Chronologizacja
Pochodzenie
st.czes. brána
1.a otwór
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Połączenia
- kamienna; wjazdowa; fabryczna, stoczniowa; szeroka, wąska; ciemna; obskurna brama
- brama kamienicy, uniwersytetu
- sklepienie bramy
- handel w bramie
- wyjść/wychodzić z bramy
- wejść, wjechać przez bramę; wejść, wjechać w bramę
- chować się, czekać, handlować, pić, schować się, stać w bramie
Cytaty
Nawet stojący w bramie wartownik wydaje się zdziwiony naszą wizytą. źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski, Andrzej M. Zaucha: Wyborcza niedziela w Moskwie, Gazeta Wyborcza, 1996-06-17 |
|
Często wiałem przed łapanką czy strzelaniną, ale czyniłem to automatycznie i bez wielkiego strachu, jak gdybym chował się w bramę przed ulewą. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
|
Wchodzę w ciemną bramę, w ciemne podwórko, potykam się o stosy śmieci. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Imperium, 2005 |
|
Wspiąłem się krętą ścieżką na wzgórze i stanąłem przed sklepioną łukowato kamienną bramą do obserwatorium. Zobaczyłem na łuku bramy herb Haubitzów [...]. źródło: WSJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987 |
|
Są jeszcze dwie inne tabliczki - obie wykonane z czarnego marmuru dębnickiego - wmurowane po lewej stronie wjazdowej bramy na dziedziniec klasztoru Norbertanek. źródło: NKJP: Zanim nadejdzie „wielka woda”, Dziennik Polski, 2003-04-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | brama |
bramy |
|
D. | bramy |
bram |
|
C. | bramie |
bramom |
|
B. | bramę |
bramy |
|
N. | bramą |
bramami |
|
Ms. | bramie |
bramach |
|
W. | bramo |
bramy |
1.b zamknięcie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Połączenia
- metalowa, stalowa, żelazna; kuta, rzeźbiona, zdobiona; otwarta, zamknięta brama
- brama do garażu, do ogrodu
- skrzydło bramy
- otworzyć/otwierać, zamknąć bramę
Cytaty
W gęstwinie poczekam, chichocząc w kułak, aż nadejdzie sen nocy przedwiosennej, który was wszystkich zmorzy. Wtedy przez nie strzeżoną szczelinę w murze albo jawnie i bezczelnie przez uchylone skrzydło bramy przy śpiącym strażniku wymknę się na swobodę, wymknę się w świat! źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983 |
|
Czokidar uchylił ciężką bramę, ogród zdawał się spać w zimowym słońcu. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994 |
|
Solidna, kuta, metalowa brama, którą zainstalowano w kurii kilka lat temu, z początku budziła nie zawsze pozytywne emocje. Twierdzono, że brama i pilnujący wejścia portier stwarzają niepotrzebną barierę, również psychiczną, pomiędzy kurią a petentami. źródło: NKJP: Dom biskupów, Dziennik Polski, 2002-01-02 |
|
Parkstadion powstał w 1973 roku i widać to na pierwszy rzut oka. Odpadająca farba, pordzewiałe łańcuchy i kłódki na bramie. źródło: NKJP: Arena wypełniona polską dumą: Dziennik Polski, 2002-12-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | brama |
bramy |
|
D. | bramy |
bram |
|
C. | bramie |
bramom |
|
B. | bramę |
bramy |
|
N. | bramą |
bramami |
|
Ms. | bramie |
bramach |
|
W. | bramo |
bramy |
2. obronna
Definicja
Noty o użyciu
Występuje jako składnik nazw własnych, np. Ostra Brama, Brama Floriańska, Brama Złota, Brama Damasceńska.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka miasto
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- grodzka, miejska, zamkowa; obronna, warowna; gotycka, renesansowa, średniowieczna brama
- brama grodu, miasta; Wawelu; Jerozolimy, Krakowa, Rzymu
- otworzyć/otwierać, zamknąć/zamykać bramę
Cytaty
Krzyżacy są już zmęczeni oporem i chcą ostatecznie rozprawić się z mieszkańcami grodu. Rozpędzają taran i z wielkim impetem uderzają w bramę grodu. źródło: NKJP: K.Wieteska: Wioska poza czasem, Tygodnik Ciechanowski, 2006-08-08 |
|
Zaledwie bowiem z towarzyszami swymi minął bramę Wawelu, gdy ochmistrz przysunął się z koniem do boku księcia i szepnął mu kilka zdań o ucieczce Wilhelma i konieczności niezwłocznego odszukania młodzieńca w pobliżu Wieży Duńskiej. źródło: NKJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977 |
|
Pozostałością miejskich fortyfikacji jest jedyna zachowana brama miejska, zwana Wysoką lub Kamienną, źródło: NKJP: Krzysztof Karwan: Królewskie miasto Eryka. Dziennik Polski, 2002-05-24 |
|
Wnet znalazł się u gotyckiej bramy prowadzącej na zamkowy dziedziniec. źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1996 |
|
[...] strome uliczki, pokrętne, pełne zaułków, obronnych bram strzegących kiedyś wejścia, to zarys jakiegoś miasta tego kontynentu, a nie opis prawie dokładny, niemal topograficzny konkretnego miasta leżącego na północy Europy [...]. źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | brama |
bramy |
|
D. | bramy |
bram |
|
C. | bramie |
bramom |
|
B. | bramę |
bramy |
|
N. | bramą |
bramami |
|
Ms. | bramie |
bramach |
|
W. | bramo |
bramy |
Składnia
+ | brama | + |
CZEGO
|
|
+ | brama | + |
JAKA
|
3. powitalna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | przeszkoda |
Połączenia
- tradycyjna, weselna; kwietna brama; brama powitalna, triumfalna
- brama z kwiatów
- ustawić, zrobić bramę
Cytaty
Na trasie przejazdu - przez ulice Bronisława Czecha, Piłsudskiego i Krupówki - mieszkańcy Zakopanego ustawili bramy. Aby przez nie przejechać, nowożeńcy musieli się wkupić. źródło: NKJP: Nie pierwszy ceper..., Dziennik Polski, 2002-09-30 |
|
Tymczasem na poroniańskim rondzie licznych kibiców miała wesoła ferajna, która wystawiła tradycyjną bramę weselną w oczekiwaniu na rytualną flaszkę gorzałki. źródło: NKJP: Anna i Witold Zadziorko: Grzech zatracić to wszystko, 1999 |
|
Projektantem pelplińskich bram jest Stefan Kukowski z Tczewa. Pierwsza z nich stanie w pobliżu siedziby Ochotniczej Straży Pożarnej, na drodze prowadzącej z Tczewa do Pelplina przez wieś Rajkowy. W Rudnie, na skrzyżowaniu z trasą nr 1 usytuowana będzie następna brama powitalna. [...] Głównym elementem szkieletu konstrukcyjnego wszystkich bram powitalnych są tzw. rusztowania warszawskie i rurowe. Na nich dopiero znajdą się elementy dekoracyjne, takie jak logo papieskiej wizyty, źródło: NKJP: Bramy powitają pielgrzymów, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
Najważniejsze uroczystości odbędą się przed Ratuszem, a także przy ulicy Wolności 27, gdzie stanęła najpiękniejsza brama triumfalna, a także pod Pomnikiem Poległych Żołnierzy 75 Pułku Piechoty. źródło: NKJP: Krzysztof Karwat, Świętować, ale jak? Dziennik Zachodni, 2002-03-01 |
|
Mieszkałam w przygranicznej wiosce. I my naprawdę witaliśmy Rosjan jak swoich, robiliśmy bramy z kwiatów [...] źródło: NKJP: Przypominają o zbrodniach, Gazeta Poznańska, 2005-09-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | brama |
bramy |
|
D. | bramy |
bram |
|
C. | bramie |
bramom |
|
B. | bramę |
bramy |
|
N. | bramą |
bramami |
|
Ms. | bramie |
bramach |
|
W. | bramo |
bramy |
4. do wolności
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- brama do kariery, do raju, do szczęścia, do wolności
- brama do czegoś otworzyła się
- otworzyć bramę do czegoś
Cytaty
[...] upadek muru berlińskiego stał się symbolem i bramą do wolności dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.05.1999 |
|
W XIX w. łacina stała się modna - uważano, że uczy logicznego myślenia, precyzyjnego i kunsztownego wyrażania się i jest bramą do znajomości fundamentów europejskiej kultury. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska, Adam Krzemiński: Erudituli omnium terrarum, coniungimini!, Polityka, 2008-01-05 |
|
Kiedy na balu, który miał być dla Kitty bramą do szczęścia, Wroński tańczył mazura z Anną Kareniną, serce Kitty dławiła straszna rozpacz. źródło: NKJP: Anna Wierzbicka: Medytacje semantyczne, Miesięcznik Literacki, 1970 |
|
Cyfrowy telewizor ma stać się bramą do świata elektronicznych usług, jak Homebanking (czyli możliwość realizacji transakcji finansowych bez wychodzenia z domu) [...]. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Tu 01, odbiór, Polityka, 2005-07-16 |
|
Zdaje się, że nie dostrzega Pan bram do literackiej kariery, które stoją otworem właśnie dla takich osób i takiej twórczości. źródło: NKJP: Anna Orzechowska: Debiutanci mają głos, Co Tydzień Jaworzno, 2004-12-16 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | brama |
bramy |
|
D. | bramy |
bram |
|
C. | bramie |
bramom |
|
B. | bramę |
bramy |
|
N. | bramą |
bramami |
|
Ms. | bramie |
bramach |
|
W. | bramo |
bramy |
Składnia
+ | brama | + |
do CZEGO
|