Chronologizacja
Pochodzenie
1. kiedyś w przeszłości
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Połączenia
- to było dawno
- kiedyś dawno
- dawniej i dziś
- dawno służyć, stosować, używać; istnieć, mieszkać, znajdować się; obowiązywać; określać; nastąpić; dawniej nazywany, zwany jakoś, związany z czymś/kimś, znany
- jak (to) dawniej bywało, jak się dawniej mówiło
Cytaty
W szkole chętnie uczestniczyłem w różnych przedstawieniach, ale to było dawno, byłem jeszcze dzieckiem i takie decyzje podejmowałem bez wahania. źródło: NKJP: A.Melnicka: Burmistrz w roli Poncjusza, Tygodnik Ciechanowski, 2004-03-17 |
|
Może to grób samobójcy, dawniej chowano ich pod cmentarnym płotem. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
Teraz często wspominamy, jak to dawniej było. źródło: NKJP: (Adk): Bogu dziękować, Nowiny Raciborskie, 2006-07-11 |
|
Nazwa Liszki pochodzi od grzybów dawniej zwanych liszkami - dziś kurki lub od skórek lisich, które składano w Tyńcu jako daniny naturalne. źródło: NKJP: Liszki czyli kurki, Dziennik Polski, 2003-04-11 |
|
Stryj uparł się, że od matki weźmie całą biżuterię w sakiewce ze srebrnej plecionki, na kluczyk zamykanej. Takie się dawniej nosiło do teatru, pół kilo samego srebra. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
Odmiana
część mowy: przysłówek
stopień równy | dawno |
---|---|
stopień wyższy | dawniej |
2. przed czymś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
sprzeczne: | niedawno |
Połączenia
- bardzo, (jeszcze nie) tak, zbyt dawno
- nie dawniej niż (wczoraj, dwa lata temu, ...); jak dawno?
Cytaty
- Janusz właściwie wszystko sknocił. Miał dość czasu, żeby przygotować odpowiednie miejsce. - Nie zwalaj wszystkiego na Janusza. - Powinien już dawno być tutaj. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1996 |
|
Słońce już nie grzało, choć zdawało się, że to jeszcze lato, a nie początek października. Park milczał. Szpaki dawno odleciały. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995 |
|
Zasnęła nad ranem. Obudziła się przestraszona, że dawno minęła ósma. W okna zaglądało słońce. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1993 |
|
Dwa razy już telefonowałem po pogotowie i teraz czekam, aż przyjedzie. - Dawno dzwoniłeś? - Kwadrans, może dziesięć minut temu, ale... źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
|
Pan minister zaś często mija się z prawdą, bo nie dawniej niż wczoraj na posiedzeniu komisji zarzucił parlamentarzyście [...] kłamstwo. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.1999 |
Odmiana
część mowy: przysłówek
stopień równy | dawno |
---|---|
stopień wyższy | dawniej |
3. od dłuższego czasu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Połączenia
- bardzo, strasznie, dosyć, trochę, nie tak dawno
- już dawno, jak dawno?
Cytaty
Takiego filmu nie widziałem dawno. Bardzo dawno. Filmu, który by mnie tak poruszył, tak wzruszył, tak uczłowieczył. źródło: NKJP: Wacław Krupiński, Kulturałki: Prawda Ediego, Dziennik Polski, 2002-10-26 |
|
Z pewnością zdjął już z siebie przemoczone ubranie, wyciera włosy ręcznikiem i myśli sobie, że ty też dawno jesteś w domu. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1995 |
|
Wiatr targał krzewami, drzewami i kwiatami na klombach. Dawno niekoszona trawa falowała jak Bałtyk. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006 |
Odmiana
część mowy: przysłówek