Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *učьstiti 'otoczyć czcią, okazać cześć'
Z przedrostkiem u- od psł. *čьstiti; zob. czcić.
1. Boga
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Cytaty
[...] zabłysły serca ludzi na widok Syjon, Arki Prawa Pana, i odrzucili ludzie Etiopii swoje bożki i uczcili jako Boga swego stwórcę, Pana, który ich stworzył... źródło: NKJP: Olga Stanisławska: W poszukiwaniu zaginionej Arki, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995/01/06 |
|
Pierwszego dnia muzułmanie odprawiają zbiorowe modły, a po nich, by uczcić Boga, odbywają rytualny ubój zwierząt, owiec, kóz, krów, byków i in. Mięso złożone w ofierze jest spożywane przez ofiarodawców i rozdzielane między krewnych, sąsiadów i ubogich. źródło: NKJP: Muzułmańskie święto jako atrakcja?, Gazeta Wyborcza, 1999-03-24 |
|
Trzy razy do roku udawały się tam pielgrzymki wiernych, by za pośrednictwem kapłanów złożyć mu ofiary i uczcić go modlitwami, śpiewaniem hymnów i tańcami rytualnymi. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
Również Kościół, kierowany przez Ducha Świętego, nadawał Jezusowi liczne imiona. Znajdujemy je w księgach Nowego Testamentu. [...] Są to imiona wieczne. [...] Tymi imionami pragniemy uczcić Jezusa, obecnego w Najświętszym Sakramencie. źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1992 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
uczczę |
uczcimy |
|||
2 os. |
uczcisz |
uczcicie |
|||
3 os. |
uczci |
uczczą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uczciłem +(e)m uczcił |
uczciłam +(e)m uczciła |
uczciłom +(e)m uczciło |
uczciliśmy +(e)śmy uczcili |
uczciłyśmy +(e)śmy uczciły |
2 os. |
uczciłeś +(e)ś uczcił |
uczciłaś +(e)ś uczciła |
uczciłoś +(e)ś uczciło |
uczciliście +(e)ście uczcili |
uczciłyście +(e)ście uczciły |
3 os. |
uczcił |
uczciła |
uczciło |
uczcili |
uczciły |
bezosobnik: uczczono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
uczcijmy |
|
2 os. |
uczcij |
uczcijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uczciłbym bym uczcił |
uczciłabym bym uczciła |
uczciłobym bym uczciło |
uczcilibyśmy byśmy uczcili |
uczciłybyśmy byśmy uczciły |
2 os. |
uczciłbyś byś uczcił |
uczciłabyś byś uczciła |
uczciłobyś byś uczciło |
uczcilibyście byście uczcili |
uczciłybyście byście uczciły |
3 os. |
uczciłby by uczcił |
uczciłaby by uczciła |
uczciłoby by uczciło |
uczciliby by uczcili |
uczciłyby by uczciły |
bezosobnik: uczczono by
bezokolicznik: uczcić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uczciwszy
gerundium: uczczenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | uczczenie |
uczczenia |
D. | uczczenia |
uczczeń |
C. | uczczeniu |
uczczeniom |
B. | uczczenie |
uczczenia |
N. | uczczeniem |
uczczeniami |
Ms. | uczczeniu |
uczczeniach |
W. | uczczenie |
uczczenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uczczony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | uczczony |
uczczony |
uczczony |
uczczone |
uczczona |
D. | uczczonego |
uczczonego |
uczczonego |
uczczonego |
uczczonej |
C. | uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonej |
B. | uczczonego |
uczczonego |
uczczony |
uczczone |
uczczoną |
N. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczoną |
Ms. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | uczczeni |
uczczeni |
uczczone |
uczczone |
D. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
C. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
B. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczone |
N. | uczczonymi |
uczczonymi |
uczczonymi |
uczczonymi |
Ms. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
Składnia
+ | uczcić | + |
KOGO +
(CZYM)
|
2. czyjąś pamięć
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta
Połączenia
- Kraków, sejm, senat uczcił kogoś / coś; drużyny, dzieci, posłowie uczcili kogoś / coś
- uczcić ofiary (mordów, stanu wojennego...), żołnierzy; patrona, patronkę; czyjąś pamięć; uczcić chwilą, minutą ciszy, pomnikiem, tablicą pamiątkową
