UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapałka

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: przedrostkowego czasownika zapalić; zob. palić

Definicja

patyczek z końcówką pokrytą substancją, która szybko się zapala po jej potarciu o powierzchnię nasyconą specjalnym materiałem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Relacje znaczeniowe

synonimy:  siarniczek, siarniczka, siarnik

Połączenia

  • wilgotna; płonąca, zapalona, zgaszona; złamana zapałka; papierowe; polskie; sztormowe zapałki; zapałki siarkowe
  • zapałki w pudełku; w rękach (dziecka)
  • zapałki i zapalniczki; papierosy i zapałki; świece i zapałki, świeczki i zapałki
  • główka; płomień, płomyk, światło; trzask zapałki; paczka, pudełeczko, pudełko; fabryka zapałek
  • pudełko od zapałek; domek z zapałek
  • pudełko z zapałkami
  • pudełko po zapałkach
  • trzasnęła zapałka; zapałka zgasła
  • szukać zapałek
  • potrzeć; rzucić; zapalić/zapalać zapałkę; wyciągnąć, wyjąć, znaleźć zapałki
  • dłubać zapałką (w uchu, w zębach); potrzeć zapałką o coś; mierzyć; przypalać zapałką coś; bawić się zapałkami
  • prosić o zapałki; sięgnąć po zapałki
  • coś łamie się jak/niczym zapałka

Cytaty

Przytknęła do świeczki zapaloną zapałkę. Kiedy ogieniek przeniósł się na knot i zaczął stopniowo rosnąć, zdmuchnęła ją.

źródło: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Umieszczany na pudełkach slogan głosił, że zapałki w rękach dziecka grożą pożarem, dlatego ich posiadanie przez najmłodszych było niechętnie widziane.

źródło: NKJP: Zapałki, Dziennik Polski, 2003-08-23

Woźnica zapalił papierosa. Płomień zapałki oświetlił mu twarz.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Mock wetknął papierosa w usta Priessla, potarł zapałkę o ścianę i podał aresztantowi ogień.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Potężne drzewa łamały się niczym zapałki.

źródło: NKJP: Burze szalały nad Mazowszem, Tygodnik Ciechanowski, 2008-08-16

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapałka
zapałki
D. zapałki
zapałek
C. zapałce
zapałkom
B. zapałkę
zapałki
N. zapałką
zapałkami
Ms. zapałce
zapałkach
W. zapałko
zapałki

Frazeologizmy

na zapałkę I
na zapałkę II
Data ostatniej modyfikacji: 18.11.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj