UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dług

Chronologizacja

1386, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dług
długi
D. długu
długów
C. długowi
długom
B. dług
długi
N. długiem
długami
Ms. długu
długach
W. długu
długi

Pochodzenie

psł. *dl̥gъ 'pożyczka, zobowiązanie, wierzytelność'

1. pieniądze

Definicja

pewna suma pożyczonych pieniędzy, które trzeba oddać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  należność

Połączenia

  • duży, gigantyczny, ogromny, olbrzymi, pokaźny, poważny, spory, wielki, wysoki; kilkumilionowy, kilkunastomilionowy, wielomilionowy; zły; kopalniany, szpitalny; narodowy, państwowy, polski, publiczny, rządowy; wewnętrzny, zagraniczny; cudzy, własny; niespłacony, nieściągalny; nowy, stary; łączny; fikcyjny, rzekomy; faktyczny, rzeczywisty dług; dług budżetowy, celny, hipoteczny, spadkowy, wojenny
  • dług fabryki, firmy, huty, klubu, placówki, przedsiębiorstw, spółdzielni, spółki, stoczni, szkół, szpitala, zakładu; gminy, jednostek samorządu terytorialnego, miasta, państwa; górnictwa, kolei, oświaty, służby zdrowia; budżetu, skarbu państwa
  • dług do spłacenia; dług wobec wierzycieli; wobec banku, wobec firmy; wobec gminy; wobec budżetu, wobec skarbu państwa
  • dług za energię, za gaz, za prąd, za wodę
  • dług w banku; w górnictwie, w oświacie, w służbie zdrowia; w jakiejś kwocie, w jakiejś wysokości
  • dług i deficyt; długi i ciężary, długi i koszty czegoś, długi i należności, długi i odsetki, długi i podatki, długi i wierzytelności
  • kwota, poziom, wartość, wielkość, wysokość; przyrost, wzrost; obsługa, redukcja, spłata, zapłata, zwrot; egzekucja, windykacja; konwersja, likwidacja, restrukturyzacja, zamiana; ciężar, problem długu; wykup długów
  • handel, obrót długami
  • odsetki od długów
  • odpowiedzialność za dług
  • dług narasta, powiększa się, rośnie, urósł, wzrósł, zwiększył się; zmniejszył się; przekracza ileś złotych, wynosi ileś
  • pozbyć się długów
  • mieć; odebrać, odzyskać, wyegzekwować; oddać, pokryć, spłacić/spłacać, uregulować, zapłacić, zwrócić; zmniejszyć, zwiększyć; kupić, odkupić; sprzedać; umorzyć, zlikwidować dług
  • obciążony długiem; zarządzanie długiem; handlować długami
  • uciec od długów; wyjść/wychodzić, wydobyć się z długów
  • borykać się z długami
  • pogrążać się, tonąć w długach

Cytaty

Francja zażądała od Stanów Zjednoczonych wcześniejszej spłaty długów.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

[...] zadłużył się u Olgi, zadłużył się u swojej szwajcarskiej gospodyni, jednej i drugiej obiecywał zwrot długu natychmiast po odzyskaniu tamtych pieniędzy.

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003

Zaskoczeni, nie wiedzieli jeszcze, jak wykorzystają pieniądze od Czytelników „Gazety”. - Przede wszystkim oddamy długi.

źródło: NKJP: Wigilia z Gazetą, Gazeta Wyborcza, 1993-12-10

W zeszłym roku zabrakło pieniędzy na podstawowe potrzeby. Muzeum zakończyło rok z długiem w wysokości ponad 31 tys. zł.

źródło: NKJP: Doskonałe, lecz ubogie, Dziennik Polski, 2001-03-12

Rozpowszechniły się w kraju ostatnio firmy zajmujące się specyficznym rodzajem usług. Różnie to się nazywa - ściąganie należności, odzyskiwanie długów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.06.1994

2. zobowiązanie moralne

Definicja

zobowiązanie moralne do odpłacenia komuś za coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • honorowy, moralny; intelektualny; historyczny dług
  • dług wdzięczności
  • spłacić/spłacać dług

Cytaty

Radni byli jednomyślni, co do tego, że gmina ma dług wdzięczności wobec stowarzyszenia, które od lat 80. pomaga krakowianom.

źródło: NKJP: Maksymalna bonifikata, Dziennik Polski, 2003-06-11

[...] powinniśmy pamiętać o historii i o naszym długu moralnym, jaki mamy względem ludzkości, że to dzięki wielu narodom świata tysiące czy wręcz miliony naszych rodaków mogły znaleźć swój dom poza terytorium ojczyzny [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.05.2003

Król był zbyt wielkim realistą, by zakazywać w ogóle hazardu, mocno mu jednak widocznie dokuczyły zwady i pojedynki toczone w celu odzyskania długów honorowych, jak od wieków zwykło się traktować długi karciane czy też dotyczące innych gier.

źródło: NKJP: Stanisław Milewski: Intymne życie niegdysiejszej Warszawy, 2008

Misior miał dużo zalet, ale był inwalidą, wypełnił już swój dług wobec ojczyzny i teraz było mało prawdopodobne, żeby chciał się ponownie angażować.

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

Frazeologizmy

dług czasowy
dług tlenowy
ktoś siedzi w długach
ktoś zaciąga dług
ktoś zaciągnął dług
Data ostatniej modyfikacji: 15.12.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj