UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

karabela

Chronologizacja

1497, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. karabela
karabele
D. karabeli
karabeli
neut
karabel
char
C. karabeli
karabelom
B. karabelę
karabele
N. karabelą
karabelami
Ms. karabeli
karabelach
W. karabelo
karabele

Pochodzenie

Etymologia niejasna. Może od nazwy perskiego miasta Karbala albo od imienia posła lub kupca tureckiegoKara Bel (dosł. 'Czarny Znak'), który miał wprowadzić ten rodzaj szabli na polski dwór.

Definicja

bogato zdobiona szabla z uchwytem o kształcie przypominającym głowę orła, używana dawniej przez szlachtę polską do walki bądź noszona w czasie uroczystości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  szabla

Połączenia

  • ozdobna karabela; karabela bojowa
  • rękojeść karabeli
  • nosić karabelę
  • chwycić za karabelę

Cytaty

Uzupełnieniem są oryginalne buty safianowe, karabela, którą szlachcic nosił u boku, oraz czekan bądź obuszek, który zwykł nosić w ręce.

źródło: NKJP: S.Żagiel: W Gołotczyźnie: Żupany, karabele, fiołki..., Tygodnik Ciechanowski, 2008-04-21

Inny przecież był uchwyt polskiej karabeli bojowej czy szabli husarskiej, a diametralnie różny szabli arabskiej czy perskiej.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kwaśniewicz: Dzieje szabli w Polsce, 1993

W Muzeum Czartoryskich zachwycały sadzone szafirami karabele, szabla Kościuszki, zbroje, burka Czarnieckiego.

źródło: NKJP: Niedzielne ceremoniały, Dziennik Polski, 2001-12-15

Husaria niekiedy używała wschodnich karabel.

źródło: NKJP: Internet

Cześnik, spotkawszy we własnym domu swego śmiertelnego wroga, chwyta za karabelę.

źródło: NKJP: Retoryka, Dziennik Polski, 2001-02-16

Data ostatniej modyfikacji: 04.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj