UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wypowiadać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Por. wypowiedzieć ; zob. powiadać

1. wyrażać

Definicja

wyrażać słowami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

wypowiadać myśl, opinię, swoje poglądy, prośbę, sąd, życzenie; grzechy

Cytaty

Po tej części ceremonii goście siadali za stołem i najpierw odbywała się prezentacja spraw środowiska. Dokonywał jej najgodniejszy z przybyłych. Następnie pozostali zaproszeni wypowiadali opinie i uwagi.

źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002

Długotrwałe i uciążliwe dolegliwości, narastające znużenie, wysoka ciepłota - utrudniają swobodne formułowanie i wypowiadanie myśli [...].

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Nasze zdrowie - Co Każdy powinien wiedzieć o chorobach psychicznych, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypowiadam	wypowiadamy
2 os.	wypowiadasz	wypowiadacie
3 os.	wypowiada	wypowiadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiadałem +(e)m wypowiadał	wypowiadałam +(e)m wypowiadała	wypowiadałom +(e)m wypowiadało	wypowiadaliśmy +(e)śmy wypowiadali	wypowiadałyśmy +(e)śmy wypowiadały
2 os.	wypowiadałeś +(e)ś wypowiadał	wypowiadałaś +(e)ś wypowiadała	wypowiadałoś +(e)ś wypowiadało	wypowiadaliście +(e)ście wypowiadali	wypowiadałyście +(e)ście wypowiadały
3 os.	wypowiadał	wypowiadała	wypowiadało	wypowiadali	wypowiadały

bezosobnik: wypowiadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wypowiadał będę wypowiadać	będę wypowiadała będę wypowiadać	będę wypowiadało będę wypowiadać	będziemy wypowiadali będziemy wypowiadać	będziemy wypowiadały będziemy wypowiadać
2 os.	będziesz wypowiadał będziesz wypowiadać	będziesz wypowiadała będziesz wypowiadać	będziesz wypowiadało będziesz wypowiadać	będziecie wypowiadali będziecie wypowiadać	będziecie wypowiadały będziecie wypowiadać
3 os.	będzie wypowiadał będzie wypowiadać	będzie wypowiadała będzie wypowiadać	będzie wypowiadało będzie wypowiadać	będą wypowiadali będą wypowiadać	będą wypowiadały będą wypowiadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypowiadajmy
2 os.	wypowiadaj	wypowiadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiadałbym bym wypowiadał	wypowiadałabym bym wypowiadała	wypowiadałobym bym wypowiadało	wypowiadalibyśmy byśmy wypowiadali	wypowiadałybyśmy byśmy wypowiadały
2 os.	wypowiadałbyś byś wypowiadał	wypowiadałabyś byś wypowiadała	wypowiadałobyś byś wypowiadało	wypowiadalibyście byście wypowiadali	wypowiadałybyście byście wypowiadały
3 os.	wypowiadałby by wypowiadał	wypowiadałaby by wypowiadała	wypowiadałoby by wypowiadało	wypowiadaliby by wypowiadali	wypowiadałyby by wypowiadały

bezosobnik: wypowiadano by

bezokolicznik: wypowiadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wypowiadając

gerundium: wypowiadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypowiadanie	wypowiadania
D.	wypowiadania	wypowiadań
C.	wypowiadaniu	wypowiadaniom
B.	wypowiadanie	wypowiadania
N.	wypowiadaniem	wypowiadaniami
Ms.	wypowiadaniu	wypowiadaniach
W.	wypowiadanie	wypowiadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypowiadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadająca
D.	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającej
C.	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającej
B.	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadającą
N.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającą
Ms.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadające
D.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających
C.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym
B.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadające
N.	wypowiadającymi	wypowiadającymi	wypowiadającymi	wypowiadającymi
Ms.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypowiadany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiadany	wypowiadany	wypowiadany	wypowiadane	wypowiadana
D.	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanej
C.	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanej
B.	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadany	wypowiadane	wypowiadaną
N.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadaną
Ms.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiadani	wypowiadani	wypowiadane	wypowiadane
D.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych
C.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym
B.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadane
N.	wypowiadanymi	wypowiadanymi	wypowiadanymi	wypowiadanymi
Ms.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych

odpowiednik aspektowy: wypowiedzieć

Składnia

Rz_osobowy

wypowiadać

2. artykułować

Definicja

artykułować ustnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

wypowiadać głoskę, słowo; nazwisko; zdanie
wypowiadać na głos, poprawnie, szeptem

Cytaty

Są tacy, którzy potrafią wypowiadać słowo „dokładnie” kilkanaście razy w czasie krótkiej, banalnej rozmowy.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 37. posiedzenia Senatu RP w dniu 2 kwietnia 2003 r.,

Pater akcentował każdy wypowiadany wyraz.

źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypowiadam	wypowiadamy
2 os.	wypowiadasz	wypowiadacie
3 os.	wypowiada	wypowiadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiadałem +(e)m wypowiadał	wypowiadałam +(e)m wypowiadała	wypowiadałom +(e)m wypowiadało	wypowiadaliśmy +(e)śmy wypowiadali	wypowiadałyśmy +(e)śmy wypowiadały
2 os.	wypowiadałeś +(e)ś wypowiadał	wypowiadałaś +(e)ś wypowiadała	wypowiadałoś +(e)ś wypowiadało	wypowiadaliście +(e)ście wypowiadali	wypowiadałyście +(e)ście wypowiadały
3 os.	wypowiadał	wypowiadała	wypowiadało	wypowiadali	wypowiadały

bezosobnik: wypowiadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wypowiadał będę wypowiadać	będę wypowiadała będę wypowiadać	będę wypowiadało będę wypowiadać	będziemy wypowiadali będziemy wypowiadać	będziemy wypowiadały będziemy wypowiadać
2 os.	będziesz wypowiadał będziesz wypowiadać	będziesz wypowiadała będziesz wypowiadać	będziesz wypowiadało będziesz wypowiadać	będziecie wypowiadali będziecie wypowiadać	będziecie wypowiadały będziecie wypowiadać
3 os.	będzie wypowiadał będzie wypowiadać	będzie wypowiadała będzie wypowiadać	będzie wypowiadało będzie wypowiadać	będą wypowiadali będą wypowiadać	będą wypowiadały będą wypowiadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypowiadajmy
2 os.	wypowiadaj	wypowiadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiadałbym bym wypowiadał	wypowiadałabym bym wypowiadała	wypowiadałobym bym wypowiadało	wypowiadalibyśmy byśmy wypowiadali	wypowiadałybyśmy byśmy wypowiadały
2 os.	wypowiadałbyś byś wypowiadał	wypowiadałabyś byś wypowiadała	wypowiadałobyś byś wypowiadało	wypowiadalibyście byście wypowiadali	wypowiadałybyście byście wypowiadały
3 os.	wypowiadałby by wypowiadał	wypowiadałaby by wypowiadała	wypowiadałoby by wypowiadało	wypowiadaliby by wypowiadali	wypowiadałyby by wypowiadały

bezosobnik: wypowiadano by

bezokolicznik: wypowiadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wypowiadając

gerundium: wypowiadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypowiadanie	wypowiadania
D.	wypowiadania	wypowiadań
C.	wypowiadaniu	wypowiadaniom
B.	wypowiadanie	wypowiadania
N.	wypowiadaniem	wypowiadaniami
Ms.	wypowiadaniu	wypowiadaniach
W.	wypowiadanie	wypowiadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypowiadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadająca
D.	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającej
C.	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającej
B.	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadającą
N.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającą
Ms.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadające
D.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających
C.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym
B.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadające
N.	wypowiadającymi	wypowiadającymi	wypowiadającymi	wypowiadającymi
Ms.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypowiadany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiadany	wypowiadany	wypowiadany	wypowiadane	wypowiadana
D.	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanej
C.	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanej
B.	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadany	wypowiadane	wypowiadaną
N.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadaną
Ms.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiadani	wypowiadani	wypowiadane	wypowiadane
D.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych
C.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym
B.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadane
N.	wypowiadanymi	wypowiadanymi	wypowiadanymi	wypowiadanymi
Ms.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych

odpowiednik aspektowy: wypowiedzieć

Składnia

Rz_osobowy

wypowiadać

3. odstępować od umowy

Definicja

rozwiązywać umowę dotyczącą tego, co nazywa następujący wyraz

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

wypowiadać mieszkanie, pokój, pracę; dzierżawę, najem, pełnomocnictwo; służbę; układ, umowę, warunki pracy

Cytaty

W minionym tygodniu dyrektor szpitala Jan Kaczmarkiewicz otrzymał niedobrą wieść: kasa chorych wypowiada warunki kontraktu dotyczące neurologii.

źródło: NKJP: Marek Łętowski: Żonglerka liczb, Gazeta Wrocławska, 2002-09-13

Czy w piśmie wypowiadającym pracownikowi umowę o pracę pracodawca powinien podać pracownikowi motywy swojej decyzji?

źródło: NKJP: RED: Wypowiedzenie zawsze z uzasadnieniem, Gazeta Poznańska 2002-01-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wypowiadam	wypowiadamy
2 os.	wypowiadasz	wypowiadacie
3 os.	wypowiada	wypowiadają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiadałem +(e)m wypowiadał	wypowiadałam +(e)m wypowiadała	wypowiadałom +(e)m wypowiadało	wypowiadaliśmy +(e)śmy wypowiadali	wypowiadałyśmy +(e)śmy wypowiadały
2 os.	wypowiadałeś +(e)ś wypowiadał	wypowiadałaś +(e)ś wypowiadała	wypowiadałoś +(e)ś wypowiadało	wypowiadaliście +(e)ście wypowiadali	wypowiadałyście +(e)ście wypowiadały
3 os.	wypowiadał	wypowiadała	wypowiadało	wypowiadali	wypowiadały

bezosobnik: wypowiadano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wypowiadał będę wypowiadać	będę wypowiadała będę wypowiadać	będę wypowiadało będę wypowiadać	będziemy wypowiadali będziemy wypowiadać	będziemy wypowiadały będziemy wypowiadać
2 os.	będziesz wypowiadał będziesz wypowiadać	będziesz wypowiadała będziesz wypowiadać	będziesz wypowiadało będziesz wypowiadać	będziecie wypowiadali będziecie wypowiadać	będziecie wypowiadały będziecie wypowiadać
3 os.	będzie wypowiadał będzie wypowiadać	będzie wypowiadała będzie wypowiadać	będzie wypowiadało będzie wypowiadać	będą wypowiadali będą wypowiadać	będą wypowiadały będą wypowiadać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wypowiadajmy
2 os.	wypowiadaj	wypowiadajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wypowiadałbym bym wypowiadał	wypowiadałabym bym wypowiadała	wypowiadałobym bym wypowiadało	wypowiadalibyśmy byśmy wypowiadali	wypowiadałybyśmy byśmy wypowiadały
2 os.	wypowiadałbyś byś wypowiadał	wypowiadałabyś byś wypowiadała	wypowiadałobyś byś wypowiadało	wypowiadalibyście byście wypowiadali	wypowiadałybyście byście wypowiadały
3 os.	wypowiadałby by wypowiadał	wypowiadałaby by wypowiadała	wypowiadałoby by wypowiadało	wypowiadaliby by wypowiadali	wypowiadałyby by wypowiadały

bezosobnik: wypowiadano by

bezokolicznik: wypowiadać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wypowiadając

gerundium: wypowiadanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wypowiadanie	wypowiadania
D.	wypowiadania	wypowiadań
C.	wypowiadaniu	wypowiadaniom
B.	wypowiadanie	wypowiadania
N.	wypowiadaniem	wypowiadaniami
Ms.	wypowiadaniu	wypowiadaniach
W.	wypowiadanie	wypowiadania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wypowiadający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadająca
D.	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadającej
C.	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającemu	wypowiadającej
B.	wypowiadającego	wypowiadającego	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadającą
N.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającą
Ms.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiadający	wypowiadający	wypowiadające	wypowiadające
D.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających
C.	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym	wypowiadającym
B.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadające
N.	wypowiadającymi	wypowiadającymi	wypowiadającymi	wypowiadającymi
Ms.	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających	wypowiadających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wypowiadany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wypowiadany	wypowiadany	wypowiadany	wypowiadane	wypowiadana
D.	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadanej
C.	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanemu	wypowiadanej
B.	wypowiadanego	wypowiadanego	wypowiadany	wypowiadane	wypowiadaną
N.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadaną
Ms.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wypowiadani	wypowiadani	wypowiadane	wypowiadane
D.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych
C.	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym	wypowiadanym
B.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadane
N.	wypowiadanymi	wypowiadanymi	wypowiadanymi	wypowiadanymi
Ms.	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych	wypowiadanych

odpowiednik aspektowy: wypowiedzieć

Składnia

Rz_osobowy

wypowiadać

CO + (KOMU)

Frazeologizmy

ktoś wypowiada posłuszeństwo komuś
ktoś wypowiada wojnę komuś
ktoś wypowiada wojnę komuś/czemuś

Data ostatniej modyfikacji: 04.07.2014