UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obliczyć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  liczyć 

1. podatek

Definicja

ustalić liczbę charakteryzującą wielkość lub wartość czegoś, wykonując odpowiednie działania arytmetyczne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  policzyć, porachować

Połączenia

  • rząd obliczył; eksperci, fachowcy, naukowcy, organizatorzy, specjaliści, statystycy obliczyli
  • obliczyć ilość czegoś, liczbę czegoś; wartość czegoś; zawartość czegoś; długość, energię, gęstość, masę, natężenie, objętość, obwód, odległość, opór, pole, pracę czegoś, prędkość, przyspieszenie, siłę, stężenie, szybkość, wysokość; prawdopodobieństwo zdarzeń; cenę, dochód, dodatek wyrównawczy, emeryturę, kapitał początkowy, koszty, kwotę, należność, opłaty, premię; głosy; czas
  • obliczony według wzoru
  • obliczony za jakiś okres
  • obliczyć ze wzoru
  • dobrze, dokładnie, precyzyjnie, skrupulatnie, skrzętnie; poprawnie, prawidłowo; źle; łatwo, nietrudno; trudno obliczyć; obliczony analitycznie
  • potrafić, umieć; próbować obliczyć

Cytaty

Było jedno zadanie z rachunku prawdopodobieństwa i jedno z ciągów arytmetycznych. W innym należało [...] obliczyć objętość bryły geometrycznej.

źródło: NKJP: Drugi dzień próby, Dziennik Polski, 2000-03-11

[...] skrupulatnie obliczył czas od zniknięcia syna i wyszło mu, że najdalej w końcu września w jego stajni pojawi się źrebak.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1997

[...] Izrael i Juda miały w tym okresie milion dwieście tysięcy mężczyzn, łatwo obliczyć, jak przytłaczający procent poddanych eksploatował król przy pomocy swoich dozorców i uzbrojonej straży.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

Ktoś obliczył, że przy optymalnym rozwoju nowoczesnych technologii wystarczy praca produkcyjna zaledwie 5 procent ludzkości, aby wyżywić, odziać i zaopatrzyć w niezbędne urządzenia pozostałych 95 procent.

źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

Dwa razy byłem w Grand Palais na wystawie stu picassów. Łącznie wysokość strat polskich obliczono na prawie 12,5 mln dolarów.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obliczę
 obliczymy
2 os. obliczysz
 obliczycie
3 os. obliczy
 obliczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obliczyłem
+(e)m obliczył
 obliczyłam
+(e)m obliczyła
 obliczyłom
+(e)m obliczyło
 obliczyliśmy
+(e)śmy obliczyli
 obliczyłyśmy
+(e)śmy obliczyły
2 os. obliczyłeś
+(e)ś obliczył
 obliczyłaś
+(e)ś obliczyła
 obliczyłoś
+(e)ś obliczyło
 obliczyliście
+(e)ście obliczyli
 obliczyłyście
+(e)ście obliczyły
3 os. obliczył
 obliczyła
 obliczyło
 obliczyli
 obliczyły

bezosobnik: obliczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obliczmy
2 os. oblicz
 obliczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obliczyłbym
bym obliczył
 obliczyłabym
bym obliczyła
 obliczyłobym
bym obliczyło
 obliczylibyśmy
byśmy obliczyli
 obliczyłybyśmy
byśmy obliczyły
2 os. obliczyłbyś
byś obliczył
 obliczyłabyś
byś obliczyła
 obliczyłobyś
byś obliczyło
 obliczylibyście
byście obliczyli
 obliczyłybyście
byście obliczyły
3 os. obliczyłby
by obliczył
 obliczyłaby
by obliczyła
 obliczyłoby
by obliczyło
 obliczyliby
by obliczyli
 obliczyłyby
by obliczyły

bezosobnik: obliczono by

bezokolicznik: obliczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obliczywszy

gerundium: obliczenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obliczony

odpowiednik aspektowy: obliczać

Składnia

Rzosobowy + obliczyć +
CO + na ILE
Rzosobowy + obliczyć +
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
Rzosobowy + obliczyć +
że ZDANIE

2. przyjęcie na 100 osób

Definicja

przygotować coś w taki sposób, aby osiągnęło parametr określony liczbą, lub wartością która zostaje następnie podana

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • obliczony na lata, na przyszłość

Cytaty

Standardem na wsi były - i nadal są - [...] imprezy kosztowne, obliczone na 150-200 osób.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Nawet jeśliby dodać kwadrans - wolałem mieć tę rezerwę - zostawało pół godziny do rozpoczęcia obrad, a cała do mojego wystąpienia, obliczonego na dwadzieścia minut [...].

źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach: opisy i opowiadania, 1999

Stalin reprezentował linię rajdu kawaleryjskiego, pokolenia wyrosłego na wojnie domowej, idącego przebojem, a nie przywykłego jak starzy bolszewicy do roboty żmudnej, mało efektownej, obliczonej na długi czas.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obliczę
 obliczymy
2 os. obliczysz
 obliczycie
3 os. obliczy
 obliczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obliczyłem
+(e)m obliczył
 obliczyłam
+(e)m obliczyła
 obliczyłom
+(e)m obliczyło
 obliczyliśmy
+(e)śmy obliczyli
 obliczyłyśmy
+(e)śmy obliczyły
2 os. obliczyłeś
+(e)ś obliczył
 obliczyłaś
+(e)ś obliczyła
 obliczyłoś
+(e)ś obliczyło
 obliczyliście
+(e)ście obliczyli
 obliczyłyście
+(e)ście obliczyły
3 os. obliczył
 obliczyła
 obliczyło
 obliczyli
 obliczyły

bezosobnik: obliczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obliczmy
2 os. oblicz
 obliczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obliczyłbym
bym obliczył
 obliczyłabym
bym obliczyła
 obliczyłobym
bym obliczyło
 obliczylibyśmy
byśmy obliczyli
 obliczyłybyśmy
byśmy obliczyły
2 os. obliczyłbyś
byś obliczył
 obliczyłabyś
byś obliczyła
 obliczyłobyś
byś obliczyło
 obliczylibyście
byście obliczyli
 obliczyłybyście
byście obliczyły
3 os. obliczyłby
by obliczył
 obliczyłaby
by obliczyła
 obliczyłoby
by obliczyło
 obliczyliby
by obliczyli
 obliczyłyby
by obliczyły

bezosobnik: obliczono by

bezokolicznik: obliczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obliczywszy

gerundium: obliczenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obliczony

odpowiednik aspektowy: obliczać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rzosobowy + obliczyć +
CO + na ILEŚ
Rzosobowy + obliczyć +
CO + na CO

3. na poklask

Definicja

zrobić coś, aby osiągnąć wyznaczony cel

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • obliczony na jakiś efekt; na łatwowierność, na naiwność, na poklask; na pozyskanie kogoś/czegoś; na wybory; na zysk
  • zabieg obliczony na coś; przedsięwzięcie obliczone na coś; działania obliczone na coś

Cytaty

W Chinach administracja [...] prowadziła politykę obliczoną na osłabienie pozycji konkurentów, a zwłaszcza Japonii i Anglii.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

Stowarzyszenie może prowadzić inną jeszcze działalność - o charakterze usługowym, obliczoną na pomoc dla lokalnych małych interesów.

źródło: NKJP: Stefan Bratkowski: Sami ze sobą wzajem, Gazeta Wyborcza, 1993-02-09

Był to [...] krok obliczony na wywołanie wrażenia, że Polska, nie osiągnąwszy swoich postulatów w toku konferencji, gotuje się do zbrojnego rozstrzygnięcia sporu.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

[...] pozamałżeńskie związki prezydenta były wyssaną z palca sensacją, obliczoną na łatwowierność przypadkowych czytelników, ale niewątpliwie miały duży wpływ na niszczenie nieskazitelnego wizerunku [...].

źródło: NKJP: Erotyczne grzechy władzy, Dziennik Polski, 1998-02-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obliczę
 obliczymy
2 os. obliczysz
 obliczycie
3 os. obliczy
 obliczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obliczyłem
+(e)m obliczył
 obliczyłam
+(e)m obliczyła
 obliczyłom
+(e)m obliczyło
 obliczyliśmy
+(e)śmy obliczyli
 obliczyłyśmy
+(e)śmy obliczyły
2 os. obliczyłeś
+(e)ś obliczył
 obliczyłaś
+(e)ś obliczyła
 obliczyłoś
+(e)ś obliczyło
 obliczyliście
+(e)ście obliczyli
 obliczyłyście
+(e)ście obliczyły
3 os. obliczył
 obliczyła
 obliczyło
 obliczyli
 obliczyły

bezosobnik: obliczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obliczmy
2 os. oblicz
 obliczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obliczyłbym
bym obliczył
 obliczyłabym
bym obliczyła
 obliczyłobym
bym obliczyło
 obliczylibyśmy
byśmy obliczyli
 obliczyłybyśmy
byśmy obliczyły
2 os. obliczyłbyś
byś obliczył
 obliczyłabyś
byś obliczyła
 obliczyłobyś
byś obliczyło
 obliczylibyście
byście obliczyli
 obliczyłybyście
byście obliczyły
3 os. obliczyłby
by obliczył
 obliczyłaby
by obliczyła
 obliczyłoby
by obliczyło
 obliczyliby
by obliczyli
 obliczyłyby
by obliczyły

bezosobnik: obliczono by

bezokolicznik: obliczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: obliczywszy

gerundium: obliczenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: obliczony

odpowiednik aspektowy: obliczać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rzosobowy + obliczyć +
CO + na CO
Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN