UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpoznać

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozpoznam
 rozpoznamy
2 os. rozpoznasz
 rozpoznacie
3 os. rozpozna
 rozpoznają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozpoznałem
+(e)m rozpoznał
 rozpoznałam
+(e)m rozpoznała
 rozpoznałom
+(e)m rozpoznało
 rozpoznaliśmy
+(e)śmy rozpoznali
 rozpoznałyśmy
+(e)śmy rozpoznały
2 os. rozpoznałeś
+(e)ś rozpoznał
 rozpoznałaś
+(e)ś rozpoznała
 rozpoznałoś
+(e)ś rozpoznało
 rozpoznaliście
+(e)ście rozpoznali
 rozpoznałyście
+(e)ście rozpoznały
3 os. rozpoznał
 rozpoznała
 rozpoznało
 rozpoznali
 rozpoznały

bezosobnik: rozpoznano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozpoznajmy
2 os. rozpoznaj
 rozpoznajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozpoznałbym
bym rozpoznał
 rozpoznałabym
bym rozpoznała
 rozpoznałobym
bym rozpoznało
 rozpoznalibyśmy
byśmy rozpoznali
 rozpoznałybyśmy
byśmy rozpoznały
2 os. rozpoznałbyś
byś rozpoznał
 rozpoznałabyś
byś rozpoznała
 rozpoznałobyś
byś rozpoznało
 rozpoznalibyście
byście rozpoznali
 rozpoznałybyście
byście rozpoznały
3 os. rozpoznałby
by rozpoznał
 rozpoznałaby
by rozpoznała
 rozpoznałoby
by rozpoznało
 rozpoznaliby
by rozpoznali
 rozpoznałyby
by rozpoznały

bezosobnik: rozpoznano by

bezokolicznik: rozpoznać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozpoznawszy

gerundium: rozpoznanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpoznany

odpowiednik aspektowy: rozpoznawać

Pochodzenie

ogsł. *orz-poznati

Zob.  poznać 

1. po głosie

Definicja

na podstawie pewnych danych stwierdzić, że w danej sytuacji chodzi o konkretną osobę lub rzecz, a nie o żadną inną

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odpoznać, rozeznać

Połączenia

  • świadkowie rozpoznali
  • rozpoznać charakter pisma, chorobę, dźwięk, flagę, gatunek, głos, kształt, markę, melodię, miejsce, sygnał, twarz; napastnika, szpiega, znajomego
  • rozpoznać dotykiem
  • rozpoznać bez trudu
  • rozpoznać na fotografii
  • rozpoznać po akcencie, po fryzurze, po objawach, po ruchach, po ubiorze, po zapachu
  • rozpoznać pod przebraniem
  • rozpoznać w tłumie
  • rozpoznać bezbłędnie, natychmiast, od razu; z daleka; łatwo, trudno
  • (nie) móc rozpoznać
  • zobaczyć i rozpoznać

Cytaty

[...] wbiegł do pokoju syna. W pierwszej chwili go nie rozpoznał. Prawe oko chłopaka otaczał fioletowy krąg, lewe skryła opuchlizna.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Choć nie miał na sobie munduru, każdy rozpoznałby w nim wojskowego po postawie, minie i zachowaniu.

źródło: NKJP: Prawo odwetu, Esensja, 2006, nr 6

Jeżeli list zostanie rozpoznany jako spam, to automatycznie może zostać przeniesiony do oddzielnego folderu lub usunięty.

źródło: NKJP: Bartosz Danowski: Darmowe oprogramowanie. Leksykon, 2006

Składnia

Rzosobowy + rozpoznać +
KOGO/CO

2. zagrożenia

Definicja

zdobyć wiedzę o czymś na podstawie dostępnych danych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odpoznać

Połączenia

  • rozpoznać położenie, potrzeby, sytuację, zagrożenia
  • rozpoznać bezbłędnie, dokładnie, natychmiast, od razu, właściwie, źle
  • umieć rozpoznać

Cytaty

Z pewnością nie wszyscy popierający Hitlera we wczesnych latach 30. opowiadali się za późniejszymi zbrodniami, obozami koncentracyjnymi i terrorem. Tylko niewielu potrafiło od razu rozpoznać zagrożenie i jednoznacznie potępić nowy system władzy.

źródło: NKJP: Paweł Lisicki: W cudze piersi, Fronda, 1999, nr 11

Dowódca rozpoznał sytuację, przeanalizował ją i doszedł do wniosku, że bunkier zdobyć można frontalnym atakiem znienacka.

źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy, 1975

Rozpoznałem przeciwników, śledzę ich arkana! I choć wielka groźba wisi nade mną, doznaję krzepiącej ulgi, jak człowiek, który uświadomi sobie, z czym ma do czynienia.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Wspierając się na długim kosturze skrajem drogi kuśtykał zgarbiony staruch. W światłach wozu podniósł rękę, jednak zaraz opuścił, rozpoznawszy, że to nie ciężarówka.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Kiedy dotknął kamienia, poczuł pod palcami wypukły rysunek, zbyt zatarty, aby można było rozpoznać, co przedstawiał.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

– Prokurator twierdzi, że zaniedbujemy wątek satanistyczny. [...] Nalega na przeprowadzenie rozpoznania w tym środowisku.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006

Składnia

Rzosobowy + rozpoznać +
CO
bez ograniczeń + rozpoznać +
że ZDANIE|ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

3. sprawę

Definicja

praw. 
rozpatrzyć pod względem prawnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

Połączenia

  • sąd rozpoznał; kolegium rozpoznało coś
  • rozpoznać skargę, sprawę

Cytaty

[...] sąd orzekający rozpoznał sprawę na podstawie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej.

źródło: NKJP: Wyrok z dnia 20 kwietnia 2006 r., WA 13/06, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Karna, 2006-04-20

Komisja Ustawodawcza rozpoznała uchwaloną przez Sejm w dniu 14 lipca 2000 r. ustawę o zasadach realizacji programu powszechnego uwłaszczenia obywateli Rzeczypospolitej Polskiej [...] i przedstawiła swoje stanowisko.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 81. posiedzenia Senatu RP część 1, wersja robocza, 4. kadencja

Dziesięć dni temu Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie opłat abonamentowych RTV.

źródło: NKJP: Adam Woźniak: Usidlić abonentów, Dziennik Zachodni, 2004-09-18

Składnia

Rzosobowy + rozpoznać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 27.07.2012
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN