UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rachować

Chronologizacja

1500, SStp
Datacja przybliżona. S.v. rachowanie

Pochodzenie

śr.-w.-niem. rechen 'liczyć, rachować, obliczać'

1. wykonywać działanie

Definicja

przest.

wykonywać działanie arytmetyczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

liczyć, obliczać, obrachowywać, przeliczać

Połączenia

umieć rachować
pisać i rachować

Cytaty

	A pisk był, a jazgot, a nadzieje, a plany, a egzaltacje prorocze... wyszedł zwykły handel obwoźny książkami. Wyobrażam sobie, jak na jakiejś kolejnej proboszczówce, co wieczór, przeliczał egzemplarze w pudle i rachował, ile dzisiaj poszło. źródło: NKJP: Internet
	Nie jestem dureń, rachować trochę potrafię, i to nawet bez palców. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003
	Wybitnie inteligentny maturzysta rachuje w pamięci z szybkością kalkulatora, stosuje tzw. skróty myślowe. źródło: NKJP: Andrzej Kozicki: Inteligentny jak Kopernik, Nowiny, 2006
	U was to umieją tylko rachować: wziął 100 zł, wydał 30 zł, jest winien 70 zł. źródło: NKJP: Anna Bikont: Cudza gra za nasze pieniądze, Gazeta Wyborcza, 1992-01-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rachuję	rachujemy
2 os.	rachujesz	rachujecie
3 os.	rachuje	rachują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rachowałem +(e)m rachował	rachowałam +(e)m rachowała	rachowałom +(e)m rachowało	rachowaliśmy +(e)śmy rachowali	rachowałyśmy +(e)śmy rachowały
2 os.	rachowałeś +(e)ś rachował	rachowałaś +(e)ś rachowała	rachowałoś +(e)ś rachowało	rachowaliście +(e)ście rachowali	rachowałyście +(e)ście rachowały
3 os.	rachował	rachowała	rachowało	rachowali	rachowały

bezosobnik: rachowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rachował będę rachować	będę rachowała będę rachować	będę rachowało będę rachować	będziemy rachowali będziemy rachować	będziemy rachowały będziemy rachować
2 os.	będziesz rachował będziesz rachować	będziesz rachowała będziesz rachować	będziesz rachowało będziesz rachować	będziecie rachowali będziecie rachować	będziecie rachowały będziecie rachować
3 os.	będzie rachował będzie rachować	będzie rachowała będzie rachować	będzie rachowało będzie rachować	będą rachowali będą rachować	będą rachowały będą rachować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rachujmy
2 os.	rachuj	rachujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rachowałbym bym rachował	rachowałabym bym rachowała	rachowałobym bym rachowało	rachowalibyśmy byśmy rachowali	rachowałybyśmy byśmy rachowały
2 os.	rachowałbyś byś rachował	rachowałabyś byś rachowała	rachowałobyś byś rachowało	rachowalibyście byście rachowali	rachowałybyście byście rachowały
3 os.	rachowałby by rachował	rachowałaby by rachowała	rachowałoby by rachowało	rachowaliby by rachowali	rachowałyby by rachowały

bezosobnik: rachowano by

bezokolicznik: rachować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

rachując

gerundium: rachowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rachowanie	rachowania
D.	rachowania	rachowań
C.	rachowaniu	rachowaniom
B.	rachowanie	rachowania
N.	rachowaniem	rachowaniami
Ms.	rachowaniu	rachowaniach
W.	rachowanie	rachowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rachujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rachujący	rachujący	rachujący	rachujące	rachująca
D.	rachującego	rachującego	rachującego	rachującego	rachującej
C.	rachującemu	rachującemu	rachującemu	rachującemu	rachującej
B.	rachującego	rachującego	rachujący	rachujące	rachującą
N.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym	rachującą
Ms.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym	rachującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rachujący	rachujący	rachujące	rachujące
D.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujących
C.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym
B.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujące
N.	rachującymi	rachującymi	rachującymi	rachującymi
Ms.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rachowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rachowany	rachowany	rachowany	rachowane	rachowana
D.	rachowanego	rachowanego	rachowanego	rachowanego	rachowanej
C.	rachowanemu	rachowanemu	rachowanemu	rachowanemu	rachowanej
B.	rachowanego	rachowanego	rachowany	rachowane	rachowaną
N.	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowaną
Ms.	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rachowani	rachowani	rachowane	rachowane
D.	rachowanych	rachowanych	rachowanych	rachowanych
C.	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanym
B.	rachowanych	rachowanych	rachowanych	rachowane
N.	rachowanymi	rachowanymi	rachowanymi	rachowanymi
Ms.	rachowanych	rachowanych	rachowanych	rachowanych

odpowiedniki aspektowe: porachować , obrachować

Składnia

	+	rachować	+	(CO)
	+	rachować	+	(ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE)

