UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obserwator

Chronologizacja

1741, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

łac. observātor

1. przypadkowy

Definicja

osoba, która obserwuje kogoś lub coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obserwant, widz

Połączenia

  • baczny, dobry, uważny, wnikliwy, wytrawny; bierny, powierzchowny, przygodny, zwykły obserwator
  • obserwator codzienności, przyrody, sceny politycznej, życia
  • obserwator dostrzegł, zauważył, zobaczył

Cytaty

Bystry obserwator zauważy detale i szczególiki charakterystyczne dla kultury klasycznej.

źródło: NKJP: (emka): U stóp Wezuwiusza, Dlaczego?, 2009-07-17

Justyna to nie tylko uzdolniony plastyk, ale także uważny obserwator i prawdziwy miłośnik przyrody.

źródło: NKJP: Marek Liberadzki: Talent jakich mało, Dziennik Zachodni, 2001-04-06

Większość rozsądnych obserwatorów rzeczywistości polskiej, niezależnie od tego po jakiej stronie politycznej się znajdują, stwierdza ostatnio szybkie uwstecznianie się potocznych opinii.

źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obserwator
 obserwatorzy
 ndepr
obserwatory
 depr
D. obserwatora
 obserwatorów
C. obserwatorowi
 obserwatorom
B. obserwatora
 obserwatorów
N. obserwatorem
 obserwatorami
Ms. obserwatorze
 obserwatorach
W. obserwatorze
 obserwatorzy
 ndepr
obserwatory
 depr

Składnia

bez ograniczeń + obserwator +
(CZEGO)

2. parlamentarny

Definicja

oficjalny przedstawiciel państwa lub organizacji wysłany dokądś w celu śledzenia ważnych wydarzeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

  • oficjalny, międzynarodowy, zachodni, zagraniczny obserwator
  • obserwator wojenny, wyborów parlamentarnych
  • obserwator z ramienia komisji finansowej (KBWE, ONZ, UE)
  • funkcja, status obserwatora
  • wysłać obserwatora

Cytaty

Jako obserwator z ramienia Rady Europy uczestniczył w wyborach parlamentarnych w Bośni i Hercegowinie.

źródło: NKJP: Katarzyna Kaczorowska: Przeszłość nas dogoni, Gazeta Wrocławska, 2003-02-07

[...] powstanie komisji śledczych ma sens tylko wówczas, gdy będą w nich pracować niezależni międzynarodowi obserwatorzy przysłani przez ONZ.

źródło: NKJP: Małgorzata Kowalska, Filip Springer: Nie ma spokoju w Ardoyne, Polityka, 2009-03-21

Izraelska bomba zniszczyła bazę obserwatorów ONZ w Libanie [...], zabijając czterech obserwatorów z Austrii, Kanady, Chin i Finlandii.

źródło: NKJP: (kaz): Śmierć niebieskich hełmów, Super Express, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obserwator
 obserwatorzy
 ndepr
obserwatory
 depr
D. obserwatora
 obserwatorów
C. obserwatorowi
 obserwatorom
B. obserwatora
 obserwatorów
N. obserwatorem
 obserwatorami
Ms. obserwatorze
 obserwatorach
W. obserwatorze
 obserwatorzy
 ndepr
obserwatory
 depr

Składnia

bez ograniczeń + obserwator +
(JAKI)

3. artyleryjski

Definicja

wojsk. 
żołnierz zajmujący się śledzeniem wojska nieprzyjacielskiego lub własnego w czasie walki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • obserwator artyleryjski
  • obserwator zameldował

Cytaty

Kierowanie ogniem należało do obserwatora na „bocianim gnieździe”, który nie tylko obserwował, ale i otrzymywał sygnały wysyłane przez wykrywacze min.

źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004

Był pod namiotami w Palestynie, po ukończeniu w Egipcie szkoły pilotażu został pilotem obserwatorem nawigatorem.

źródło: NKJP: Bolesław Kuźmiński (1920 – 2004), Tygodnik Ciechanowski, 2004-03-13

Na pierwszą linię wysunięto obserwatorów artyleryjskich, dzięki czemu można było - na miarę niewystarczających środków łączności - zabezpieczyć wsparcie ogniowe odcinka.

źródło: NKJP: Maciej Hubka: 1 Dywizja Grenadierów pod Lagarde 17-18.06.1940, 2009

Następnego dnia około godz. 12-tej obserwatorzy zameldowali samolot niemiecki lecący nad zatoką w kierunku Gdańska.

źródło: NKJP: Piotr Matejuk: Wojskowe przyrządy optyczne w II Rzeczypospolitej, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obserwator
 obserwatorzy
 ndepr
obserwatory
 depr
D. obserwatora
 obserwatorów
C. obserwatorowi
 obserwatorom
B. obserwatora
 obserwatorów
N. obserwatorem
 obserwatorami
Ms. obserwatorze
 obserwatorach
W. obserwatorze
 obserwatorzy
 ndepr
obserwatory
 depr
Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN