Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zbroja |
zbroje |
|
| D. | zbroi |
zbroi |
neut |
| zbrój |
char | ||
| C. | zbroi |
zbrojom |
|
| B. | zbroję |
zbroje |
|
| N. | zbroją |
zbrojami |
|
| Ms. | zbroi |
zbrojach |
|
| W. | zbrojo |
zbroje |
Pochodzenie
Wyraz o niejasnej etymologii. Przypuszczalnie jest to rzeczownik od przedrostkowego psł. czasownika *sb-brojiti 'uczynić, zrobić, wykonać' (zob. zbroić). Pierwotne znaczenie 'narzędzia, sprzęt' (poświadczone w st.pol. zbroja), pod wpływem bliskiego fonetycznie broń (zob.) wtórnie, w wyniku specjalizacji, rozwinęło się w 'narzędzia do walki, sprzęt wojenny, wyposażenie wojownika'.
Definicja
Noty o użyciu
D. C. Ms. lp i D. lm wymawiane: [zbroji].
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- metalowa, stalowa, żelazna; biała, czarna, srebrna, srebrzysta, zdobiona, złota; ciężka, lekka; królewska; drogocenna, piękna, wspaniała; zardzewiała; magiczna zbroja; zbroja husarska, rajtarska, rycerska, samurajska; bojowa, turniejowa; średniowieczne zbroje; zbroje paradne
- zbroja hoplity, rycerza, samuraja; przeciwnika
- zbroja i hełm, zbroja i kopia, zbroja i miecz, zbroja i oręż; zbroje i szyszaki; broń i zbroja, koń i zbroja
- napierśnik, naramienniki; szczęk zbroi
- rycerz w zbroi
- zbroja ważyła ileś kilogramów
- przywdziać/przywdziewać; przebić/przebijać zbroję; nosić zbroje
- odziany, ubrany, zakuty w zbroję
Cytaty
|
Pełna płytowa zbroja rycerska całkowicie chroniła ciało przed obrażeniami podczas walki. źródło: NKJP: Włodzimierz Kwaśniewicz: Dzieje szabli w Polsce, 1993 |
|
|
Dolina [...] wypełnia się tłumem wojsk. Słychać chrzęst zbroi, okrzyki ranionych żołnierzy, tętent końskich kopyt. źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Jak osiągnąć sukces w świecie ducha i materii, 2001 |
|
|
Ówczesne groty strzelców angielskich krzywiły się na tarczach, zbrojach Francuzów. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Zapewniał, że te kurhany za miastem na pewno kryją zapomniane grobowce dawnych władców, i że znajdziemy tam złote zbroje i tarcze, i hełmy, i oręż. źródło: NKJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001 |
|
|
Serię bitew o wyimaginowany zamek stoczyły między sobą dwie grupy rycerzy, z których każdy dźwigał na sobie zbroję ważącą około 30 kilogramów. źródło: NKJP: Rekord frekwencji, Dziennik Polski, 2003-09-30 |