Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *sluzъ / *sluzь 'lepka wydzielina gruczołów ślinowych'
Nieregularny palatalny nagłos wywołany wpływem dawnego (i bliskiego znaczeniowo) rzeczownika śliz (< psł. *slizъ 'śluz, szlam').
1.
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | wydzielina |
Połączenia
- gęsty, lepki śluz
- pokryty, zlepiony śluzem
- wydzielać śluz
Cytaty
Śluz ślimaków zawiera substancje bakteriostatyczne, z których wytwarza się lekarstwa na schorzenia astmatyczne, gruźlicę oraz maści ułatwiające i przyspieszające gojenie się ran. źródło: NKJP: Wojciech Markiewicz: Los mięczaka, Polityka, 2006-10-21 |
|
Istotą tego ciężkiego schorzenia jest powstawanie w drogach oddechowych, jelitach, trzustce, wątrobie, śliniankach, jądrach śluzu o zmienionym składzie i właściwościach. źródło: NKJP: Walka o oddech, Wieści Podwarszawskie, 2000-03-12 |
|
Ryba wydziela bez przerwy nadmiar soli w postaci słonego śluzu przez skrzela. źródło: NKJP: Jan Rurański: Dlaczego sól jest słona, 1984 |
|
Na jego liściach znajdują się dwa typy gruczołków, wydzielających śluz i enzymy trawienne. Owad przykleja się do lepkiej od śluzu powierzchni liścia, która stopniowo się zwija. źródło: NKJP: Dorota Wrońska: Gdzie szukać drapieżnych roślin, Wiedza i Życie, 1998 |
|
Powierzchnia zewnętrznej osłonki jaja traszki w chwili składania go, pokryta jest cieniutką warstewką lepkiego śluzu, pełniącego rolę kleju. źródło: NKJP: Włodzimierz Juszczak: Traszki, 1967 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | śluz |
śluzy |
|
D. | śluzu |
śluzów |
|
C. | śluzowi |
śluzom |
|
B. | śluz |
śluzy |
|
N. | śluzem |
śluzami |
|
Ms. | śluzie |
śluzach |
|
W. | śluzie |
śluzy |
Inne uwagi
Zwykle lp