UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zgonić

rzadziej zegnać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zgonię	zgonimy
2 os.	zgonisz	zgonicie
3 os.	zgoni	zgonią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zgoniłem +(e)m zgonił	zgoniłam +(e)m zgoniła	zgoniłom +(e)m zgoniło	zgoniliśmy +(e)śmy zgonili	zgoniłyśmy +(e)śmy zgoniły
2 os.	zgoniłeś +(e)ś zgonił	zgoniłaś +(e)ś zgoniła	zgoniłoś +(e)ś zgoniło	zgoniliście +(e)ście zgonili	zgoniłyście +(e)ście zgoniły
3 os.	zgonił	zgoniła	zgoniło	zgonili	zgoniły

bezosobnik: zgoniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zgońmy
2 os.	zgoń	zgońcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zgoniłbym bym zgonił	zgoniłabym bym zgoniła	zgoniłobym bym zgoniło	zgonilibyśmy byśmy zgonili	zgoniłybyśmy byśmy zgoniły
2 os.	zgoniłbyś byś zgonił	zgoniłabyś byś zgoniła	zgoniłobyś byś zgoniło	zgonilibyście byście zgonili	zgoniłybyście byście zgoniły
3 os.	zgoniłby by zgonił	zgoniłaby by zgoniła	zgoniłoby by zgoniło	zgoniliby by zgonili	zgoniłyby by zgoniły

bezosobnik: zgoniono by

bezokolicznik: zgonić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zgoniwszy

gerundium: zgonienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zgonienie	zgonienia
D.	zgonienia	zgonień
C.	zgonieniu	zgonieniom
B.	zgonienie	zgonienia
N.	zgonieniem	zgonieniami
Ms.	zgonieniu	zgonieniach
W.	zgonienie	zgonienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zgoniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zgoniony	zgoniony	zgoniony	zgonione	zgoniona
D.	zgonionego	zgonionego	zgonionego	zgonionego	zgonionej
C.	zgonionemu	zgonionemu	zgonionemu	zgonionemu	zgonionej
B.	zgonionego	zgonionego	zgoniony	zgonione	zgonioną
N.	zgonionym	zgonionym	zgonionym	zgonionym	zgonioną
Ms.	zgonionym	zgonionym	zgonionym	zgonionym	zgonionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zgonieni	zgonieni	zgonione	zgonione
D.	zgonionych	zgonionych	zgonionych	zgonionych
C.	zgonionym	zgonionym	zgonionym	zgonionym
B.	zgonionych	zgonionych	zgonionych	zgonione
N.	zgonionymi	zgonionymi	zgonionymi	zgonionymi
Ms.	zgonionych	zgonionych	zgonionych	zgonionych

odpowiednik aspektowy: zganiać

Pochodzenie

psł. *sъ-goniti 'spędzić; zakończyć gonienie, pędzenie'

z psł. *goniti 'pędzić, gonić'

Zob. gonić

1. ze stołu

Definicja

zmusić kogoś lub coś do opuszczenia jakiegoś miejsca

Warianty

rzadziej zegnać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

spędzić

Cytaty

	Jakieś dziecko próbuje wdrapać się na marmurowy stół. Trzeba je zgonić, ale tak, żeby się nie połamało. źródło: NKJP: Izabela Filipiuk: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006
	Przeżył w tym czasie po raz pierwszy trzęsienie ziemi, a z dachu zgonił go w końcu ulewny deszcz. źródło: NKJP: (pp): Trzęsienie ziemi na dachu ambasady, Gazeta Goleniowska, 2008-04-28
	W kontekście tych słów legionowski trener był bardziej zadowolony z niedzielnego zwycięstwie w Kleszczowie, choć z przekąsem podkreśla, że gospodarze zgonili z łóżek jego ekipę już o piątej rano, ustawiając mecz na godzinę jedenastą. źródło: NKJP: (jb): Ciułanie i... budowanie, Mazowieckie To i Owo, 2009-05-14
	Oddziałowy zastygł. Nawet nie zgonił muchy, która siadła na biurku. źródło: NKJP: Co było dalej?, Dziennik Polski, 2003-09-27

Składnia

zgonić

KOGO/CO + SKĄD

2. w jedno miejsce

Definicja

zmusić grupę ludzi lub zwierząt do tego, żeby zebrali się w jednym miejscu

Warianty

rzadziej zegnać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	spędzić
	antonimy:	rozgonić, rozpędzić
	hiperonimy:	zgromadzić

Cytaty

Zgonili całą wieś na plac przed szkołą, już mieli wybrać kilku na rozstrzelanie, gdy przed ludzi wyszła kobieta, co znała jako tako niemiecki, i błagała, żeby nie zabijali [...].

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Prawo do cierpienia, Gazeta Wyborcza, 1998-10-02

Zgonili mężczyzn z całej okolicy, z rękami uniesionymi ku niebu kazali maszerować pojedynczo.

źródło: NKJP: Andrzej Plęs: Wyhodowany na śmierć, Gazeta Krakowska, 2005-11-30

Najwięcej ofiar znalazłem jednak wokół ruin świątyni, gdzie zapewne głupi klecha zgonił trzódkę swoich wiernych owieczek, jakby modlitwy mogły je ochronić przed krwiożerczymi wilkami.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Składnia

zgonić

KOGO/CO + DOKĄD

3. zmęczyć

Definicja

zmusić człowieka lub zwierzę do zbyt szybkiego poruszania się i spowodować tym samym jego zmęczenie

Warianty

rzadziej zegnać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

(dymić, ziać...) jak zgoniony koń, pies

Cytaty

Nie odzywał się jeszcze przez kilka sekund, jak zgoniony człowiek, który nim powie słowo - musi wydyszeć wpierw z siebie najcięższe zmęczenie.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960

I nawet nie był zdyszany dochodząc do celu, gdyż Bamboo Bar znajdował się niedaleko od portu, ale zaczął dyszeć niczym zgoniony koń, kiedy usłyszał to, co barman Taro miał mu do powiedzenia.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Musiało ją to wszystkie siły kosztować, bo leżała, dysząc, a boki niczym miechy jej chodziły. Można by pomyśleć, że ją jakiś drań tak zgonił.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008

Składnia

zgonić

KOGO/CO

4. na kogoś winę

Definicja

pot.

przypisać czyjeś wady albo winę za czyjeś błędy osobie niewinnej w celu przeniesienia na nią odpowiedzialności

Warianty

rzadziej zegnać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przypisać

Cytaty

Paweł J. nie przyznał się do zarzutów i wyjaśnił, że działał pod presją. Całą winę zgonił na łódzką zorganizowaną przestępczość, która domagała się od niego pieniędzy.

źródło: NKJP: śma: Pokrzywdzony mimo woli..., Express Ilustrowany, 2001-07-11

Mam wrażenie, że jak ktoś inny coś zepsuje, będzie to traktowane zwyczajnie. Jak mnie coś nie pójdzie, to zgonią to na to, że jestem dziewczyną i potraktują jako dowód, że się nie nadaję.

źródło: NKJP: (fren): Pionierki, Gazeta Krakowska, 2003-02-01

Precyzyjne wyrażanie myśli jest również zaletą, nawet w tonie sarkastycznym. A jak nie wyjdzie, to najlepiej zgonić na inteligencję odbiorców.

źródło: NKJP: Usenet -- pl.soc.polityka

Składnia

zgonić

(CO) + na KOGO/CO

Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2018