta.pl, 2008-11-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. straż
straże
D. straży
straży
C. straży
strażom
B. straż
straże
N. strażą
strażami
Ms. straży
strażach
W. straży
straże

1.b ludzie

Definicja

zorganizowana grupa ludzi, która pilnuje kogoś lub czegoś i reaguje w sytuacji wystąpienia zagrożenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ochrona i zanieczyszczenie środowiska

Połączenia

  • liczna, wyszkolona straż; straż graniczna, kolejowa, leśna, miejska, ogniowa, pożarna, więzienna; honorowa
  • straż kontroluje, pilnuje, obserwuje kogoś/coś; czuwa, pełni służbę
  • wezwać straż
  • zadzwonić po straż

Cytaty

Leśnicy, straż leśna i policja od wczoraj częściej niż zwykle patrolują teren Telegrafu, bo obawiają się, że ktoś może zniszczyć kolejne drzewa.

źródło: NKJP: (ATA): Teraz pilnują drzew, Echo Dnia, 2004-11-18

Straż kontroluje, czy właściciele okolicznych posesji mają zawarte obowiązkowe umowy na wywóz śmieci.

źródło: NKJP: (ans): Potok pod lupą, Gazeta Krakowska, 2007-01-13

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. straż
straże
D. straży
straży
C. straży
strażom
B. straż
straże
N. strażą
strażami
Ms. straży
strażach
W. straży
straże

Frazeologizmy

ktoś postawił na straży kogoś
ktoś staje na straży czegoś
ktoś stanął na straży czegoś
ktoś stawia na straży kogoś
ktoś stoi na straży czegoś
ktoś trwa na straży czegoś
straż przednia
straż przemysłowa
straż tylna
Data ostatniej modyfikacji: 12.03.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj