UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przeciwstawiać

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

przeciw + stawiać; prawdopodobnie kalka różnych obcych wyrazów w zależności od znaczenia (Bańk); zob. przeciw , stawiać

1. tendencje

Definicja

zestawiać na zasadzie przeciwieństwa

Noty o użyciu

W ostatnim schemacie na pozycji celownika prawie zawsze występuje zaimek sobie .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kontrastować
	hiperonimy:	porównywać

Połączenia

przeciwstawiać ideę, koncepcję, metodę, model, postawę, przekonanie, tendencję, teorię, twierdzenie, wartości, wiarę;(sobie) dwa światy, dwie teorie, różne tendencje, piekło i niebo, duszę i ciało
przeciwstawiać filozofii, kulturze, poglądowi, pomysłowi, teorii, tezie, wykładni

Cytaty

Idei rewolucji przeciwstawiano koncepcję ewolucji, spokojnych, stopniowych przemian.

źródło: KWSJP: Józef Szocki: Księgozbiory domowe w Galicji wschodniej (1772–1918), 2001

Podnosząc walory mądrego króla, Ksenofont przeciwstawiał mu tyrana, którego władza nie opiera się ani na prawach, ani na zaufaniu społecznym.

źródło: KWSJP: Stanisław Jedynak: Bogowie, władcy i zwykli ludzie, 1986

Krytykę i naukę konsekwentnie sobie przeciwstawiano.

źródło: KWSJP: Michał Głowiński: Ekspresja i empatia, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przeciwstawiam	przeciwstawiamy
2 os.	przeciwstawiasz	przeciwstawiacie
3 os.	przeciwstawia	przeciwstawiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeciwstawiałem +(e)m przeciwstawiał	przeciwstawiałam +(e)m przeciwstawiała	przeciwstawiałom +(e)m przeciwstawiało	przeciwstawialiśmy +(e)śmy przeciwstawiali	przeciwstawiałyśmy +(e)śmy przeciwstawiały
2 os.	przeciwstawiałeś +(e)ś przeciwstawiał	przeciwstawiałaś +(e)ś przeciwstawiała	przeciwstawiałoś +(e)ś przeciwstawiało	przeciwstawialiście +(e)ście przeciwstawiali	przeciwstawiałyście +(e)ście przeciwstawiały
3 os.	przeciwstawiał	przeciwstawiała	przeciwstawiało	przeciwstawiali	przeciwstawiały

bezosobnik: przeciwstawiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę przeciwstawiał będę przeciwstawiać	będę przeciwstawiała będę przeciwstawiać	będę przeciwstawiało będę przeciwstawiać	będziemy przeciwstawiali będziemy przeciwstawiać	będziemy przeciwstawiały będziemy przeciwstawiać
2 os.	będziesz przeciwstawiał będziesz przeciwstawiać	będziesz przeciwstawiała będziesz przeciwstawiać	będziesz przeciwstawiało będziesz przeciwstawiać	będziecie przeciwstawiali będziecie przeciwstawiać	będziecie przeciwstawiały będziecie przeciwstawiać
3 os.	będzie przeciwstawiał będzie przeciwstawiać	będzie przeciwstawiała będzie przeciwstawiać	będzie przeciwstawiało będzie przeciwstawiać	będą przeciwstawiali będą przeciwstawiać	będą przeciwstawiały będą przeciwstawiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przeciwstawiajmy
2 os.	przeciwstawiaj	przeciwstawiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeciwstawiałbym bym przeciwstawiał	przeciwstawiałabym bym przeciwstawiała	przeciwstawiałobym bym przeciwstawiało	przeciwstawialibyśmy byśmy przeciwstawiali	przeciwstawiałybyśmy byśmy przeciwstawiały
2 os.	przeciwstawiałbyś byś przeciwstawiał	przeciwstawiałabyś byś przeciwstawiała	przeciwstawiałobyś byś przeciwstawiało	przeciwstawialibyście byście przeciwstawiali	przeciwstawiałybyście byście przeciwstawiały
3 os.	przeciwstawiałby by przeciwstawiał	przeciwstawiałaby by przeciwstawiała	przeciwstawiałoby by przeciwstawiało	przeciwstawialiby by przeciwstawiali	przeciwstawiałyby by przeciwstawiały

bezosobnik: przeciwstawiano by

bezokolicznik: przeciwstawiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: przeciwstawiając

gerundium: przeciwstawianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przeciwstawianie	przeciwstawiania
D.	przeciwstawiania	przeciwstawiań
C.	przeciwstawianiu	przeciwstawianiom
B.	przeciwstawianie	przeciwstawiania
N.	przeciwstawianiem	przeciwstawianiami
Ms.	przeciwstawianiu	przeciwstawianiach
W.	przeciwstawianie	przeciwstawiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: przeciwstawiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przeciwstawiający	przeciwstawiający	przeciwstawiający	przeciwstawiające	przeciwstawiająca
D.	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiającej
C.	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającej
B.	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiający	przeciwstawiające	przeciwstawiającą
N.	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającą
Ms.	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przeciwstawiający	przeciwstawiający	przeciwstawiające	przeciwstawiające
D.	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających
C.	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym
B.	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiające
N.	przeciwstawiającymi	przeciwstawiającymi	przeciwstawiającymi	przeciwstawiającymi
Ms.	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeciwstawiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przeciwstawiany	przeciwstawiany	przeciwstawiany	przeciwstawiane	przeciwstawiana
D.	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawianej
C.	przeciwstawianemu	przeciwstawianemu	przeciwstawianemu	przeciwstawianemu	przeciwstawianej
B.	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawiany	przeciwstawiane	przeciwstawianą
N.	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianą
Ms.	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przeciwstawiani	przeciwstawiani	przeciwstawiane	przeciwstawiane
D.	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych
C.	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym
B.	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawiane
N.	przeciwstawianymi	przeciwstawianymi	przeciwstawianymi	przeciwstawianymi
Ms.	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych

odpowiednik aspektowy: przeciwstawić

Składnia

	+	przeciwstawiać	+	KOMU/CZEMU + KOGO/CO
	+	przeciwstawiać	+	KOGO/CO[sub]pl[/sub] + KOMU

2. wrogowi

Definicja

usiłować równoważyć siłę czegoś lub jej przeciwdziałać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

przeciwstawiać armii, potędze, sile wroga, wrogowi
przeciwstawiać argumentację, atut, orientację, siłę ducha

Cytaty

Ujął mnie i zachwycił jej niezwykły w swej naturalności i prostocie hart ducha, umiejętność przeciwstawiania niedogodnościom codziennego życia siły własnego optymizmu, zdolności do trwania i przetrwania złych dni.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Panienka w PRL-u, 2007

Lojalność wobec zachodnich mocarstw, włączenie Niemiec do integrującej się Europy, dobre stosunki z USA i Francją stanowiły podstawę dla zachodniej polityki Adenauera. Wszystko to zdaniem kanclerza w imię zachodniej chrześcijańskiej cywilizacji, której idee były przeciwstawiane materialistycznemu, azjatyckiemu Wschodowi.

źródło: KWSJP: Robert Łoś: Wschodnia polityka kanclerza Konrada Adenauera, 2003

Wtedy też doszli do głosu debiutujący reżyserzy, przeciwstawiający klasycznemu filmowi francuskiemu nowatorskie rozwiązania techniczne i programowe.

źródło: NKJP: Emilia Sękowska Letnie odkurzanie kina: Nowa fala – drugi oddech kina francuskiego, Esensja, 2009-09-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przeciwstawiam	przeciwstawiamy
2 os.	przeciwstawiasz	przeciwstawiacie
3 os.	przeciwstawia	przeciwstawiają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeciwstawiałem +(e)m przeciwstawiał	przeciwstawiałam +(e)m przeciwstawiała	przeciwstawiałom +(e)m przeciwstawiało	przeciwstawialiśmy +(e)śmy przeciwstawiali	przeciwstawiałyśmy +(e)śmy przeciwstawiały
2 os.	przeciwstawiałeś +(e)ś przeciwstawiał	przeciwstawiałaś +(e)ś przeciwstawiała	przeciwstawiałoś +(e)ś przeciwstawiało	przeciwstawialiście +(e)ście przeciwstawiali	przeciwstawiałyście +(e)ście przeciwstawiały
3 os.	przeciwstawiał	przeciwstawiała	przeciwstawiało	przeciwstawiali	przeciwstawiały

bezosobnik: przeciwstawiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę przeciwstawiał będę przeciwstawiać	będę przeciwstawiała będę przeciwstawiać	będę przeciwstawiało będę przeciwstawiać	będziemy przeciwstawiali będziemy przeciwstawiać	będziemy przeciwstawiały będziemy przeciwstawiać
2 os.	będziesz przeciwstawiał będziesz przeciwstawiać	będziesz przeciwstawiała będziesz przeciwstawiać	będziesz przeciwstawiało będziesz przeciwstawiać	będziecie przeciwstawiali będziecie przeciwstawiać	będziecie przeciwstawiały będziecie przeciwstawiać
3 os.	będzie przeciwstawiał będzie przeciwstawiać	będzie przeciwstawiała będzie przeciwstawiać	będzie przeciwstawiało będzie przeciwstawiać	będą przeciwstawiali będą przeciwstawiać	będą przeciwstawiały będą przeciwstawiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przeciwstawiajmy
2 os.	przeciwstawiaj	przeciwstawiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeciwstawiałbym bym przeciwstawiał	przeciwstawiałabym bym przeciwstawiała	przeciwstawiałobym bym przeciwstawiało	przeciwstawialibyśmy byśmy przeciwstawiali	przeciwstawiałybyśmy byśmy przeciwstawiały
2 os.	przeciwstawiałbyś byś przeciwstawiał	przeciwstawiałabyś byś przeciwstawiała	przeciwstawiałobyś byś przeciwstawiało	przeciwstawialibyście byście przeciwstawiali	przeciwstawiałybyście byście przeciwstawiały
3 os.	przeciwstawiałby by przeciwstawiał	przeciwstawiałaby by przeciwstawiała	przeciwstawiałoby by przeciwstawiało	przeciwstawialiby by przeciwstawiali	przeciwstawiałyby by przeciwstawiały

bezosobnik: przeciwstawiano by

bezokolicznik: przeciwstawiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: przeciwstawiając

gerundium: przeciwstawianie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przeciwstawianie	przeciwstawiania
D.	przeciwstawiania	przeciwstawiań
C.	przeciwstawianiu	przeciwstawianiom
B.	przeciwstawianie	przeciwstawiania
N.	przeciwstawianiem	przeciwstawianiami
Ms.	przeciwstawianiu	przeciwstawianiach
W.	przeciwstawianie	przeciwstawiania

imiesłów przymiotnikowy czynny: przeciwstawiający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przeciwstawiający	przeciwstawiający	przeciwstawiający	przeciwstawiające	przeciwstawiająca
D.	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiającej
C.	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającemu	przeciwstawiającej
B.	przeciwstawiającego	przeciwstawiającego	przeciwstawiający	przeciwstawiające	przeciwstawiającą
N.	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającą
Ms.	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przeciwstawiający	przeciwstawiający	przeciwstawiające	przeciwstawiające
D.	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających
C.	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym	przeciwstawiającym
B.	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiające
N.	przeciwstawiającymi	przeciwstawiającymi	przeciwstawiającymi	przeciwstawiającymi
Ms.	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających	przeciwstawiających

imiesłów przymiotnikowy bierny: przeciwstawiany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przeciwstawiany	przeciwstawiany	przeciwstawiany	przeciwstawiane	przeciwstawiana
D.	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawianej
C.	przeciwstawianemu	przeciwstawianemu	przeciwstawianemu	przeciwstawianemu	przeciwstawianej
B.	przeciwstawianego	przeciwstawianego	przeciwstawiany	przeciwstawiane	przeciwstawianą
N.	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianą
Ms.	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przeciwstawiani	przeciwstawiani	przeciwstawiane	przeciwstawiane
D.	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych
C.	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym	przeciwstawianym
B.	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawiane
N.	przeciwstawianymi	przeciwstawianymi	przeciwstawianymi	przeciwstawianymi
Ms.	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych	przeciwstawianych

odpowiednik aspektowy: przeciwstawić

Składnia

przeciwstawiać

KOMU/CZEMU + KOGO/CO

Data ostatniej modyfikacji: 16.08.2013