Chronologizacja
Pochodzenie
gr. mónarchos 'jedynowładca'
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | władca |
Połączenia
- dotychczasowy, nowy, obecny,poprzedni, ostatni; koronowany, tytularny; dziedziczny, elekcyjny, obieralny, prawowity; konstytucyjny, oświecony, suwerenny; angielski, brytyjski, czeski, francuski, hiszpański, polski, szwedzki; hojny, nieudolny, pobożny, sprawiedliwy, szczodrobliwy monarcha; monarcha absolutny; obcy; wszyscy monarchowie; monarchowie europejscy
- obaj, obydwaj monarchowie
- monarchowie Austrii, Polski, Prus, Rosji...; Europy
- monarcha z dynastii Habsburgów, Przemyślidów, Stuartów, Tudorów...; z linii Andegawenów
- monarcha i parlament, monarcha i sejm; monarchowie i książęta, monarchowie i monarchinie
- córka, małżonka, rodzina, syn, wnuk; osoba; pozycja, rola; autorytet, prawa, uprawnienia, władza, własność; wybór; następca, reprezentant, przedstawiciel, zastępca; dwór, straż przyboczna; śmierć monarchy; zjazd monarchów
- lojalność wobec monarchy
- bunt przeciwko monarsze
- układ między monarchami
- monarcha decyduje, mianuje, nadaje (ordery), panuje, podejmuje decyzje, powierza funkcję, powołuje, rezyduje, rozwiązuje parlament, rządzi, stanął na czele, wstępuje na tron, zlecił coś; nosi tytuł (arcyksięcia, cara, króla, księcia) / przydomek; zmarł
- przedłożyć, przedstawić monarsze
- obalony monarcha
- spiskować, wystąpić przeciwko monarsze
- w imieniu monarchy
Cytaty
W brytyjskim dramacie historycznym Justina Chadwicka „Kochanice króla” w centrum uwagi staje druga z kolei wybranka monarchy Anna Boleyn, poślubiona przez niego w 1533 r. źródło: NKJP: Janusz Wróblewski: Kochanice króla, Polityka, 2008-06-07 |
|
Krajem rządził monarcha otoczony grupą arystokratów i rzeszą rodowej szlachty. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004 |
|
Zmarł 81-letni władca Monako Rainier III, najstarszy i najdłużej panujący monarcha w Europie. źródło: NKJP: Głosy i glosy, Polityka, 2005-04-16 |
|
Najsłynniejsza z polskich uczt odbyła się jednak ponad 300 lat później, w Krakowie, w roku 1364. Przybyłych do Krakowa monarchów [...] podejmować miał wówczas nie tylko król Kazimierz Wielki, ale także krakowski rajca, Mikołaj Wierzynek. źródło: NKJP: Za stołem, Dziennik Polski, 2003-01-25 |
|
Sztolnie odwadniająco-transportowe w XVIII i XIX w. uważano za cud górniczej techniki. Zwiedzali je monarchowie i opiewali w swoich utworach ówcześni twórcy. źródło: NKJP: Marek Henzler: Zejdźmy do podziemia!, Polityka, 2005-07-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | monarcha |
monarchowie |
ndepr |
monarchy |
depr | ||
D. | monarchy |
monarchów |
|
C. | monarsze |
monarchom |
|
B. | monarchę |
monarchów |
|
N. | monarchą |
monarchami |
|
Ms. | monarsze |
monarchach |
|
W. | monarcho |
monarchowie |
ndepr |
monarchy |
depr |