UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sprawność

Chronologizacja

XV w., SStp
Inne znaczenie: 'związek przyczynowy'

Pochodzenie

Od: sprawny; zob. prawić

1. fizyczna

Definicja

zdolność organizmu lub jego części do wykonywania pewnych czynności lub ruchów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

forma, kondycja, tężyzna

Połączenia

sprawność fizyczna, intelektualna, manualna, motoryczna, psychiczna, psychomotoryczna, ruchowa; czynnościowa, oddechowa, seksualna; męska; niezwykła
sprawność myślenia, zmysłów; układu krążenia; dłoni, kończyny, organów
sprawność i aktywność, sprawność i gibkość, sprawność i kondycja, sprawność i zręczność; samodzielność i sprawność
popis, test; zaburzenia sprawności
ćwiczyć, obniżyć, odzyskiwać, osiągnąć, przywrócić, rozwijać, zwiększyć sprawność

Cytaty

	Uśmiechnął się zachwycony sprawnością swojej pamięci. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006
	O dziwo, stan ustawicznego napięcia i zwierzęcej czujności bardzo dobrze wpływał na jego sprawność intelektualną. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007
	Nie ufałem swojej sprawności fizycznej, nie bez podstaw zresztą, bo ćpanie wycieńczyło mnie tak dokładnie, że obecnie byle cherlak potrafiłby mi włomotać, a do tego popisu trzeba było rzeczywiście sporo siły. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	Operacja, którą przeszedł pan po wypadku, miała na celu repozycję trzonów tych kręgów. Zasada jest taka, że im szybciej po wypadku, tym większa szansa przywrócenia pacjentowi sprawności. źródło: NKJP: Radosław Figura: Samo życie. Odcinek 231, 2002
	Mięśnie rąk i nóg miałem jak z waty. Ścięgna utraciły sprawność. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprawność	sprawności
D.	sprawności	sprawności

C.	sprawności	sprawnościom
B.	sprawność	sprawności
N.	sprawnością	sprawnościami
Ms.	sprawności	sprawnościach
W.	sprawności	sprawności

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

	+	sprawność	+	CZEGO
	+	sprawność	+	JAKA

2. pisarska

Definicja

doświadczenie i wprawa pozwalające na wykonywanie czegoś bez błędów i w szybkim tempie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

fachowość, wprawa

Połączenia

sprawność pisarska, rzemieślnicza, techniczna, warsztatowa
sprawność i doświadczenie, sprawność i fachowość, sprawność i rzetelność
pokaz sprawności
kształtować, zademonstrować sprawność
zaimponować sprawnością

Cytaty

	Masz wielki talent i zupełnie nieprawdopodobną sprawność techniczną. Tak jakbyś była zaprojektowana przez naturę, żeby grać na klawesynie. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006
	Codzienne notowanie wydarzeń z mojego życia, spostrzeżeń na różne tematy pomaga porządkować myśli, utrzymać dyscyplinę intelektualną, ćwiczy sprawność pisarską. źródło: NKJP: Martyna Żandarska-Ochnik: Pan wichrów i powiewów, 2008
	Ta powieść pokazuje wielką sprawność narracyjną Simaka i jego fantastyczne poczucie humoru, które zjednało mu rzesze czytelników na całym świecie. źródło: NKJP: Książki nadesłane, Esensja, 2008-09
	Oczywiście nie obyło się bez popisów sprawności myśliwskiej. Tomek strzelał do celu ze sztucera, a Australijczycy rzucali bumerangami i dzidami. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	Powieść ta jest - jeśli można takiej nazwy użyć - powieścią konwersacyjną. Większą jej część stanowią dialogi prowadzone z iście dziennikarską sprawnością. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wiatr i pył, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprawność	sprawności
D.	sprawności	sprawności

C.	sprawności	sprawnościom
B.	sprawność	sprawności
N.	sprawnością	sprawnościami
Ms.	sprawności	sprawnościach
W.	sprawności	sprawności

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

sprawność

JAKA

3. urządzenia

Definicja

cecha czegoś, co bardzo dobrze działa lub jest dobrze zorganizowane

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

sprawność ekonomiczna, marketingowa, użytkowa
sprawność aparatu, kotła, napędu, pojazdu, urządzenia
sprawność administracji, działalności, rządzenia, sądów, władz; przedsiębiorstwa

Cytaty

	Praca Kowalskiego polegała na czuwaniu nad sprawnością komputera oraz nagrywaniu reklam Pax Vobiscum. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999
	Terminy goniły go tak wściekle, iż ryzykując życie, postanowił ostateczną weryfikację sprawności urządzeń przeprowadzać podczas próbnych lotów. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007
	Zdałem sobie sprawę, że nawet przywrócenie sprawności armacie nie za wiele nam pomoże. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005
	Rano zadzwoniłem do agencji ochroniarskiej poleconej mi przez Mizerę. Sprawność działania była zdumiewająca. O piętnastej na bramie wisiała żółta tabliczka: „Obiekt monitorowany”. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprawność	sprawności
D.	sprawności	sprawności

C.	sprawności	sprawnościom
B.	sprawność	sprawności
N.	sprawnością	sprawnościami
Ms.	sprawności	sprawnościach
W.	sprawności	sprawności

Inne uwagi

Zwykle lp

4.a harcerska

Definicja

sprawdzany przez instruktorów zbiór wiadomości i umiejętności z jakieś dziedziny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

sprawność harcerska
sprawności i odznaki; stopnie i sprawności
zdobywać sprawność

Cytaty

Jedyną sprawnością, którą mógłbym łatwo zdobyć, była sprawność krawca, ale to dałoby złośliwcom nowy pretekst do drwin.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Chłopcy starają się o sprawność astronoma (naprawdę jest coś takiego w harcerstwie?).

źródło: NKJP: Konrad Wągrowski: Tytus, Romek i A’Tomek: Niech Kapistran bęc, a Makary ryms!, Esensja, 2009-08-21

Zdobyłeś sprawności: gimnastyka, śpiewaka, muzyka, ptasiego opiekuna, mistrza gier i zabaw, rycerza, podróżnika, Indianina, Robinsona Crusoe, rycerza, dobrego duszka, łamigłowy, bajarza, przyjaciela lasu, wicherka, korzenioplastyka, kuchcika i zwiadowcy.

źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprawność	sprawności
D.	sprawności	sprawności

C.	sprawności	sprawnościom
B.	sprawność	sprawności
N.	sprawnością	sprawnościami
Ms.	sprawności	sprawnościach
W.	sprawności	sprawności

Składnia

sprawność

KOGO

4.b odznaka

Definicja

odznaka naszywana na rękaw munduru, otrzymywana po uzyskaniu sprawności harcerskiej w jakiejś dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

odznaka

Cytaty

Przy tej okazji naszyłem na rękaw pierwszą sprawność : „pisarza na maszynie”.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Zdobywałeś ładne sprawności, żółte trójkąty z zawsze innymi emblematami. Druhowie wymyślali takie konkursy i zadania, na jakie akurat mieli odznaczenia.

źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007

- A z kim? - Z tym synem fryzjera, wiesz, co tu przychodził w spodniach i bluzie ze sprawnościami? - Niech skonam, ten harcerz?

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wióry, 1980

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: , ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	sprawność	sprawności
D.	sprawności	sprawności

C.	sprawności	sprawnościom
B.	sprawność	sprawności
N.	sprawnością	sprawnościami
Ms.	sprawności	sprawnościach
W.	sprawności	sprawności

Składnia

sprawność

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2016