Chronologizacja
Pochodzenie
niem. Rente
z st.fr. rente 'dochód, zysk'
Por. łac. ludowa *rendita z łac. reddere 'oddawać'.
1. świadczenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | świadczenie |
Połączenia
- przyzwoita, wysoka; głodowa, minimalna, najniższa, nędzna, niewielka, skromna; stała; inwalidzka; górnicza, policyjna, rolnicza, wojskowa; comiesięczna, miesięczna; dożywotnia, okresowa renta; renta pracownicza, rodzinna, socjalna, szkoleniowa; chorobowa; państwowa
- renta babci, inwalidy, konsumenta, mundurowych, rolników, służb mundurowych
- renta dla dzieci, dla pracowników, dla rolników, dla wdów, dla żołnierzy; renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z ubezpieczenia
- renta na jakimś poziomie; renta po dziadku, po mężu, po ojcu, po rodzicach; renta w jakiejś kwocie, w jakiejś wysokości
- renty i alimenty, renty i darowizny, renty i emerytury, renty i odszkodowania, renty i płace, renty i świadczenia, renty i zasiłki
- poziom, wymiar, wysokość; wypłata renty; obniżka, podwyżka, wzrost; rewaloryzacja, waloryzacja, weryfikacja; system rent
- prawo, uprawnienia do renty; dodatek, dotacje do rent; dochody, pieniądze z renty
- pieniądze, środki, wydatki na renty; wniosek o rentę
- nauczyciel na rencie; przepisy, ustawa o rentach
- renta wynosi ileś; należy się komuś; renty wzrosły
- dostać, mieć, otrzymać/otrzymywać, pobierać, uzyskać; przyznać, wypłacać; załatwić; zawiesić rentę
- dorobić; kwalifikować się; uprawniony do renty; korzystać, utrzymywać się, żyć z renty
- czekać; iść, odejść, pójść, przejść/przechodzić na rentę; starać się, ubiegać się, wystąpić o rentę
- przebywać na rencie
Cytaty
|
Sędzia szybko przeszedł na rentę inwalidzką, bo go odłamek bomby amerykańskiej zranił w nogę [...]. źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1996 |
|
|
W przedwojennym systemie ubezpieczenie robotników rolnych nie było obowiązkowe. Obowiązywało tylko odszkodowanie i renta w razie ciężkiego wypadku przy pracy. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997 |
|
|
Moja renta sieroca za ojca wynosiła teraz trzydzieści złotych miesięcznie i topniała o wiele szybciej niż przedtem [...]. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Większość żądających np. zwiększenia wydatków na renty i emerytury udaje, że między pieniędzmi, które zamiast do budżetu i ZUS poszły do kieszeni pracowników, a brakiem środków na podwyższenie rent i emerytur nie ma związku. źródło: NKJP: Jan Bazyl Lipszyc: Gdzie są nasze pieniądze?, Gazeta Wyborcza, 1993-10-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | renta |
renty |
|
| D. | renty |
rent |
|
| C. | rencie |
rentom |
|
| B. | rentę |
renty |
|
| N. | rentą |
rentami |
|
| Ms. | rencie |
rentach |
|
| W. | rento |
renty |
2. dochód
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse papiery wartościowe i akcje/udziały
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | dochód |
Połączenia
- renta gruntowa, leśna, naturalna, odrobkowa
Cytaty
|
W ramach renty naturalnej poszczególni chłopi mieli dawać z łanu na Wielkanoc po 20 jaj i 2 sery, na Narodzenie NMP po 2 kurczaki i po 1 mierze owsa. źródło: NKJP: Stanisław Marian Zajączkowski: Lokacje osad wiejskich na prawie niemieckim na obszarze przedrozbiorowego powiatu łęczyckiego do lat siedemdziesiątych szesnastego wieku, 2003 |
|
|
[...] poddani byli zobowiązani do trojakiego rodzaju świadczeń: danin w naturze, pieniężnych (podatków) i renty odrobkowej (pańszczyzny). źródło: NKJP: Izabella Bukraba-Rylska: Socjologia wsi polskiej, 2008 |
|
|
Projekt zakłada wypłatę renty leśnej dawnym właścicielom upaństwowionych lasów i ich spadkobiercom. źródło: NKJP: (jkk): Komu lasy, Dziennik Słupski, 1999-11-08 |
|
|
Przybliżmy więc pomysły Erharda. [...] Po pierwsze zamroził w całej Republice Federalnej Niemiec ceny ziemi pod budownictwo mieszkaniowe. Dzięki temu radykalnie zdusił rentę gruntową, tym samym blokując spekulację gruntami. źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | renta |
renty |
|
| D. | renty |
rent |
|
| C. | rencie |
rentom |
|
| B. | rentę |
renty |
|
| N. | rentą |
rentami |
|
| Ms. | rencie |
rentach |
|
| W. | rento |
renty |