Chronologizacja
Pochodzenie
Czasownik od strach (zob.).
1. przed czymś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bać się, cykać się, drżeć, ktoś ma duszę na ramieniu, ktoś ma stracha, lękać się, obawiać się, strach II |
Połączenia
- strachać się mocno, nieco, trochę, wiecznie
Cytaty
|
Krowy strachały się i parły jedna na drugą. Na samym końcu gnano jeńców. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
|
|
Nie umiem tego wytłumaczyć i trochę się stracham. Bo jestem taki głupi, że nawet nie wiem, co to jest. Są takie dni, kiedy się nie przejmuję, i jakoś leci. Kiedy indziej mam stracha. źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae czyli Kartonowa sieć, 2009 |
|
|
Wydaje mi się jednak, że nowoczesny psychoanalityk zająłby się tą sprawą gruntowniej i odkryłby bez trudu, że król był w gruncie rzeczy człowiekiem leniwym i strachającym się przed trudnościami. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, Kraków 1946 |
|
|
Komisja pracuje, młodzi się strachają. Najbardziej zaś ci zdrowi, którzy ani się uczą, ani udają, że się uczą. źródło: NKJP: Strach ma imię - wojsko, Dziennik Polski, 1999-04-21 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
stracham się |
strachamy się |
|||
| 2 os. |
strachasz się |
strachacie się |
|||
| 3 os. |
stracha się |
strachają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
strachałem się +(e)m się strachał |
strachałam się +(e)m się strachała |
strachałom się +(e)m się strachało |
strachaliśmy się +(e)śmy się strachali |
strachałyśmy się +(e)śmy się strachały |
| 2 os. |
strachałeś się +(e)ś się strachał |
strachałaś się +(e)ś się strachała |
strachałoś się +(e)ś się strachało |
strachaliście się +(e)ście się strachali |
strachałyście się +(e)ście się strachały |
| 3 os. |
strachał się |
strachała się |
strachało się |
strachali się |
strachały się |
bezosobnik: strachano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się strachał będę się strachać |
będę się strachała będę się strachać |
będę się strachało będę się strachać |
będziemy się strachali będziemy się strachać |
będziemy się strachały będziemy się strachać |
| 2 os. |
będziesz się strachał będziesz się strachać |
będziesz się strachała będziesz się strachać |
będziesz się strachało będziesz się strachać |
będziecie się strachali będziecie się strachać |
będziecie się strachały będziecie się strachać |
| 3 os. |
będzie się strachał będzie się strachać |
będzie się strachała będzie się strachać |
będzie się strachało będzie się strachać |
będą się strachali będą się strachać |
będą się strachały będą się strachać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
strachajmy się |
|
| 2 os. |
strachaj się |
strachajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
strachałbym się bym się strachał |
strachałabym się bym się strachała |
strachałobym się bym się strachało |
strachalibyśmy się byśmy się strachali |
strachałybyśmy się byśmy się strachały |
| 2 os. |
strachałbyś się byś się strachał |
strachałabyś się byś się strachała |
strachałobyś się byś się strachało |
strachalibyście się byście się strachali |
strachałybyście się byście się strachały |
| 3 os. |
strachałby się by się strachał |
strachałaby się by się strachała |
strachałoby się by się strachało |
strachaliby się by się strachali |
strachałyby się by się strachały |
bezosobnik: strachano by się
bezokolicznik: strachać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
strachając się
gerundium: strachanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | strachanie się |
strachania się |
| D. | strachania się |
strachań się |
| C. | strachaniu się |
strachaniom się |
| B. | strachanie się |
strachania się |
| N. | strachaniem się |
strachaniami się |
| Ms. | strachaniu się |
strachaniach się |
| W. | strachanie się |
strachania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: strachający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | strachający się |
strachający się |
strachający się |
strachające się |
strachająca się |
| D. | strachającego się |
strachającego się |
strachającego się |
strachającego się |
strachającej się |
| C. | strachającemu się |
strachającemu się |
strachającemu się |
strachającemu się |
strachającej się |
| B. | strachającego się |
strachającego się |
strachający się |
strachające się |
strachającą się |
| N. | strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającą się |
| Ms. | strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | strachający się |
strachający się |
strachające się |
strachające się |
| D. | strachających się |
strachających się |
strachających się |
strachających się |
| C. | strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
| B. | strachających się |
strachających się |
strachających się |
strachające się |
| N. | strachającymi się |
strachającymi się |
strachającymi się |
strachającymi się |
| Ms. | strachających się |
strachających się |
strachających się |
strachających się |
Składnia
| Rzżywotny | + | strachać się | + |
KOGO/CZEGO
|
| Rzżywotny | + | strachać się | + |
przed KIM/przed CZYM
|
| Rzżywotny | + | strachać się | + |
BEZOKOLICZNIK
|
2. o coś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bać się, lękać się, obawiać się | |
| hiperonimy: | martwić się |
Cytaty
|
Ten przykładowy obrazek niechcianego, upośledzonego dziecka w restauracji zabolał mnie najbardziej. Zrozumieć strachającego się o swój portfel właściciela, uwzględnić „wrażliwość” klienteli, a wykluczyć chore dziecko, bo niemiłe dla oka. Tak ma wyglądać tolerancja? źródło: NKJP: Internet |
|
|
Tylko o Twardokęska się stracham. - Ano właśnie - przypomniała sobie Zarzyczka. - Gdzież zbójecka sława Gór Żmijowych, nieoceniony Twardokęsek? źródło: NKJP: Internet |
|
|
Jak WSZYSCY pójdą do diabła - no to WSZYSCY - i o co się strachać. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Dolek strachał się o to, że go Zawitka kiedyś opuści. źródło: Stanisław Aleksander Nowak: Galicyanie, 2016 (books.google.pl) |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
stracham się |
strachamy się |
|||
| 2 os. |
strachasz się |
strachacie się |
|||
| 3 os. |
stracha się |
strachają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
strachałem się +(e)m się strachał |
strachałam się +(e)m się strachała |
strachałom się +(e)m się strachało |
strachaliśmy się +(e)śmy się strachali |
strachałyśmy się +(e)śmy się strachały |
| 2 os. |
strachałeś się +(e)ś się strachał |
strachałaś się +(e)ś się strachała |
strachałoś się +(e)ś się strachało |
strachaliście się +(e)ście się strachali |
strachałyście się +(e)ście się strachały |
| 3 os. |
strachał się |
strachała się |
strachało się |
strachali się |
strachały się |
bezosobnik: strachano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się strachał będę się strachać |
będę się strachała będę się strachać |
będę się strachało będę się strachać |
będziemy się strachali będziemy się strachać |
będziemy się strachały będziemy się strachać |
| 2 os. |
będziesz się strachał będziesz się strachać |
będziesz się strachała będziesz się strachać |
będziesz się strachało będziesz się strachać |
będziecie się strachali będziecie się strachać |
będziecie się strachały będziecie się strachać |
| 3 os. |
będzie się strachał będzie się strachać |
będzie się strachała będzie się strachać |
będzie się strachało będzie się strachać |
będą się strachali będą się strachać |
będą się strachały będą się strachać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
strachajmy się |
|
| 2 os. |
strachaj się |
strachajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
strachałbym się bym się strachał |
strachałabym się bym się strachała |
strachałobym się bym się strachało |
strachalibyśmy się byśmy się strachali |
strachałybyśmy się byśmy się strachały |
| 2 os. |
strachałbyś się byś się strachał |
strachałabyś się byś się strachała |
strachałobyś się byś się strachało |
strachalibyście się byście się strachali |
strachałybyście się byście się strachały |
| 3 os. |
strachałby się by się strachał |
strachałaby się by się strachała |
strachałoby się by się strachało |
strachaliby się by się strachali |
strachałyby się by się strachały |
bezosobnik: strachano by się
bezokolicznik: strachać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
strachając się
gerundium: strachanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | strachanie się |
strachania się |
| D. | strachania się |
strachań się |
| C. | strachaniu się |
strachaniom się |
| B. | strachanie się |
strachania się |
| N. | strachaniem się |
strachaniami się |
| Ms. | strachaniu się |
strachaniach się |
| W. | strachanie się |
strachania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: strachający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | strachający się |
strachający się |
strachający się |
strachające się |
strachająca się |
| D. | strachającego się |
strachającego się |
strachającego się |
strachającego się |
strachającej się |
| C. | strachającemu się |
strachającemu się |
strachającemu się |
strachającemu się |
strachającej się |
| B. | strachającego się |
strachającego się |
strachający się |
strachające się |
strachającą się |
| N. | strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającą się |
| Ms. | strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | strachający się |
strachający się |
strachające się |
strachające się |
| D. | strachających się |
strachających się |
strachających się |
strachających się |
| C. | strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
strachającym się |
| B. | strachających się |
strachających się |
strachających się |
strachające się |
| N. | strachającymi się |
strachającymi się |
strachającymi się |
strachającymi się |
| Ms. | strachających się |
strachających się |
strachających się |
strachających się |
Składnia
| Rz osobowy | + | strachać się | + |
o KOGO/o CO
|