Chronologizacja
Inne znaczenie: 'związek przyczynowy'
Pochodzenie
Od: sprawny; zob. prawić
1. fizyczna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu
Połączenia
- sprawność fizyczna, intelektualna, manualna, motoryczna, psychiczna, psychomotoryczna, ruchowa; czynnościowa, oddechowa, seksualna; męska; niezwykła
- sprawność myślenia, zmysłów; układu krążenia; dłoni, kończyny, organów
- sprawność i aktywność, sprawność i gibkość, sprawność i kondycja, sprawność i zręczność; samodzielność i sprawność
- popis, test; zaburzenia sprawności
- ćwiczyć, obniżyć, odzyskiwać, osiągnąć, przywrócić, rozwijać, zwiększyć sprawność
Cytaty
Uśmiechnął się zachwycony sprawnością swojej pamięci. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
O dziwo, stan ustawicznego napięcia i zwierzęcej czujności bardzo dobrze wpływał na jego sprawność intelektualną. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007 |
|
Nie ufałem swojej sprawności fizycznej, nie bez podstaw zresztą, bo ćpanie wycieńczyło mnie tak dokładnie, że obecnie byle cherlak potrafiłby mi włomotać, a do tego popisu trzeba było rzeczywiście sporo siły. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
|
Operacja, którą przeszedł pan po wypadku, miała na celu repozycję trzonów tych kręgów. Zasada jest taka, że im szybciej po wypadku, tym większa szansa przywrócenia pacjentowi sprawności. źródło: NKJP: Radosław Figura: Samo życie. Odcinek 231, 2002 |
|
Mięśnie rąk i nóg miałem jak z waty. Ścięgna utraciły sprawność. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sprawność |
sprawności |
|
D. | sprawności |
sprawności |
|
C. | sprawności |
sprawnościom |
|
B. | sprawność |
sprawności |
|
N. | sprawnością |
sprawnościami |
|
Ms. | sprawności |
sprawnościach |
|
W. | sprawności |
sprawności |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
+ | sprawność | + |
CZEGO
|
|
+ | sprawność | + |
JAKA
|
2. pisarska
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- sprawność pisarska, rzemieślnicza, techniczna, warsztatowa
- sprawność i doświadczenie, sprawność i fachowość, sprawność i rzetelność
- pokaz sprawności
- kształtować, zademonstrować sprawność
- zaimponować sprawnością
Cytaty
Masz wielki talent i zupełnie nieprawdopodobną sprawność techniczną. Tak jakbyś była zaprojektowana przez naturę, żeby grać na klawesynie. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
Codzienne notowanie wydarzeń z mojego życia, spostrzeżeń na różne tematy pomaga porządkować myśli, utrzymać dyscyplinę intelektualną, ćwiczy sprawność pisarską. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008 |
|
Ta powieść pokazuje wielką sprawność narracyjną Simaka i jego fantastyczne poczucie humoru, które zjednało mu rzesze czytelników na całym świecie. źródło: NKJP: Książki nadesłane, Esensja, 2008-09 |
|
Oczywiście nie obyło się bez popisów sprawności myśliwskiej. Tomek strzelał do celu ze sztucera, a Australijczycy rzucali bumerangami i dzidami. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957 |
|
Powieść ta jest - jeśli można takiej nazwy użyć - powieścią konwersacyjną. Większą jej część stanowią dialogi prowadzone z iście dziennikarską sprawnością. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sprawność |
sprawności |
|
D. | sprawności |
sprawności |
|
C. | sprawności |
sprawnościom |
|
B. | sprawność |
sprawności |
|
N. | sprawnością |
sprawnościami |
|
Ms. | sprawności |
sprawnościach |
|
W. | sprawności |
sprawności |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
+ | sprawność | + |
JAKA
|
3. urządzenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- sprawność ekonomiczna, marketingowa, użytkowa
- sprawność aparatu, kotła, napędu, pojazdu, urządzenia
- sprawność administracji, działalności, rządzenia, sądów, władz; przedsiębiorstwa
Cytaty
Praca Kowalskiego polegała na czuwaniu nad sprawnością komputera oraz nagrywaniu reklam Pax Vobiscum. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999 |
|
Terminy goniły go tak wściekle, iż ryzykując życie, postanowił ostateczną weryfikację sprawności urządzeń przeprowadzać podczas próbnych lotów. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007 |
|
Zdałem sobie sprawę, że nawet przywrócenie sprawności armacie nie za wiele nam pomoże. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005 |
|
Rano zadzwoniłem do agencji ochroniarskiej poleconej mi przez Mizerę. Sprawność działania była zdumiewająca. O piętnastej na bramie wisiała żółta tabliczka: „Obiekt monitorowany”. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sprawność |
sprawności |
|
D. | sprawności |
sprawności |
|
C. | sprawności |
sprawnościom |
|
B. | sprawność |
sprawności |
|
N. | sprawnością |
sprawnościami |
|
Ms. | sprawności |
sprawnościach |
|
W. | sprawności |
sprawności |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
+ | sprawność | + |
CZEGO
|
4.a harcerska
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- sprawność harcerska
- sprawności i odznaki; stopnie i sprawności
- zdobywać sprawność
Cytaty
Jedyną sprawnością, którą mógłbym łatwo zdobyć, była sprawność krawca, ale to dałoby złośliwcom nowy pretekst do drwin. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
|
Chłopcy starają się o sprawność astronoma (naprawdę jest coś takiego w harcerstwie?). źródło: NKJP: Konrad Wągrowski: Tytus, Romek i A’Tomek: Niech Kapistran bęc, a Makary ryms!, Esensja, 2009-08-21 |
|
Zdobyłeś sprawności: gimnastyka, śpiewaka, muzyka, ptasiego opiekuna, mistrza gier i zabaw, rycerza, podróżnika, Indianina, Robinsona Crusoe, rycerza, dobrego duszka, łamigłowy, bajarza, przyjaciela lasu, wicherka, korzenioplastyka, kuchcika i zwiadowcy. źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sprawność |
sprawności |
|
D. | sprawności |
sprawności |
|
C. | sprawności |
sprawnościom |
|
B. | sprawność |
sprawności |
|
N. | sprawnością |
sprawnościami |
|
Ms. | sprawności |
sprawnościach |
|
W. | sprawności |
sprawności |
Składnia
+ | sprawność | + |
KOGO
|
4.b odznaka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | odznaka |
Cytaty
Przy tej okazji naszyłem na rękaw pierwszą sprawność : „pisarza na maszynie”. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
|
Zdobywałeś ładne sprawności, żółte trójkąty z zawsze innymi emblematami. Druhowie wymyślali takie konkursy i zadania, na jakie akurat mieli odznaczenia. źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007 |
|
- A z kim? - Z tym synem fryzjera, wiesz, co tu przychodził w spodniach i bluzie ze sprawnościami? - Niech skonam, ten harcerz? źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wióry, 1980 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: , ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | sprawność |
sprawności |
|
D. | sprawności |
sprawności |
|
C. | sprawności |
sprawnościom |
|
B. | sprawność |
sprawności |
|
N. | sprawnością |
sprawnościami |
|
Ms. | sprawności |
sprawnościach |
|
W. | sprawności |
sprawności |
Składnia
+ | sprawność | + |
KOGO
|