UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdążać

Chronologizacja

1643, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. dążyć

1. w kierunku domu

Definicja

przemieszczać się w określonym kierunku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

zdążać do miasta, do portu, do Krakowa...; do kościoła, do szkoły, do pracy
zdążać na południe, na wschód...
zdążać w kierunku czegoś, w stronę czegoś

Cytaty

	To setki mieszkańców Sieradza, Piotrkowa, Zduńskiej Woli, Tomaszowa, Skierniewic, a nawet Warszawy zdążają do banków, urzędów, firm, szpitali i sądów. źródło: NKJP: Bilińska Jolanta: Pociąg do pracy, Dziennik Łódzki, 2003-01-24
	Wypoczęte konie raźno zdążały na południowy zachód. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Staliśmy na trasie może pół godziny, aż zabraliśmy się do jakiegoś niemiłosiernie odrapanego żuka, zdążającego w kierunku miasta. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	[...] statek szedł z Panamy, zdążając do Japonii kursem na zachód. źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdążam	zdążamy
2 os.	zdążasz	zdążacie
3 os.	zdąża	zdążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałem +(e)m zdążał	zdążałam +(e)m zdążała	zdążałom +(e)m zdążało	zdążaliśmy +(e)śmy zdążali	zdążałyśmy +(e)śmy zdążały
2 os.	zdążałeś +(e)ś zdążał	zdążałaś +(e)ś zdążała	zdążałoś +(e)ś zdążało	zdążaliście +(e)ście zdążali	zdążałyście +(e)ście zdążały
3 os.	zdążał	zdążała	zdążało	zdążali	zdążały

bezosobnik: zdążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdążał będę zdążać	będę zdążała będę zdążać	będę zdążało będę zdążać	będziemy zdążali będziemy zdążać	będziemy zdążały będziemy zdążać
2 os.	będziesz zdążał będziesz zdążać	będziesz zdążała będziesz zdążać	będziesz zdążało będziesz zdążać	będziecie zdążali będziecie zdążać	będziecie zdążały będziecie zdążać
3 os.	będzie zdążał będzie zdążać	będzie zdążała będzie zdążać	będzie zdążało będzie zdążać	będą zdążali będą zdążać	będą zdążały będą zdążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdążajmy
2 os.	zdążaj	zdążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałbym bym zdążał	zdążałabym bym zdążała	zdążałobym bym zdążało	zdążalibyśmy byśmy zdążali	zdążałybyśmy byśmy zdążały
2 os.	zdążałbyś byś zdążał	zdążałabyś byś zdążała	zdążałobyś byś zdążało	zdążalibyście byście zdążali	zdążałybyście byście zdążały
3 os.	zdążałby by zdążał	zdążałaby by zdążała	zdążałoby by zdążało	zdążaliby by zdążali	zdążałyby by zdążały

bezosobnik: zdążano by

bezokolicznik: zdążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdążając

gerundium: zdążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdążanie	zdążania
D.	zdążania	zdążań
C.	zdążaniu	zdążaniom
B.	zdążanie	zdążania
N.	zdążaniem	zdążaniami
Ms.	zdążaniu	zdążaniach
W.	zdążanie	zdążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdążający	zdążający	zdążający	zdążające	zdążająca
D.	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającej
C.	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającej
B.	zdążającego	zdążającego	zdążający	zdążające	zdążającą
N.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającą
Ms.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdążający	zdążający	zdążające	zdążające
D.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających
C.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym
B.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążające
N.	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi
Ms.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających

Składnia

zdążać

DOKĄD

2. do przejęcia rządów

Definicja

dążyć do osiągnięcia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

zdążać do celu

Cytaty

Z determinacją zdążamy do uruchomienia Centrum Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności [...].

źródło: NKJP: z Wojciechem Grochowskim Andrzej Dembowski: Rozmowa na koniec wieku, Gazeta Miejska, 2000

Pałac zapełniła kolejna generacja energicznie zdążających do kariery faworytów.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Cesarz, 2005

Przedłożony projekt ustawy zdąża do uregulowania zasad świadczenia powyższych usług [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.07.2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdążam	zdążamy
2 os.	zdążasz	zdążacie
3 os.	zdąża	zdążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałem +(e)m zdążał	zdążałam +(e)m zdążała	zdążałom +(e)m zdążało	zdążaliśmy +(e)śmy zdążali	zdążałyśmy +(e)śmy zdążały
2 os.	zdążałeś +(e)ś zdążał	zdążałaś +(e)ś zdążała	zdążałoś +(e)ś zdążało	zdążaliście +(e)ście zdążali	zdążałyście +(e)ście zdążały
3 os.	zdążał	zdążała	zdążało	zdążali	zdążały

bezosobnik: zdążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdążał będę zdążać	będę zdążała będę zdążać	będę zdążało będę zdążać	będziemy zdążali będziemy zdążać	będziemy zdążały będziemy zdążać
2 os.	będziesz zdążał będziesz zdążać	będziesz zdążała będziesz zdążać	będziesz zdążało będziesz zdążać	będziecie zdążali będziecie zdążać	będziecie zdążały będziecie zdążać
3 os.	będzie zdążał będzie zdążać	będzie zdążała będzie zdążać	będzie zdążało będzie zdążać	będą zdążali będą zdążać	będą zdążały będą zdążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdążajmy
2 os.	zdążaj	zdążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałbym bym zdążał	zdążałabym bym zdążała	zdążałobym bym zdążało	zdążalibyśmy byśmy zdążali	zdążałybyśmy byśmy zdążały
2 os.	zdążałbyś byś zdążał	zdążałabyś byś zdążała	zdążałobyś byś zdążało	zdążalibyście byście zdążali	zdążałybyście byście zdążały
3 os.	zdążałby by zdążał	zdążałaby by zdążała	zdążałoby by zdążało	zdążaliby by zdążali	zdążałyby by zdążały

bezosobnik: zdążano by

bezokolicznik: zdążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdążając

gerundium: zdążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdążanie	zdążania
D.	zdążania	zdążań
C.	zdążaniu	zdążaniom
B.	zdążanie	zdążania
N.	zdążaniem	zdążaniami
Ms.	zdążaniu	zdążaniach
W.	zdążanie	zdążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdążający	zdążający	zdążający	zdążające	zdążająca
D.	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającej
C.	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającej
B.	zdążającego	zdążającego	zdążający	zdążające	zdążającą
N.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającą
Ms.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdążający	zdążający	zdążające	zdążające
D.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających
C.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym
B.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążające
N.	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi
Ms.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających

Składnia

zdążać

do CZEGO

3. na pociąg

Definicja

przybywać dokądś na czas

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

zdążać do pracy, do szkoły
zdążać na czas; na lekcje
ledwo zdążać

Cytaty

Po zmianie rozkładu jazdy autobusów pojawił się problem. Ludzie albo nie zdążają na pociągi, albo muszą na nie długo czekać.

źródło: NKJP: Rafał Banaszek: 9 kilometrów na piechotę?, Echo Dnia, 2006-03-07

[...] zawożę Adasia do świetlicy, ledwo zdążam do pracy na 7.00.

źródło: NKJP: Piotr Majkowski: o zmęczeniu, Usenet -- pl.soc.dzieci, 2005-01-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdążam	zdążamy
2 os.	zdążasz	zdążacie
3 os.	zdąża	zdążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałem +(e)m zdążał	zdążałam +(e)m zdążała	zdążałom +(e)m zdążało	zdążaliśmy +(e)śmy zdążali	zdążałyśmy +(e)śmy zdążały
2 os.	zdążałeś +(e)ś zdążał	zdążałaś +(e)ś zdążała	zdążałoś +(e)ś zdążało	zdążaliście +(e)ście zdążali	zdążałyście +(e)ście zdążały
3 os.	zdążał	zdążała	zdążało	zdążali	zdążały

bezosobnik: zdążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdążał będę zdążać	będę zdążała będę zdążać	będę zdążało będę zdążać	będziemy zdążali będziemy zdążać	będziemy zdążały będziemy zdążać
2 os.	będziesz zdążał będziesz zdążać	będziesz zdążała będziesz zdążać	będziesz zdążało będziesz zdążać	będziecie zdążali będziecie zdążać	będziecie zdążały będziecie zdążać
3 os.	będzie zdążał będzie zdążać	będzie zdążała będzie zdążać	będzie zdążało będzie zdążać	będą zdążali będą zdążać	będą zdążały będą zdążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdążajmy
2 os.	zdążaj	zdążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałbym bym zdążał	zdążałabym bym zdążała	zdążałobym bym zdążało	zdążalibyśmy byśmy zdążali	zdążałybyśmy byśmy zdążały
2 os.	zdążałbyś byś zdążał	zdążałabyś byś zdążała	zdążałobyś byś zdążało	zdążalibyście byście zdążali	zdążałybyście byście zdążały
3 os.	zdążałby by zdążał	zdążałaby by zdążała	zdążałoby by zdążało	zdążaliby by zdążali	zdążałyby by zdążały