2. sumować

Definicja

przest.

dodawać do siebie poszczególne jednostki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

liczyć, przeliczać

Cytaty

Wydaje się, że im skrupulatniej my, dziennikarze, rachujemy kolejne szpitale, tym szybciej postępuje proces odmowy.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Sumienie ordynatora, Gazeta Wyborcza, 1997-02-04

Ktoś wyliczył, że gdyby zacząć rachować wszystkie połączenia w korze mózgowej i gdyby robić to z prędkością „jedno połączenie na sekundę”, to cała operacja zajęłaby 32 mln lat!

źródło: NKJP: Aneta Brzezicka, Marcin Rotkiewicz: Śmierć duszy, Polityka, nr 2482, 2004-12-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rachuję	rachujemy
2 os.	rachujesz	rachujecie
3 os.	rachuje	rachują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rachowałem +(e)m rachował	rachowałam +(e)m rachowała	rachowałom +(e)m rachowało	rachowaliśmy +(e)śmy rachowali	rachowałyśmy +(e)śmy rachowały
2 os.	rachowałeś +(e)ś rachował	rachowałaś +(e)ś rachowała	rachowałoś +(e)ś rachowało	rachowaliście +(e)ście rachowali	rachowałyście +(e)ście rachowały
3 os.	rachował	rachowała	rachowało	rachowali	rachowały

bezosobnik: rachowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rachował będę rachować	będę rachowała będę rachować	będę rachowało będę rachować	będziemy rachowali będziemy rachować	będziemy rachowały będziemy rachować
2 os.	będziesz rachował będziesz rachować	będziesz rachowała będziesz rachować	będziesz rachowało będziesz rachować	będziecie rachowali będziecie rachować	będziecie rachowały będziecie rachować
3 os.	będzie rachował będzie rachować	będzie rachowała będzie rachować	będzie rachowało będzie rachować	będą rachowali będą rachować	będą rachowały będą rachować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rachujmy
2 os.	rachuj	rachujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rachowałbym bym rachował	rachowałabym bym rachowała	rachowałobym bym rachowało	rachowalibyśmy byśmy rachowali	rachowałybyśmy byśmy rachowały
2 os.	rachowałbyś byś rachował	rachowałabyś byś rachowała	rachowałobyś byś rachowało	rachowalibyście byście rachowali	rachowałybyście byście rachowały
3 os.	rachowałby by rachował	rachowałaby by rachowała	rachowałoby by rachowało	rachowaliby by rachowali	rachowałyby by rachowały

bezosobnik: rachowano by

bezokolicznik: rachować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

rachując

gerundium: rachowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rachowanie	rachowania
D.	rachowania	rachowań
C.	rachowaniu	rachowaniom
B.	rachowanie	rachowania
N.	rachowaniem	rachowaniami
Ms.	rachowaniu	rachowaniach
W.	rachowanie	rachowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rachujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rachujący	rachujący	rachujący	rachujące	rachująca
D.	rachującego	rachującego	rachującego	rachującego	rachującej
C.	rachującemu	rachującemu	rachującemu	rachującemu	rachującej
B.	rachującego	rachującego	rachujący	rachujące	rachującą
N.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym	rachującą
Ms.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym	rachującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rachujący	rachujący	rachujące	rachujące
D.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujących
C.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym
B.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujące
N.	rachującymi	rachującymi	rachującymi	rachującymi
Ms.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rachowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rachowany	rachowany	rachowany	rachowane	rachowana
D.	rachowanego	rachowanego	rachowanego	rachowanego	rachowanej
C.	rachowanemu	rachowanemu	rachowanemu	rachowanemu	rachowanej
B.	rachowanego	rachowanego	rachowany	rachowane	rachowaną
N.	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowaną
Ms.	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rachowani	rachowani	rachowane	rachowane
D.	rachowanych	rachowanych	rachowanych	rachowanych
C.	rachowanym	rachowanym	rachowanym	rachowanym
B.	rachowanych	rachowanych	rachowanych	rachowane
N.	rachowanymi	rachowanymi	rachowanymi	rachowanymi
Ms.	rachowanych	rachowanych	rachowanych	rachowanych

odpowiedniki aspektowe: obrachować , porachować

Składnia

rachować

KOGO/CO

3. mieć na coś nadzieję

Definicja

przest.

mieć na coś nadzieję

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

liczyć

Cytaty

	Oni to razem uradzili i pojechali do Nowego Targu, gdyż słusznie wydawało się im, że lepszych instruktorów nigdzie nie znajdą, a mieli też podstawy rachować na to, że ich propozycja nie zostanie odrzucona. źródło: NKJP: Jan Antoł: W gminie Szaflary, Tygodnik Podhalański, nr 15, 1999
	Przesiedziawszy jakieś pół godziny, pożegnał mnie tym razem całkiem inaczej i przy pożegnaniu wyraził zdanie, że rachuje na moją dobrą wolę i współpracę. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Wolne miasto, 2002
	Hitler rachował właśnie na bezczynność mocarstw zachodnich i chciał od początku izolować Polskę, w pierwszej kolei politycznie, a w razie nieudania - militarnie. źródło: NKJP: Michał Sokolnicki: Na progu wojny, Kultura, nr 11, 1956
	Rachował, że Niemcy już zostaną i wystąpił z propozycją kupna od nich Kazunia. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997
	Wiedział, a pewnie raczej rachował, że małe jest prawdopodobieństwo, że ktoś go znajdzie, odetnie w porę sznur. źródło: NKJP: Ewa Dobrowolska: Wybierają różne sposoby na odejście z tego świata..., Dziennik Łódzki, 2002-07-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rachuję	rachujemy
2 os.	rachujesz	rachujecie
3 os.	rachuje	rachują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rachowałem +(e)m rachował	rachowałam +(e)m rachowała	rachowałom +(e)m rachowało	rachowaliśmy +(e)śmy rachowali	rachowałyśmy +(e)śmy rachowały
2 os.	rachowałeś +(e)ś rachował	rachowałaś +(e)ś rachowała	rachowałoś +(e)ś rachowało	rachowaliście +(e)ście rachowali	rachowałyście +(e)ście rachowały
3 os.	rachował	rachowała	rachowało	rachowali	rachowały

bezosobnik: rachowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rachował będę rachować	będę rachowała będę rachować	będę rachowało będę rachować	będziemy rachowali będziemy rachować	będziemy rachowały będziemy rachować
2 os.	będziesz rachował będziesz rachować	będziesz rachowała będziesz rachować	będziesz rachowało będziesz rachować	będziecie rachowali będziecie rachować	będziecie rachowały będziecie rachować
3 os.	będzie rachował będzie rachować	będzie rachowała będzie rachować	będzie rachowało będzie rachować	będą rachowali będą rachować	będą rachowały będą rachować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rachujmy
2 os.	rachuj	rachujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rachowałbym bym rachował	rachowałabym bym rachowała	rachowałobym bym rachowało	rachowalibyśmy byśmy rachowali	rachowałybyśmy byśmy rachowały
2 os.	rachowałbyś byś rachował	rachowałabyś byś rachowała	rachowałobyś byś rachowało	rachowalibyście byście rachowali	rachowałybyście byście rachowały
3 os.	rachowałby by rachował	rachowałaby by rachowała	rachowałoby by rachowało	rachowaliby by rachowali	rachowałyby by rachowały

bezosobnik: rachowano by

bezokolicznik: rachować

imiesłów przysłówkowy współczesny: rachując

gerundium: rachowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rachowanie	rachowania
D.	rachowania	rachowań
C.	rachowaniu	rachowaniom
B.	rachowanie	rachowania
N.	rachowaniem	rachowaniami
Ms.	rachowaniu	rachowaniach
W.	rachowanie	rachowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rachujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rachujący	rachujący	rachujący	rachujące	rachująca
D.	rachującego	rachującego	rachującego	rachującego	rachującej
C.	rachującemu	rachującemu	rachującemu	rachującemu	rachującej
B.	rachującego	rachującego	rachujący	rachujące	rachującą
N.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym	rachującą
Ms.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym	rachującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rachujący	rachujący	rachujące	rachujące
D.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujących
C.	rachującym	rachującym	rachującym	rachującym
B.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujące
N.	rachującymi	rachującymi	rachującymi	rachującymi
Ms.	rachujących	rachujących	rachujących	rachujących

Składnia

	+	rachować	+	na CO
	+	rachować	+	że ZDANIE

Data ostatniej modyfikacji: 20.06.2017