UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przymus

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od przedrostkowego przymusić ; zob. musieć

1. moralny

Definicja

oddziaływanie na kogoś w celu wymuszenia na nim określonego postępowania lub zachowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

presja

Połączenia

wewnętrzny, zewnętrzny; nieodparty przymus
odczuwać przymus
zrobić coś/robić coś pod przymusem; roześmiać się, uśmiechnąć się, zaśmiać się; odpowiadać/odpowiedzieć z przymusem

Cytaty

	Teraz jednak była pełnia sezonu i Władysławowo powiększyło się dziesięciokrotnie. Jego stali i wakacyjni mieszkańcy poddali się bezsenności, niektórzy chętnie i świadomie, inni - pod drastycznym przymusem i stawiając bezskuteczny opór. źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	To nie jest żaden przymus zewnętrzny, tylko mój wybór. Czytam, uczestniczę, mam zdanie na ten czy inny ważki temat. źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005
	Obecnie usiłowała zmuszać chłopca do okazywania ojcu miłości i przywiązania. Bezskutecznie, gdyż chłopak nie znosił przymusu i robił tylko to, co chciał. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1996
	Wolność, już w samym słowie, można powiedzieć, kryje się jej zaprzeczenie. Podobnie jak w najpiękniejszym złudzeniu tli się rozpacz. Bo jeśli rozumieć to jako wolność od wszystkich przymusów, to również od siebie. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
	Wynika stąd, że także w systemach demokratycznych potrzebny jest pewien przymus wobec części społeczeństwa, która dobrowolnie nie byłaby skłonna ponosić kosztów (ciężarów) na rzecz wspólnoty czy społeczeństwa, ponieważ preferencje są zdecydowanie różne. źródło: NKJP: Stanisław Owsiak: Finanse publiczne, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przymus	przymusy
D.	przymusu	przymusów
C.	przymusowi	przymusom
B.	przymus	przymusy
N.	przymusem	przymusami
Ms.	przymusie	przymusach
W.	przymusie	przymusy

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

przymus

JAKI + (wobec KOGO/CZEGO)

2. prawny

Definicja

praw.

środek prawny zmuszający do przestrzegania przepisów prawa albo wyroku sądu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

przymus administracyjny, prawny
przymus pracy
narzędzia, środki przymusu

Cytaty

Pozyskiwanie klientów (i pieniędzy ze składek) miało często charakter przymusu administracyjnego.

źródło: NKJP: Piotr Gabryel, Marek Zieleniewski: Piąta władza czyli Kto naprawdę rządzi Polską?, 1998

Przecież obywatel ma obowiązek prawny w określonym czasie wymienić dowód osobisty. Wykorzystuje się tutaj przymus prawny stworzony przez organy państwowe [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.08.2002

Sędzia-komisarz może zastosować środki przymusu wobec upadłego, który uchybia swoim obowiązkom albo po ogłoszeniu upadłości dopuszcza się czynów mających na celu ukrycie majątku, obciążenie go pozornymi zobowiązaniami lub w jakikolwiek sposób utrudnia ustalenie składu masy upadłości.

źródło: NKJP: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów: Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze: Dziennik Ustaw, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przymus	przymusy
D.	przymusu	przymusów
C.	przymusowi	przymusom
B.	przymus	przymusy
N.	przymusem	przymusami
Ms.	przymusie	przymusach
W.	przymusie	przymusy

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

przymus

JAKI + (wobec KOGO/CZEGO)

Frazeologizmy

przymus bezpośredni

Data ostatniej modyfikacji: 20.08.2013