Chronologizacja
Pochodzenie
pers. szāh 'król, władca'
1. władca
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | władca |
Połączenia
- ostatni szach; szach irański, perski
- szach Afganistanu, Chorezmu, Iranu, Persji
- godło, korona; armia, partia; dyktatura, panowanie, reżim, rządy; upadek, wyjazd; konto, pomnik, rezydencja; doradca, przeciwnik, ulubieniec, zwolennik; poddany, więzień szacha
- obalić; winić szacha
- ogłosić się szachem
Cytaty
|
Część ormiańskich ziemi wyrwał dla siebie perski szach, drugą część – rosyjski car. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005 |
|
|
Wśród militariów eksponowana jest zbroja szacha Sulejmana: szyszak, kirys, tarcza. źródło: NKJP: Persja w Arsenale, Dziennik Polski, 2002-08-09 |
|
|
Lud nie okazał szachowi wdzięczności za reformy finansowane z eksportu ropy. Szach reformował, ale pod przymusem. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Reżim z brodą, Polityka, 2009-02-07 |
|
|
W naszym stuleciu wszyscy szachowie, a było ich kilku, tracili koronę i życie w przykrych dla siebie okolicznościach. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Szachinszach, 2005 |
|
|
Prawie cały czas wojowali. Z Aleksandrem Macedońskim, potem z Czyngis-chanem, Tamerlanem, zwanym Timurem Kulawym, z irańskim szachem Nadirem, rosyjskimi carami, bolszewikami. Teraz każdy Uzbek może żyć spokojnie... źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: ROWEREM PRZEZ AZJĘ 2, Gazeta Wyborcza, 1998-11-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szach |
szachowie |
ndepr |
| szachy |
depr | ||
| D. | szacha |
szachów |
|
| C. | szachowi |
szachom |
|
| B. | szacha |
szachów |
|
| N. | szachem |
szachami |
|
| Ms. | szachu |
szachach |
|
| W. | szachu |
szachowie |
ndepr |
| szachy |
depr |
2. w grze
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy
Połączenia
- odkryty, podwójny, wieczny szach
- szach królowi
- szach mat
- obrona przed szachem
- dać, dostać szacha
- bronić się, obronić się przed szachem
Cytaty
|
Najprostszym i najczęściej wykonywanym sposobem szachowania jest przesunięcie własnej bierki na pole, w którym wrogi król znajdzie się w jej polu rażenia. Innym sposobem jest odkryty szach : bierka którą wykonujemy posunięcie nie szachuje króla, lecz opuszczając pole na którym stała odsłania drogę do ataku innej bierce. źródło: NKJP: Ptbotgourou: Szach (szachy), Wikipedia.pl, 2009-03-23 |
|
|
Szach to sytuacja, w której w następnym ruchu nasz król zostanie zgładzony. źródło: Internet |
|
|
Drugim sposobem wyjścia z szacha jest zasłonięcie Króla. źródło: Internet |
|
|
Jeżeli gracz nie może się obronić przed szachem na żaden z trzech wspomnianych sposobów, ma miejsce mat. źródło: NKJP: Szachy, wikibooks.org |
|
|
Podwójne uderzenie przeciw królowi jest szczególnie skuteczne, ponieważ zasady gry wymuszają obronę króla przed szachem. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szach |
szachy |
|
| D. | szacha |
szachów |
|
| C. | szachowi |
szachom |
|
| B. | szacha |
szachy |
|
| N. | szachem |
szachami |
|
| Ms. | szachu |
szachach |
|
| W. | szachu |
szachy |
Inne uwagi
Zwykle lp