- koncert, minuta ciszy, pomnik, tablica pamiątkowa, znicze... dla uczczenia kogoś / czegoś
Cytaty
W związku z 53 rocznicą zbrojnej napaści Związku Sowieckiego na Polskę proszę o powstanie z miejsc i uczczenie pamięci poległych i pomordowanych na Wschodzie minutą ciszy. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.09.1992 |
|
Uchwała dotycząca uczczenia żołnierzy ze związku „Wolność i Niezawisłość” doprowadziła do wielogodzinnego sporu [...]. źródło: NKJP: Służyli Ojczyźnie, Dziennik Polski, 2001-03-15 |
|
Pamięć zamordowanych górników uczczono apelem poległych przed krzyżem-pomnikiem, wzniesionym w miejscu, gdzie przed 20 laty czołg rozbił mur kopalni „Wujek”. źródło: NKJP: Pamięć o poległych, Dziennik Polski, 2001-12-17 |
|
Trzeci w naszym panteonie wielkich krakowian, uczczonych tablicą pamiątkową wmurowaną w południową ścianę kościoła Mariackiego - to Stanisław Tomkowicz (1850-1933). źródło: NKJP: Badacze przeszłości Krakowa, Dziennik Polski, 2001-05-26 |
|
Kilku świętych Stanisław Wyspiański uczcił wspaniałym witrażami w kościele Franciszkanów w Krakowie [...]. źródło: NKJP: (RCZ): Religia i poezja, Dziennik Polski, 2001-03-02 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
uczczę |
uczcimy |
|||
2 os. |
uczcisz |
uczcicie |
|||
3 os. |
uczci |
uczczą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uczciłem +(e)m uczcił |
uczciłam +(e)m uczciła |
uczciłom +(e)m uczciło |
uczciliśmy +(e)śmy uczcili |
uczciłyśmy +(e)śmy uczciły |
2 os. |
uczciłeś +(e)ś uczcił |
uczciłaś +(e)ś uczciła |
uczciłoś +(e)ś uczciło |
uczciliście +(e)ście uczcili |
uczciłyście +(e)ście uczciły |
3 os. |
uczcił |
uczciła |
uczciło |
uczcili |
uczciły |
bezosobnik: uczczono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
uczcijmy |
|
2 os. |
uczcij |
uczcijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uczciłbym bym uczcił |
uczciłabym bym uczciła |
uczciłobym bym uczciło |
uczcilibyśmy byśmy uczcili |
uczciłybyśmy byśmy uczciły |
2 os. |
uczciłbyś byś uczcił |
uczciłabyś byś uczciła |
uczciłobyś byś uczciło |
uczcilibyście byście uczcili |
uczciłybyście byście uczciły |
3 os. |
uczciłby by uczcił |
uczciłaby by uczciła |
uczciłoby by uczciło |
uczciliby by uczcili |
uczciłyby by uczciły |
bezosobnik: uczczono by
bezokolicznik: uczcić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uczciwszy
gerundium: uczczenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | uczczenie |
uczczenia |
D. | uczczenia |
uczczeń |
C. | uczczeniu |
uczczeniom |
B. | uczczenie |
uczczenia |
N. | uczczeniem |
uczczeniami |
Ms. | uczczeniu |
uczczeniach |
W. | uczczenie |
uczczenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uczczony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | uczczony |
uczczony |
uczczony |
uczczone |
uczczona |
D. | uczczonego |
uczczonego |
uczczonego |
uczczonego |
uczczonej |
C. | uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonej |
B. | uczczonego |
uczczonego |
uczczony |
uczczone |
uczczoną |
N. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczoną |
Ms. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | uczczeni |
uczczeni |
uczczone |
uczczone |
D. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
C. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
B. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczone |
N. | uczczonymi |
uczczonymi |
uczczonymi |
uczczonymi |
Ms. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
odpowiednik aspektowy: czcić
Składnia
+ | uczcić | + |
KOGO / CO +
(CZYM)
|
3. rocznicę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta
Połączenia
- Kraków, sejm, senat uczcił coś; szkoła uczciła coś; uczniowie, posłowie; gospodarze, goście, kibice, piłkarze uczcili coś; drużyny, dzieci uczciły coś
- uczcić jakiś jubileusz, rocznicę, święto; Dzień Kobiet, Nauczyciela, Niepodległości, Matki, Ziemi..., jakieś obchody; 100-lecie, 25-lecie, 10-lecie czegoś
- uczcić apelem; mszą św.; złożeniem kwiatów; koncertem, wierszem, wystawą; lampką szampana, szampanem, toastem; bramką, golem, zdobyciem gola, zwycięstwem
- organizowany / zorganizowany dla uczczenia czegoś; forma; inicjatywa, propozycja; uroczystość uczczenia czegoś; rezolucja; spotkanie, uroczystości dla uczczenia czegoś; prosić kogoś o uczczenie czegoś; uchwała o uczczeniu czegoś
Cytaty
Przypadającą wczoraj 20. rocznicę śmierci sługi Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego Episkopat Polski uczcił nadzwyczajną sesją, poświęconą niezłomnej posłudze pasterskiej Prymasa Tysiąclecia. źródło: NKJP: (PAP): Niezłomna posługa, Dziennik Polski - Kraj, 2001-05-29 |
|
W sobotę i niedzielę odbędzie się w nowej hali Wisły międzynarodowy turniej bokserski, zorganizowany dla uczczenia jubileuszu 95-lecia Wisły. źródło: NKJP: Turniej bokserski, Dziennik Polski - Kraków, 2001-06-13 |
|
Podpisanie porozumienia w sprawie budowy mostu uczczono lampką szampana. źródło: NKJP: Butelka została rzucona, Dziennik Polski - Proszowice, 2001-03-10 |
|
Grupa działaczy opozycyjnych pod kierownictwem Wojciecha Ziembińskiego regularnie, co roku, starała się uczcić rocznicę 11 Listopada i składała tego dnia kwiaty na Grobie Nieznanego Żołnierza. źródło: NKJP: 11 Listopada, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-11-15 |
|
Klub Płetwonurków Chimera z Mielca właśnie obchodzi 30-lecie swojego istnienia. Jubileusz postanowił uczcić wystawą fotograficzną. źródło: NKJP: ad: Mielec >Chimera nurkuje od 30 lat, Echo Dnia, 2007-09-09 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
uczczę |
uczcimy |
|||
2 os. |
uczcisz |
uczcicie |
|||
3 os. |
uczci |
uczczą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uczciłem +(e)m uczcił |
uczciłam +(e)m uczciła |
uczciłom +(e)m uczciło |
uczciliśmy +(e)śmy uczcili |
uczciłyśmy +(e)śmy uczciły |
2 os. |
uczciłeś +(e)ś uczcił |
uczciłaś +(e)ś uczciła |
uczciłoś +(e)ś uczciło |
uczciliście +(e)ście uczcili |
uczciłyście +(e)ście uczciły |
3 os. |
uczcił |
uczciła |
uczciło |
uczcili |
uczciły |
bezosobnik: uczczono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
uczcijmy |
|
2 os. |
uczcij |
uczcijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
uczciłbym bym uczcił |
uczciłabym bym uczciła |
uczciłobym bym uczciło |
uczcilibyśmy byśmy uczcili |
uczciłybyśmy byśmy uczciły |
2 os. |
uczciłbyś byś uczcił |
uczciłabyś byś uczciła |
uczciłobyś byś uczciło |
uczcilibyście byście uczcili |
uczciłybyście byście uczciły |
3 os. |
uczciłby by uczcił |
uczciłaby by uczciła |
uczciłoby by uczciło |
uczciliby by uczcili |
uczciłyby by uczciły |
bezosobnik: uczczono by
bezokolicznik: uczcić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uczciwszy
gerundium: uczczenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | uczczenie |
uczczenia |
D. | uczczenia |
uczczeń |
C. | uczczeniu |
uczczeniom |
B. | uczczenie |
uczczenia |
N. | uczczeniem |
uczczeniami |
Ms. | uczczeniu |
uczczeniach |
W. | uczczenie |
uczczenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uczczony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | uczczony |
uczczony |
uczczony |
uczczone |
uczczona |
D. | uczczonego |
uczczonego |
uczczonego |
uczczonego |
uczczonej |
C. | uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonemu |
uczczonej |
B. | uczczonego |
uczczonego |
uczczony |
uczczone |
uczczoną |
N. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczoną |
Ms. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | uczczeni |
uczczeni |
uczczone |
uczczone |
D. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
C. | uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
uczczonym |
B. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczone |
N. | uczczonymi |
uczczonymi |
uczczonymi |
uczczonymi |
Ms. | uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
uczczonych |
odpowiednik aspektowy: czcić
Składnia
+ | uczcić | + |
CO +
(CZYM)
|