bezosobnik: zdążano by

bezokolicznik: zdążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdążając

gerundium: zdążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdążanie	zdążania
D.	zdążania	zdążań
C.	zdążaniu	zdążaniom
B.	zdążanie	zdążania
N.	zdążaniem	zdążaniami
Ms.	zdążaniu	zdążaniach
W.	zdążanie	zdążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdążający	zdążający	zdążający	zdążające	zdążająca
D.	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającej
C.	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającej
B.	zdążającego	zdążającego	zdążający	zdążające	zdążającą
N.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającą
Ms.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdążający	zdążający	zdążające	zdążające
D.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających
C.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym
B.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążające
N.	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi
Ms.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających

odpowiednik aspektowy: zdążyć

Składnia

Rz_osobowy

zdążać

na CO | do CZEGO

4. z robotą

Definicja

robić coś lub być poddawanym jakimś działaniom w wyznaczonym czasie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

nadążać

Połączenia

zdążać przygotować, zareagować

Cytaty

	[...] ledwo zdążała z obiadem na przyjście ojca. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009
	W Paryżu nie zdążam z przesiadką. źródło: NKJP: Krystyna Janda, Bożena Janicka: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998
	Do dziesiątej zdąża posprzątać cały dom. źródło: NKJP: Aneta Górnicka-Boratyńska: Francuski dla początkujących, Polityka, 2009-03-21
	Doba miała zbyt mało godzin, nie zdążaliśmy powiedzieć sobie wszystkiego ani nacieszyć się sobą. źródło: NKJP: Tomasz Raczek: Pies na telewizję, 1999
	[...] chirurg skrócił otyłemu pacjentowi jelito cienkie, przyspieszając w ten sposób wydalanie pokarmów, które nie zdążały wchłaniać się w przewodzie pokarmowym. źródło: NKJP: Paweł Walewski: Skalpel na tuszę, Polityka, 2002-11-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdążam	zdążamy
2 os.	zdążasz	zdążacie
3 os.	zdąża	zdążają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałem +(e)m zdążał	zdążałam +(e)m zdążała	zdążałom +(e)m zdążało	zdążaliśmy +(e)śmy zdążali	zdążałyśmy +(e)śmy zdążały
2 os.	zdążałeś +(e)ś zdążał	zdążałaś +(e)ś zdążała	zdążałoś +(e)ś zdążało	zdążaliście +(e)ście zdążali	zdążałyście +(e)ście zdążały
3 os.	zdążał	zdążała	zdążało	zdążali	zdążały

bezosobnik: zdążano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdążał będę zdążać	będę zdążała będę zdążać	będę zdążało będę zdążać	będziemy zdążali będziemy zdążać	będziemy zdążały będziemy zdążać
2 os.	będziesz zdążał będziesz zdążać	będziesz zdążała będziesz zdążać	będziesz zdążało będziesz zdążać	będziecie zdążali będziecie zdążać	będziecie zdążały będziecie zdążać
3 os.	będzie zdążał będzie zdążać	będzie zdążała będzie zdążać	będzie zdążało będzie zdążać	będą zdążali będą zdążać	będą zdążały będą zdążać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdążajmy
2 os.	zdążaj	zdążajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdążałbym bym zdążał	zdążałabym bym zdążała	zdążałobym bym zdążało	zdążalibyśmy byśmy zdążali	zdążałybyśmy byśmy zdążały
2 os.	zdążałbyś byś zdążał	zdążałabyś byś zdążała	zdążałobyś byś zdążało	zdążalibyście byście zdążali	zdążałybyście byście zdążały
3 os.	zdążałby by zdążał	zdążałaby by zdążała	zdążałoby by zdążało	zdążaliby by zdążali	zdążałyby by zdążały

bezosobnik: zdążano by

bezokolicznik: zdążać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdążając

gerundium: zdążanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdążanie	zdążania
D.	zdążania	zdążań
C.	zdążaniu	zdążaniom
B.	zdążanie	zdążania
N.	zdążaniem	zdążaniami
Ms.	zdążaniu	zdążaniach
W.	zdążanie	zdążania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdążający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdążający	zdążający	zdążający	zdążające	zdążająca
D.	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającego	zdążającej
C.	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającemu	zdążającej
B.	zdążającego	zdążającego	zdążający	zdążające	zdążającą
N.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającą
Ms.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdążający	zdążający	zdążające	zdążające
D.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających
C.	zdążającym	zdążającym	zdążającym	zdążającym
B.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążające
N.	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi	zdążającymi
Ms.	zdążających	zdążających	zdążających	zdążających

odpowiednik aspektowy: zdążyć

Składnia

Rz_osobowy	+	zdążać	+	z CZYM
	+	zdążać	+	BEZOKOLICZNIK

Data ostatniej modyfikacji: 22.05.2024