UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

car

Chronologizacja

1 połowa XVI w., SPXVI

Pochodzenie

ros. caŕ 'car, król'

1. władca

Definicja

dawny władca w niektórych krajach Europy Wschodniej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  władca

Połączenia

  • car bułgarski, moskiewski, rosyjski
  • car Aleksander I, Aleksander II, Aleksander III, Aleksy, Iwan IV Groźny, Mikołaj I, Paweł I, Piotr Wielki...
  • car Bułgarii, Rosji, Wszechrosji, Wszechrusi...; Bułgarów
  • córka, rodzina; poddany, stronnik, ulubieniec, współpracownik, wysłannik; armia, wojsko; rozkaz, ukaz; portret cara
  • car abdykował
  • koronować się na cara
  • obwołać się, ogłosić się, tytułować się carem

Cytaty

W 1693 r. car Piotr Wielki w Archangielsku utworzył rosyjską flotę wojenną i handlową, a w pobliżu miasta założył stocznię.

źródło: NKJP: DragonBot: Obwód archangielski, Wikipedia.pl, 2009-06-11

[...] król pruski Fryderyk Wilhelm I podarował odziedziczoną po ojcu Bursztynową Komnatę carowi Piotrowi Wielkiemu.

źródło: NKJP: Komnata w kolorze miodu, Dziennik Polski, 2003-05-21

Pod koniec I wojny światowej bardzo poważnie myślano o restytucji monarchii w Polsce. Najmniej zwolenników miała dynastia Romanowych. Carowie byli tytularnymi królami Polski. W czasie Powstania Listopadowego Sejm zdetronizował cara, ale później wszystko wróciło „do normy”.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Obiad na Parnasie, Gazeta Wyborcza, 1992-10-06

Musi pan wiedzieć, Kloss, że książę jest potomkiem carów gruzińskich i jedynym legalnym pretendentem do tronu.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 2000

W pięknie zdobionych salach zgromadzono tu wszelkie możliwe eksponaty [...]- od kamiennych narzędzi najwcześniejszych kultur zamieszkujących dzisiejszą Rosję przez chłopskie sprzęty do pracy na roli po niezliczone dokumenty, pamiątki po carach i wielkich Rosjanach.

źródło: NKJP: Jakub Taczanowski: Kreml - serce imperium, Dziennik Polski, 2006-06-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. car
carowie
ndepr
cary
depr
D. cara
carów
C. carowi
carom
B. cara
carów
N. carem
carami
Ms. carze
carach
W. carze
carowie
ndepr
cary
depr

2. ktoś najważniejszy

Definicja

żart. 
osoba najlepsza w jakiejś dziedzinie lub najważniejsza w jakiejś grupie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • car tyczki

Cytaty

Car tyczki Ukrainiec Siergiej Bubka skoczył wczoraj w Goeteborgu tylko 5,92 m, ale pobił inny rekord: piąte złoto na mistrzostwach.

źródło: NKJP: Marek Zagalewski: Lekkoatletyka, Gazeta Wyborcza, 1995-08-12

Rządowy koordynator do spraw walki z narkomanią, [...] - zwany tutaj narkotykowym carem - planuje przesunięcie sił i środków finansowych ze sfery łagodzenia skutków narkomanii w kierunku prewencji.

źródło: NKJP: Walka z „prochami”, Dziennik Polski, 1998-04-29

Coraz częściej słychać w Rosji opinię, że po roku 2008 Putin zostanie „carem energetycznego imperium”.

źródło: NKJP: Jacek Żur: Rosja Władimira Putina, Dziennik Polski, 2006-09-28

Dominującą osobistością w Izbie Reprezentantów w okresie prezydentury Harrisona był jej spiker, [...] stojący na czele skrzydła Partii Republikańskiej, które z pewną opozycją odnosiło się do Harrisona. Nazywano go carem Izby Reprezentantów.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. car
carowie
ndepr
cary
depr
D. cara
carów
C. carowi
carom
B. cara
carów
N. carem
carami
Ms. carze
carach
W. carze
carowie
ndepr
cary
depr

Składnia

bez ograniczeń + car +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 01.04.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj