UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zawczasu

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przysłówek

Pochodzenie

Zob. wczasy, wczesny

Definicja

wcześniej, niż będzie to konieczne, żeby zapobiec kłopotom albo trudnościom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  uprzedzająco
antonimy:  poniewczasie

Połączenia

  • zawczasu przygotować/przygotowywać coś, zadbać, zaopatrzyć się w coś, zapobiec, zatroszczyć się; uprzedzić kogoś; poznać, sprawdzić; podjąć decyzję, postanowić; dowiedzieć się, myśleć, nauczyć się, pomyśleć, przewidzieć, wiedzieć, znać

Cytaty

Najlepiej o kręgosłup dbać zawczasu, jeszcze zanim zacznie nam dokuczać.

źródło: NKJP: KaK: Rusztowanie ciała, Nasze Miasto Kraków, 2003-06-05

A może lepiej zawczasu, dopóki człowiek nie opadł całkiem z sił, przygotować sobie biwak [...]?

źródło: NKJP: Tomasz Chludziński: Traperskie porady (2), Gazeta Wyborcza, 1993-02-05

Bywa, że odbierając samochód, trzeba dopłacić za jego transport (warto to zawczasu sprawdzić, by nie być później zaskoczonym) [...].

źródło: NKJP: Auto na miarę, Polityka, 2000-05-27

- To dość niebezpieczne - mruknąłem. - Wolałbym, żebyśmy zawczasu ustalili, w jaki sposób będziemy się kontaktować.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Siostra Komandosa, 1997

Na tej granicy mogą odbywać się operacje, przy których dzisiejsze przekręty celne to dziecinna zabawa w piaskownicy. Wiedzą o tym w Brukseli i dlatego zawczasu nas uprzedzają.

źródło: NKJP: Będzie coraz ciaśniej, Dziennik Polski, 1999-06-11

Data ostatniej modyfikacji: 22.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj