UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

usuwać się

Chronologizacja

1743, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	usuwam się	usuwamy się
2 os.	usuwasz się	usuwacie się
3 os.	usuwa się	usuwają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usuwałem się +(e)m się usuwał	usuwałam się +(e)m się usuwała	usuwałom się +(e)m się usuwało	usuwaliśmy się +(e)śmy się usuwali	usuwałyśmy się +(e)śmy się usuwały
2 os.	usuwałeś się +(e)ś się usuwał	usuwałaś się +(e)ś się usuwała	usuwałoś się +(e)ś się usuwało	usuwaliście się +(e)ście się usuwali	usuwałyście się +(e)ście się usuwały
3 os.	usuwał się	usuwała się	usuwało się	usuwali się	usuwały się

bezosobnik: usuwano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się usuwał będę się usuwać	będę się usuwała będę się usuwać	będę się usuwało będę się usuwać	będziemy się usuwali będziemy się usuwać	będziemy się usuwały będziemy się usuwać
2 os.	będziesz się usuwał będziesz się usuwać	będziesz się usuwała będziesz się usuwać	będziesz się usuwało będziesz się usuwać	będziecie się usuwali będziecie się usuwać	będziecie się usuwały będziecie się usuwać
3 os.	będzie się usuwał będzie się usuwać	będzie się usuwała będzie się usuwać	będzie się usuwało będzie się usuwać	będą się usuwali będą się usuwać	będą się usuwały będą się usuwać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usuwajmy się
2 os.	usuwaj się	usuwajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usuwałbym się bym się usuwał	usuwałabym się bym się usuwała	usuwałobym się bym się usuwało	usuwalibyśmy się byśmy się usuwali	usuwałybyśmy się byśmy się usuwały
2 os.	usuwałbyś się byś się usuwał	usuwałabyś się byś się usuwała	usuwałobyś się byś się usuwało	usuwalibyście się byście się usuwali	usuwałybyście się byście się usuwały
3 os.	usuwałby się by się usuwał	usuwałaby się by się usuwała	usuwałoby się by się usuwało	usuwaliby się by się usuwali	usuwałyby się by się usuwały

bezosobnik: usuwano by się

bezokolicznik: usuwać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: usuwając się

gerundium: usuwanie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	usuwanie się	usuwania się
D.	usuwania się	usuwań się
C.	usuwaniu się	usuwaniom się
B.	usuwanie się	usuwania się
N.	usuwaniem się	usuwaniami się
Ms.	usuwaniu się	usuwaniach się
W.	usuwanie się	usuwania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: usuwający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	usuwający się	usuwający się	usuwający się	usuwające się	usuwająca się
D.	usuwającego się	usuwającego się	usuwającego się	usuwającego się	usuwającej się
C.	usuwającemu się	usuwającemu się	usuwającemu się	usuwającemu się	usuwającej się
B.	usuwającego się	usuwającego się	usuwający się	usuwające się	usuwającą się
N.	usuwającym się	usuwającym się	usuwającym się	usuwającym się	usuwającą się
Ms.	usuwającym się	usuwającym się	usuwającym się	usuwającym się	usuwającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	usuwający się	usuwający się	usuwające się	usuwające się
D.	usuwających się	usuwających się	usuwających się	usuwających się
C.	usuwającym się	usuwającym się	usuwającym się	usuwającym się
B.	usuwających się	usuwających się	usuwających się	usuwające się
N.	usuwającymi się	usuwającymi się	usuwającymi się	usuwającymi się
Ms.	usuwających się	usuwających się	usuwających się	usuwających się

odpowiednik aspektowy: usunąć się

Pochodzenie

Zob. suwać

1. z przejścia

Definicja

przestawać być obecnym w jakimś miejscu, aby zwolnić je dla kogoś lub czegoś innego

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

	antonimy:	umieszczać się
	hiperonimy:	opuszczać

Połączenia

usuwać się na bok
usuwać się z drogi

Cytaty

	Zbiegł po czterech schodkach, usuwając się przed nadjeżdżającą ciężarówką. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Teczką odsunął redaktora ma bok i ruszył w stronę schodów. Ludzie usuwali się przed nim. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1988
	Dominika usuwa się z progu. Babka wchodzi do pokoju, obca i niechętna drzwiom, które ją wpuściły, domowi i Dominice. źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988
	Chłopiec usuwa się na skraj drogi, ale motocykl, który nie jedzie po prostej linii, omal na niego nie najeżdża. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975, 1976, 1977
	Pajęczaki nie wchodziły mu specjalnie w drogę, ale też i nie usuwały się. Pokonując uczucie strachu i wstrętu, chłopiec przepychał się między nimi. źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989

Składnia

	+	usuwać się	+	(przed KIM/CZYM)
	+	usuwać się	+	(SKĄD) + (DOKĄD)

2. z towarzystwa

Definicja

wycofywać się z aktywnego udziału w działaniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wycofywać się

Cytaty

One poszły na studia, siedziały w ławkach i kuły przed każdym kolokwium, ona żyła. Musiała prowadzić dom, zdążać na próby, wieczorami pisała teksty. Jędrek w tym wszystkim usuwał się na bok.

źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965

Stryj Mietek starał się nie być intruzem, usuwał się, odchodził, ale i tak nieustannie się spotykali.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996

Ja, zniechęcony pilot, usuwam się, pozostawiam te kwestie państwu, dodam tylko, że oboje, Kajnis i Pallas, teraz jeszcze młodzi, przeżyją zostaną przez Antonię wyzwoleni, a w przyszłości zrobią zawrotne kariery i posiądą znaczne majątki.

źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009

Składnia

usuwać się

(DOKĄD)

3. spod stóp

Definicja

przesuwać się, tracąc punkt oparcia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

osuwać się

Połączenia

grunt, ziemia usuwa się
usuwać się spod nóg

Cytaty

Asik podstawił mu nogę, a ja popchnąłem i o mało sam nie poleciałem za nim, bo węgiel usuwał się spod nóg.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Zbutwiałe, luźno leżące belki usuwały się pod kopytami, toteż zaprzęgi przechodziły pojedynczo, z największą ostrożnością.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Tak to chyba jest, kiedy nagle usuwa się grunt pod nogami, kiedy zapadasz się w grzęzawisko.

źródło: NKJP: Józef Hen: Bruliony profesora T., 2006

Składnia

usuwać się

SKĄD|GDZIE

Frazeologizmy

grunt pali się pod nogami komuś
ziemia usuwa się spod nóg komuś
ziemia usuwa się spod stóp komuś
grunt usuwa się spod nóg komuś
grunt usuwa się spod stóp komuś
ktoś usuwa się na drugi plan

Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2016