Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *gadъ 'zwierzę budzące wstręt, obrzydzenie; wąż, żmija'
1. jadowity
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- jadowity gad
- gady i płazy; ssaki i gady
Cytaty
|
Żmija zygzakowata jest gadem dość płochliwym, który atakuje tylko wtedy, gdy się czuje osaczony. źródło: NKJP: Dorota Abramowicz: Żmije znów atakują w pomorskich lasach, Dziennik Bałtycki, 2010-06-23 |
|
|
Gady, jak każde inne zwierzęta, można kupić w sklepie. Ludzie mają różne zainteresowania. Niektórzy zbierają znaczki pocztowe, inni karty telefoniczne, a Grzegorz [...] hoduje egzotyczne zwierzęta, m.in. węże, jaszczurki, pająki i żółwie. źródło: NKJP: Anna Jakubiec: Węże, żółwie i pająki, Dziennik Zachodni, 2002-07-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gad |
gady |
|
| D. | gada |
gadów |
|
| C. | gadowi |
gadom |
|
| B. | gada |
gady |
|
| N. | gadem |
gadami |
|
| Ms. | gadzie |
gadach |
|
| W. | gadzie |
gady |
2. o człowieku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | drań, szubrawiec |
Cytaty
|
Nigdy nie poproszę o pomoc tego gada, który mnie śledzi na każdym kroku! Który moje życie zamienił w piekło! źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009 |
|
|
Oszczerstwem chcesz dowództwo zjednać?! Judaszu ty! Podstępny gadzie! źródło: NKJP: Janusz Szpotański: Zebrane utwory poetyckie, 1990 |
|
|
- Bogowie! O, bogowie! Czemum sam wpierw tego ścierwa nie zadusił?! Gada! Donosiciela! Szpiega! źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gad |
gadowie |
ndepr |
| gady |
depr | ||
| D. | gada |
gadów |
|
| C. | gadowi |
gadom |
|
| B. | gada |
gadów |
|
| N. | gadem |
gadami |
|
| Ms. | gadzie |
gadach |
|
| W. | gadzie |
gadowie |
ndepr |
| gady |
depr |
3. o zwierzęciu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Cytaty
|
Rozpijamy wódkę w traktorze, a tego gada nie można odpędzić. Szczeka i szczeka. źródło: NKJP: Piotr Głuchowski: Człowiek zagryzł psa, Gazeta Wyborcza, 1996-01-23 |
|
|
Bąki ją kłują. Gady zrobiły się zajadłe i krwiożercze, jak to przed burzą. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gad |
gady |
|
| D. | gada |
gadów |
|
| C. | gadowi |
gadom |
|
| B. | gada |
gady |
|
| N. | gadem |
gadami |
|
| Ms. | gadzie |
gadach |
|
| W. | gadzie |
gady |