Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *cěna 'zapłata, okup'
1. koszt
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | wartość |
Połączenia
- duża, ogromna, wielka, wygórowana, wysoka; niewielka, niewysoka, niska; maksymalna, minimalna; przeciętna, średnia; atrakcyjna, dobra, godziwa, korzystna, odpowiednia, okazyjna, promocyjna, przystępna, przyzwoita, racjonalna, rozsądna; dumpingowa; aktualna, nowa, obecna; faktyczna, realna; urzędowa; preferencyjna cena; stabilne, sztywne; konkurencyjne ceny; cena detaliczna, hurtowa; emisyjna, nominalna, rynkowa; wywoławcza; ceny fakturowe, giełdowe, konsumpcyjne, transakcyjne, umowne, zaopatrzeniowe; światowe
- cena alkoholu, buraków, chleba, cukru, jabłek, mąki, mięsa, mleka, pasz, pieczywa, piwa, pszenicy, zboża, ziemniaków, żyta, żywca, żywności; biletów, książek, leków; jakichś artykułów, produktów, towarów, wyrobów; materiałów, środków; benzyny, ciepła, drewna, energii, gazu, nośników energii, nawozów, oleju napędowego, paliwa, prądu, ropy, surowców, węgla, wody; lokalu, mieszkań, nieruchomości; działki, gruntu, ziemi; metra czegoś; produkcji, usług; sprzedaży, skupu, zakupu, zbytu; akcji, kredytu, opłat
- cena dla inwestorów, dla klientów, dla konsumentów; cena do negocjacji, do uzgodnienia, do zapłacenia; cena z oferty
- cena za buraki, za mleko, za zboże, za ziemniaki; za bilet; za produkty; za energię, za gaz, za ogrzewanie, za surowiec, za węgiel, za wodę; za działkę, za grunt; za metr kwadratowy czegoś; za dzierżawę, za pobyt, za wynajem; za przejazd, za przewóz; za parkowanie; za składowanie czegoś, za wywóz śmieci; za dostawę, za odbiór; za świadczenia, za usługi; za dostęp do czegoś, za korzystanie z czegoś, za udział w czymś, za wstęp; za rozmowy, za połączenia międzymiastowe; za akcje; za godzinę
- cena na aukcji, na bazarze, na giełdzie, na stacjach benzynowych, na targowiskach; na rynku, na świecie; na jakimś poziomie; cena przy sprzedaży, przy zakupie; cena w jakichś granicach, w jakiejś wysokości; w dolarach, w złotówkach; ceny w Europie, w kraju, w Polsce; w sklepach, w skupie; w budownictwie, w eksporcie, w energetyce, w handlu, w imporcie, w przemyśle, w rolnictwie
- cena i jakość, cena i warunki; ceny i dochody, ceny i inflacja, ceny i koszty, ceny i marże, ceny i obroty, ceny i płace, ceny i podatki, ceny i stawki opłat, ceny i taryfy, ceny i terminy, ceny i usługi, ceny i wartości, ceny i wielkości, ceny i wynagrodzenia
- indeks, poziom, wskaźnik, wysokość; podwyżka, wzrost, zwyżka; obniżka, spadek; dynamika, ruch, skok, zmiana; stabilizacja; rozrzut, różnica; aktualizacja; kontrola, regulacja cen
- manipulacja ceną
- dopłaty, dotacje do cen czegoś; bonifikata, upust, zniżka; podatek; odchylenia od ceny
- pytanie, zapytanie o cenę; wpływ na cenę
- różnica między cenami; kontrola nad cenami; kartka, metka, nalepka, wywieszka z ceną
- decyzja, informacje o cenie; przepisy, ustawa, zapis o cenach; sprzedaż po jakiejś cenie; cukier; bilet, cegiełki, karnet, kartka; mieszkania; działka w jakiejś cenie; akcyza, podatek; różnica w cenie czegoś; zmiany w cenach
- cena obowiązuje; wynosi ileś; ceny kształtują się; lecą, obniżyły się, rosną, spadły, wyrównują się, wzrosły, załamały się, zmieniły się
- podbić, podnieść/podnosić, podwyższyć/podwyższać, windować, wywindować, zwiększyć; obniżyć/obniżać, zaniżać, zmniejszyć; utrzymać; uzyskać; kształtować, określić, podać, proponować, ustalić/ustalać, wprowadzić, wyznaczyć, zaoferować, zaproponować; negocjować, wynegocjować; przyjąć; sprawdzić, znać; urealnić cenę; dyktować ceny
- kusić, odstraszać; konkurować; zaskoczony, zszokowany ceną; manipulować cenami
- wliczony, włączony do ceny; zależeć od ceny; sprzedawać coś poniżej ceny; spuścić z ceny
- zgodzić się; patrzeć, spojrzeć; wpłynąć na cenę; narzekać na ceny; pytać, zapytać; targować się o cenę; wkalkulowany, wliczony w cenę; kupić coś, sprzedać coś za jakąś cenę
- przesadzić, trafić z ceną
- zyskać na cenie; odbić się na cenach; decydować o cenie; rozmawiać o cenach; kupić/kupować coś, nabyć/nabywać coś, odkupywać coś, wykupić coś, zakupić coś; sprzedać/sprzedawać coś po jakiejś cenie; kupić coś, nabyć coś w jakiejś cenie; zapłacony, zawarty w cenie czegoś; zorientowany w cenach
Cytaty
|
Oto na ladach księgarskich leżą rozmaite książki, które wczoraj, przedwczoraj lub przed miesiącem opuściły prasy drukarskie i cena tych książek wynosi 15, 30 albo niekiedy nawet 50 lub 100 złotych. źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998 |
|
|
Kongres i jego biurowce leżą w środku miasta, gdzie grunty osiągają horrendalne ceny. źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996 |
|
|
Obydwa dzieła wystawił na sprzedaż po identycznej cenie. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Po kilku miesiącach przyjdą nowe podwyżki cen artykułów pierwszej potrzeby [...]. źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997 |
|
|
Od 1 stycznia pobierany dotychczas przez gminy tzw. podatek drogowy został wliczony w cenę paliw. źródło: NKJP: Burmistrz zaskarży wicepremiera?, Dziennik Polski, 1998-02-14 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cena |
ceny |
|
| D. | ceny |
cen |
|
| C. | cenie |
cenom |
|
| B. | cenę |
ceny |
|
| N. | ceną |
cenami |
|
| Ms. | cenie |
cenach |
|
| W. | ceno |
ceny |
2. znaczenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wartość |
Połączenia
- cena spokoju, szczęścia, wolności
- mieć cenę
Cytaty
|
Polscy aktorzy apelują do wszystkich ludzi dobrej woli o przyłączenie się do akcji; nawet najdrobniejsza pomoc ma cenę życia. źródło: NKJP: Radovan Maruić, Mieczysław Abramowicz: List z Bośni, Gazeta Wyborcza, 1993-04-22 |
|
|
Wracają wspomnienia partyzanckich walk, o których należy mówić i uświadamiać młodym cenę wolności - mówił po zakończeniu mszy św. wyraźnie wzruszony ks. Krzysiak. źródło: NKJP: (ADOM): „Zemsta” i „Niedźwiedź” na Suchej Polanie, Dziennik Polski, 2006-09-16 |
|
|
[...] twórcy ludowi (a polscy z pewnością) prezentują i oferują to, co z biegiem czasu, z rozwojem techniki nabiera ceny i znaczenia: prawdziwość naturalnych materiałów i ręczną robotę. źródło: NKJP: (AN): Montaż na Rynku, Dziennik Polski, 2005-08-17 |
|
|
Ładowaliśmy w pozycji klęczącej, garnąc się jak najbliżej pod osłonę tarcz naszych polówek. Każdy pocisk miał teraz cenę życia. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cena |
ceny |
|
| D. | ceny |
cen |
|
| C. | cenie |
cenom |
|
| B. | cenę |
ceny |
|
| N. | ceną |
cenami |
|
| Ms. | cenie |
cenach |
|
| W. | ceno |
ceny |
Inne uwagi
Zwykle lp