UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nadążać

Chronologizacja

1564, SPXVI
W postaci: nadężać
Inne znaczenie: 'dawać, dostarczać'

Pochodzenie

Zob. dążyć

1. idąc za kimś

Definicja

iść lub jechać za kimś lub czymś w takim tempie, aby nie zostawać za nim w tyle

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ktoś dotrzymuje komuś kroku

Połączenia

usiłować; przestać nadążać
z trudem nadążać

Cytaty

	Ab-Raham ruszył przodem, trzymając w ręku wielki nóż ofiarny, w drugiej kociołek z żarem. Obładowane dziecko z trudem nadążało za nim, bo góra była stroma. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952
	Florczak wyprzedzał innych na siwym wałachu, gabardynowa peleryna wydymała mu się na plecach w wielką banię. Z tyłu nadążały z trudem dwie nędzne chabety ordynansów. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska Jesień, 1995
	Chodźmy napić się kawy. Z trudem nadążała za jego długim, szybkim krokiem. Miała w tym wprawę. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Bandurko szedł pewnie i szybko, jakby wiodła go ścieżka albo instynkt. Z trudem nadążałem. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nadążam	nadążamy
2 os.	nadążasz	nadążacie
3 os.	nadąża	nadążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałem +(e)m nadążał	nadążałam +(e)m nadążała	nadążałom +(e)m nadążało	nadążaliśmy +(e)śmy nadążali	nadążałyśmy +(e)śmy nadążały
2 os.	nadążałeś +(e)ś nadążał	nadążałaś +(e)ś nadążała	nadążałoś +(e)ś nadążało	nadążaliście +(e)ście nadążali	nadążałyście +(e)ście nadążały
3 os.	nadążał	nadążała	nadążało	nadążali	nadążały

bezosobnik: nadążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nadążał będę nadążać	będę nadążała będę nadążać	będę nadążało będę nadążać	będziemy nadążali będziemy nadążać	będziemy nadążały będziemy nadążać
2 os.	będziesz nadążał będziesz nadążać	będziesz nadążała będziesz nadążać	będziesz nadążało będziesz nadążać	będziecie nadążali będziecie nadążać	będziecie nadążały będziecie nadążać
3 os.	będzie nadążał będzie nadążać	będzie nadążała będzie nadążać	będzie nadążało będzie nadążać	będą nadążali będą nadążać	będą nadążały będą nadążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nadążajmy
2 os.	nadążaj	nadążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałbym bym nadążał	nadążałabym bym nadążała	nadążałobym bym nadążało	nadążalibyśmy byśmy nadążali	nadążałybyśmy byśmy nadążały
2 os.	nadążałbyś byś nadążał	nadążałabyś byś nadążała	nadążałobyś byś nadążało	nadążalibyście byście nadążali	nadążałybyście byście nadążały
3 os.	nadążałby by nadążał	nadążałaby by nadążała	nadążałoby by nadążało	nadążaliby by nadążali	nadążałyby by nadążały

bezosobnik: nadążano by

bezokolicznik: nadążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nadążając

gerundium: nadążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nadążanie	nadążania
D.	nadążania	nadążań
C.	nadążaniu	nadążaniom
B.	nadążanie	nadążania
N.	nadążaniem	nadążaniami
Ms.	nadążaniu	nadążaniach
W.	nadążanie	nadążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nadążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadążający	nadążający	nadążający	nadążające	nadążająca
D.	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającej
C.	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającej
B.	nadążającego	nadążającego	nadążający	nadążające	nadążającą
N.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającą
Ms.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadążający	nadążający	nadążające	nadążające
D.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających
C.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym
B.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążające
N.	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi
Ms.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających

odpowiednik aspektowy: nadążyć

Składnia

nadążać

za KIM/CZYM

2. z robieniem czegoś

Definicja

robić coś w tempie dopasowanym do innych działań lub zmian tak, aby nie powstały jakieś zaległości

Noty o użyciu

Najczęściej używane z przeczeniem.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zdążać

Połączenia

drogowcy, producenci, strażacy; policjanci, urzędnicy; policja, rząd; pługi, pompy nie nadążają
nie nadążać z czytaniem, z odpowiedziami; z pracą, z produkcją, z realizacją, z robotą; z dostarczaniem, z dostawami, z zamówieniami; z naprawami, z remontami; z obsługą, z wydawaniem; z odśnieżaniem; ze zmianami
nadążać za inflacją, za płacami, za popytem
często nie nadążać
nie nadążać czytać, notować
musieć; usiłować; przestać nadążać
z trudem nadążać, normalnie nie nadążać

Cytaty

	Zbliża się jesień, więc z drzew opadają liście. Jest ich taka wielka ilość, że służby porządkowe z trudnością nadążają je zagrabiać. źródło: NKJP: Nakielski Czas, 2003-10-29
	Studzienki kanalizacyjne nie mogły pomieścić nadmiaru wody, strażacy nie nadążali z jej pompowaniem. źródło: NKJP: Żywioł sparaliżował Rzeszów , Dziennik Polski, 2002-06-25
	Przybywa zamówień na roboty budowlane i drogowe. Firmy nie nadążają z zaspokojeniem popytu, windując przy okazji ceny. źródło: NKJP: (waw), Równia pochyła, Nowiny Raciborskie, 2006-09-19
	A on nie zawsze w kinie nadąża z czytaniem za napisami. źródło: NKJP: Igor Neverly, Pamiątka z celulozy, 1952
	W recenzjach ze „Strasznego dworu” pisano, że chór nie nadążał za orkiestrą. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman, Czy kampania prasowa przeciwko nowej dyrekcji pomaga w reformie Opery Narodowej?, Gazeta Wyborcza, 1995-03-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nadążam	nadążamy
2 os.	nadążasz	nadążacie
3 os.	nadąża	nadążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałem +(e)m nadążał	nadążałam +(e)m nadążała	nadążałom +(e)m nadążało	nadążaliśmy +(e)śmy nadążali	nadążałyśmy +(e)śmy nadążały
2 os.	nadążałeś +(e)ś nadążał	nadążałaś +(e)ś nadążała	nadążałoś +(e)ś nadążało	nadążaliście +(e)ście nadążali	nadążałyście +(e)ście nadążały
3 os.	nadążał	nadążała	nadążało	nadążali	nadążały

bezosobnik: nadążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nadążał będę nadążać	będę nadążała będę nadążać	będę nadążało będę nadążać	będziemy nadążali będziemy nadążać	będziemy nadążały będziemy nadążać
2 os.	będziesz nadążał będziesz nadążać	będziesz nadążała będziesz nadążać	będziesz nadążało będziesz nadążać	będziecie nadążali będziecie nadążać	będziecie nadążały będziecie nadążać
3 os.	będzie nadążał będzie nadążać	będzie nadążała będzie nadążać	będzie nadążało będzie nadążać	będą nadążali będą nadążać	będą nadążały będą nadążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nadążajmy
2 os.	nadążaj	nadążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałbym bym nadążał	nadążałabym bym nadążała	nadążałobym bym nadążało	nadążalibyśmy byśmy nadążali	nadążałybyśmy byśmy nadążały
2 os.	nadążałbyś byś nadążał	nadążałabyś byś nadążała	nadążałobyś byś nadążało	nadążalibyście byście nadążali	nadążałybyście byście nadążały
3 os.	nadążałby by nadążał	nadążałaby by nadążała	nadążałoby by nadążało	nadążaliby by nadążali	nadążałyby by nadążały

bezosobnik: nadążano by

bezokolicznik: nadążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nadążając

gerundium: nadążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nadążanie	nadążania
D.	nadążania	nadążań
C.	nadążaniu	nadążaniom
B.	nadążanie	nadążania
N.	nadążaniem	nadążaniami
Ms.	nadążaniu	nadążaniach
W.	nadążanie	nadążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nadążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadążający	nadążający	nadążający	nadążające	nadążająca
D.	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającej
C.	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającej
B.	nadążającego	nadążającego	nadążający	nadążające	nadążającą
N.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającą
Ms.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadążający	nadążający	nadążające	nadążające
D.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających
C.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym
B.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążające
N.	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi
Ms.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających

odpowiednik aspektowy: nadążyć

Składnia

	+	nadążać	+	z CZYM + (za CZYM)
	+	nadążać	+	BEZOKOLICZNIK

3. za zmianami

Definicja

dostosowywać się na bieżąco do zmian tak szybko, jak trzeba

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

literatura; prawo nie nadąża; przepisy nie nadążają
nadążać za duchem czasu, za modą, za postępem, za potrzebami, za przemianami, za rozwojem, za rzeczywistością, za tempem czegoś, za wzrostem, za zmianami, za życiem
musieć; usiłować; przestać nadążać
z trudem nadążać; zwyczajnie nie nadążać

Cytaty

	- Prawo musi nadążać za zmianami społecznymi. źródło: NKJP: Anna Drela: Pijani za kierownicą, Echo Dnia, 2007-05-08
	To efekt tego, że nie wytrzymujemy tempa życia. Nasz rytm życia biologicznego nie nadąża za rozwojem cywilizacji. źródło: NKJP: Przestępcy są wśród nas, Dziennik Polski, 2001-05-31
	Za praktyką przekształceń własnościowych nie nadążały zmiany stanu prawnego. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.12.1992
	Najpoważniejsze inwestycje drogowe zrealizowano w latach 70. Pobudowano wtedy kilka dwupasmówek. Budowy dróg nie nadążały jednak za rozwojem motoryzacji, a w latach 80. prawie zupełnie ich zaniechano. źródło: NKJP: Biznes po polsku?, Dziennik Polski, 2000-07-01
	Chłopak idealnie nadążał za jego oczekiwaniami i podsuwał własne pomysły w ten sposób, by można je było gładko adoptować i prezentować bez żenady jako swoje. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerowny byk, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nadążam	nadążamy
2 os.	nadążasz	nadążacie
3 os.	nadąża	nadążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałem +(e)m nadążał	nadążałam +(e)m nadążała	nadążałom +(e)m nadążało	nadążaliśmy +(e)śmy nadążali	nadążałyśmy +(e)śmy nadążały
2 os.	nadążałeś +(e)ś nadążał	nadążałaś +(e)ś nadążała	nadążałoś +(e)ś nadążało	nadążaliście +(e)ście nadążali	nadążałyście +(e)ście nadążały
3 os.	nadążał	nadążała	nadążało	nadążali	nadążały

bezosobnik: nadążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nadążał będę nadążać	będę nadążała będę nadążać	będę nadążało będę nadążać	będziemy nadążali będziemy nadążać	będziemy nadążały będziemy nadążać
2 os.	będziesz nadążał będziesz nadążać	będziesz nadążała będziesz nadążać	będziesz nadążało będziesz nadążać	będziecie nadążali będziecie nadążać	będziecie nadążały będziecie nadążać
3 os.	będzie nadążał będzie nadążać	będzie nadążała będzie nadążać	będzie nadążało będzie nadążać	będą nadążali będą nadążać	będą nadążały będą nadążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nadążajmy
2 os.	nadążaj	nadążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałbym bym nadążał	nadążałabym bym nadążała	nadążałobym bym nadążało	nadążalibyśmy byśmy nadążali	nadążałybyśmy byśmy nadążały
2 os.	nadążałbyś byś nadążał	nadążałabyś byś nadążała	nadążałobyś byś nadążało	nadążalibyście byście nadążali	nadążałybyście byście nadążały
3 os.	nadążałby by nadążał	nadążałaby by nadążała	nadążałoby by nadążało	nadążaliby by nadążali	nadążałyby by nadążały

bezosobnik: nadążano by

bezokolicznik: nadążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nadążając

gerundium: nadążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nadążanie	nadążania
D.	nadążania	nadążań
C.	nadążaniu	nadążaniom
B.	nadążanie	nadążania
N.	nadążaniem	nadążaniami
Ms.	nadążaniu	nadążaniach
W.	nadążanie	nadążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nadążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadążający	nadążający	nadążający	nadążające	nadążająca
D.	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającej
C.	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającej
B.	nadążającego	nadążającego	nadążający	nadążające	nadążającą
N.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającą
Ms.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadążający	nadążający	nadążające	nadążające
D.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających
C.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym
B.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążające
N.	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi
Ms.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających

odpowiednik aspektowy: nadążyć

Składnia

nadążać

za CZYM

4. za myślą

Definicja

myśleć tak szybko, jak narzuca to czyjeś mówienie lub myślenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

	Swą przenikliwością i pomysłowością budził nieraz podziw Darwina, który z trudem nadążał za myślą przyjaciela. źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996
	- Z chwilą gdy pański rozum przestanie lwią część energii zagarniać dla siebie, sfera pańskich uczuć i emocji natychmiast, i niejako automatycznie, upomni się o swoje - wyjaśniła, widząc, że nie bardzo nadąża za biegiem jej myśli. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Mojra, 1996
	Nie nadążam za Tobą w meandrach intelektualizowania. źródło: Internet
	Pijemy wino i wchodzimy sobie wzajemnie w słowo. Musimy to robić, żeby móc nadążać za tokiem myśli partnera. źródło: NKJP: Piotr Sommer; Przełożył: Zbigniew Batko: Opowiadanie szkockiej pisarki Dilys Rose z najnowszego numeru „Literatury na Świecie”, Gazeta Wyborcza,1995-11-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nadążam	nadążamy
2 os.	nadążasz	nadążacie
3 os.	nadąża	nadążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałem +(e)m nadążał	nadążałam +(e)m nadążała	nadążałom +(e)m nadążało	nadążaliśmy +(e)śmy nadążali	nadążałyśmy +(e)śmy nadążały
2 os.	nadążałeś +(e)ś nadążał	nadążałaś +(e)ś nadążała	nadążałoś +(e)ś nadążało	nadążaliście +(e)ście nadążali	nadążałyście +(e)ście nadążały
3 os.	nadążał	nadążała	nadążało	nadążali	nadążały

bezosobnik: nadążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nadążał będę nadążać	będę nadążała będę nadążać	będę nadążało będę nadążać	będziemy nadążali będziemy nadążać	będziemy nadążały będziemy nadążać
2 os.	będziesz nadążał będziesz nadążać	będziesz nadążała będziesz nadążać	będziesz nadążało będziesz nadążać	będziecie nadążali będziecie nadążać	będziecie nadążały będziecie nadążać
3 os.	będzie nadążał będzie nadążać	będzie nadążała będzie nadążać	będzie nadążało będzie nadążać	będą nadążali będą nadążać	będą nadążały będą nadążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nadążajmy
2 os.	nadążaj	nadążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nadążałbym bym nadążał	nadążałabym bym nadążała	nadążałobym bym nadążało	nadążalibyśmy byśmy nadążali	nadążałybyśmy byśmy nadążały
2 os.	nadążałbyś byś nadążał	nadążałabyś byś nadążała	nadążałobyś byś nadążało	nadążalibyście byście nadążali	nadążałybyście byście nadążały
3 os.	nadążałby by nadążał	nadążałaby by nadążała	nadążałoby by nadążało	nadążaliby by nadążali	nadążałyby by nadążały

bezosobnik: nadążano by

bezokolicznik: nadążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nadążając

gerundium: nadążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nadążanie	nadążania
D.	nadążania	nadążań
C.	nadążaniu	nadążaniom
B.	nadążanie	nadążania
N.	nadążaniem	nadążaniami
Ms.	nadążaniu	nadążaniach
W.	nadążanie	nadążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nadążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nadążający	nadążający	nadążający	nadążające	nadążająca
D.	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającego	nadążającej
C.	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającemu	nadążającej
B.	nadążającego	nadążającego	nadążający	nadążające	nadążającą
N.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającą
Ms.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nadążający	nadążający	nadążające	nadążające
D.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających
C.	nadążającym	nadążającym	nadążającym	nadążającym
B.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążające
N.	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi	nadążającymi
Ms.	nadążających	nadążających	nadążających	nadążających

odpowiednik aspektowy: nadążyć

Składnia

Rz_osobowy

nadążać

za KIM/CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2025