UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żalić się

Chronologizacja

XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *žaliti sę 'żalić się, skarżyć się'

Czasownik zwrotny od psł. *žaliti 'odczuwać żal'

Definicja

mówić o swoich kłopotach lub doznanych przykrościach, licząc na współczucie lub pomoc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

skarżyć się, uskarżać się, wyskarżać się

Połączenia

gospodarze, kierowcy, mieszkańcy, pracownicy żalą się
żalić się dziennikarzom, matce, prasie
żalić się na swoją dolę, na swój los, na niesprawiedliwe traktowanie, na sąsiadów, na swoją sytuację, na warunki
żalić się przed matką, przed przyjaciółką

Cytaty

– Dlaczego inni mogą, a ja nie? – żaliła się.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

Król lidyjski żalił się, że Pytia błędnie przepowiedziała mu wynik wojny z Persją.

źródło: NKJP: Marek Kęskrawiec: Czwarty pożar Teheranu, 2010

- Ciekawe, dlaczego niektórzy dopiero po meczu żalą się dziennikarzom na zbyt intensywne treningi [...]. Moim zdaniem w ten sposób tłumaczą słabą formę - mówi Wałdoch.

źródło: NKJP: Robert Błoński: Piłka nożna. Reprezentanci o trenerze kadry, Gazeta Wyborcza, 1997-05-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żalę się	żalimy się
2 os.	żalisz się	żalicie się
3 os.	żali się	żalą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żaliłem się +(e)m się żalił	żaliłam się +(e)m się żaliła	żaliłom się +(e)m się żaliło	żaliliśmy się +(e)śmy się żalili	żaliłyśmy się +(e)śmy się żaliły
2 os.	żaliłeś się +(e)ś się żalił	żaliłaś się +(e)ś się żaliła	żaliłoś się +(e)ś się żaliło	żaliliście się +(e)ście się żalili	żaliłyście się +(e)ście się żaliły
3 os.	żalił się	żaliła się	żaliło się	żalili się	żaliły się

bezosobnik: żalono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się żalił będę się żalić	będę się żaliła będę się żalić	będę się żaliło będę się żalić	będziemy się żalili będziemy się żalić	będziemy się żaliły będziemy się żalić
2 os.	będziesz się żalił będziesz się żalić	będziesz się żaliła będziesz się żalić	będziesz się żaliło będziesz się żalić	będziecie się żalili będziecie się żalić	będziecie się żaliły będziecie się żalić
3 os.	będzie się żalił będzie się żalić	będzie się żaliła będzie się żalić	będzie się żaliło będzie się żalić	będą się żalili będą się żalić	będą się żaliły będą się żalić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żalmy się
2 os.	żal się	żalcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żaliłbym się bym się żalił	żaliłabym się bym się żaliła	żaliłobym się bym się żaliło	żalilibyśmy się byśmy się żalili	żaliłybyśmy się byśmy się żaliły
2 os.	żaliłbyś się byś się żalił	żaliłabyś się byś się żaliła	żaliłobyś się byś się żaliło	żalilibyście się byście się żalili	żaliłybyście się byście się żaliły
3 os.	żaliłby się by się żalił	żaliłaby się by się żaliła	żaliłoby się by się żaliło	żaliliby się by się żalili	żaliłyby się by się żaliły

bezosobnik: żalono by się

bezokolicznik: żalić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: żaląc się

gerundium: żalenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żalenie się	żalenia się
D.	żalenia się	żaleń się
C.	żaleniu się	żaleniom się
B.	żalenie się	żalenia się
N.	żaleniem się	żaleniami się
Ms.	żaleniu się	żaleniach się
W.	żalenie się	żalenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: żalący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żalący się	żalący się	żalący się	żalące się	żaląca się
D.	żalącego się	żalącego się	żalącego się	żalącego się	żalącej się
C.	żalącemu się	żalącemu się	żalącemu się	żalącemu się	żalącej się
B.	żalącego się	żalącego się	żalący się	żalące się	żalącą się
N.	żalącym się	żalącym się	żalącym się	żalącym się	żalącą się
Ms.	żalącym się	żalącym się	żalącym się	żalącym się	żalącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żalący się	żalący się	żalące się	żalące się
D.	żalących się	żalących się	żalących się	żalących się
C.	żalącym się	żalącym się	żalącym się	żalącym się
B.	żalących się	żalących się	żalących się	żalące się
N.	żalącymi się	żalącymi się	żalącymi się	żalącymi się
Ms.	żalących się	żalących się	żalących się	żalących się

odpowiednik aspektowy: pożalić się

Składnia

Rz_osobowy	+	żalić się	+	MOWA WPROST + (KOMU)
Rz_osobowy	+	żalić się	+	(KOMU) + że ZDANIE
Rz_osobowy	+	żalić się	+	(KOMU) + na KOGO/CO

Data ostatniej modyfikacji: 02.07.2014