UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

radość

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. radostь

Zob. rad II

1.a stan psychiczny

Definicja

stan psychiczny wywołany tym, co bardzo lubimy, co jest dla nas dobre i sprawia nam ogromną przyjemność, charakteryzujący się silnymi i widocznymi reakcjami, np. okrzykami czy podskokami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	radocha
	antonimy:	osmęta, smutek, smutnica, smutność
	hiperonimy:	uczucie

Połączenia

autentyczna, dzika, głęboka, prawdziwa, szalona, szczególna, szczera, wewnętrzna; duża, największa, ogromna, wielka; nieopisana, nieukrywana, niezmącona; nagła, niespodziewana, spontaniczna, świąteczna, wieczna; powszechna, wspólna; dziecięca, dziecinna, ludzka radość
radość dzieci, dziecka; gospodarzy, gości, kibiców, piłkarzy; bycia kimś, istnienia; czytania, dawania, malowania, muzykowania, pisania, seksu, tworzenia
radość bez końca; radość dla dzieci; z choinki, z dzieci, z gry, z sukcesu; z faktu, że zdanie, z powodu czegoś; z bycia kimś/gdzieś, z narodzin kogoś, z odzyskania czegoś, z powrotu, z życia; ze spotkania, ze zwycięstwa
radość na myśl o czymś, na widok kogoś, na wieść o czymś; przez łzy
radość na trybunach; na twarzy; w głosie, w oczach, w sercu; w domu, w rodzinie, w życiu
radość i cierpienie, radość i duma, radość i miłość, radość i nadzieja, radość i przyjemność, radość i satysfakcja, radość i szczęście, radość i śmiech, radość i uśmiech, radość i wdzięczność, radość i wzruszenie, radość i zadowolenie; radości i smutki, radości i troski
poczucie, uczucie; eksplozja, krzyk, łzy, objaw, okrzyk, szał, wybuch; atmosfera, gest, symbol, święto, taniec, źródło; chwila, czas, odrobina radości
okazja, powody, prawo do radości
czas na radość
pieśni, wiersze o radości
pełen, pełny radości
opętany, pijany, przejęty radością
daleki od radości; nieprzytomny z radości
radość ogarnęła/ogarnia kogoś; opanowała kogoś, panowała gdzieś, zapanowała gdzieś;
wraca; trwa; wypełnia kogoś; kipi, tryska
doświadczać, doznawać; dostarczać; pozbawić/pozbawiać; (nie) kryć radości; życzyć radości
czuć, mieć, odczuwać, przeżywać; budzić, wzbudzić/wzbudzać; dać/dawać, nieść, przynosić, sprawić/sprawiać; odebrać komuś, tracić; odzyskać, przywrócić; budować, czerpać skądś; okazywać, manifestować, wyrazić/wyrażać radość; dzielić radości (i smutki, troski...)
eksplodować, wybuchać; cieszyć się; promienieć, promieniować, tryskać; napawać kogoś, napełnić/napełniać radością; dzielić się, podzielić się radością
nie posiadać się; podskoczyć/podskakiwać, skakać, tańczyć; (oczy) błyszczą komuś, chichotać, krzyknąć/krzyczeć, piszczeć, płakać, szaleć, wrzeszczeć, zacierać ręce; eksplodować, oszaleć z radości
czekać na kogoś/coś, patrzeć, robić coś; mówić, oznajmić, powitać kogoś, witać kogoś, zawołać; odebrać coś, przyjąć coś z radością
żyć w radości

Cytaty

	Ilekroć myślę o tym spotkaniu, czuję wzruszenie, ciepło i radość w sercu - wspomina. - Kiedy wspominam, że miałam okazję dotykać jego dłoni i spojrzeć mu w oczy, przechodzi mnie dreszcz. To było cudowne i niesamowite. źródło: NKJP: Jaromir Kwiatkowski: Papież był taki nasz, Nowiny, 2006
	Po przybyciu na miejsce nie poczuła goryczy, choć – pomyślała teraz – może powinna: wypełniła ją radość, że Kazimierz żyje, że wita ją z czułością i podziwem. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003
	W snach powracają do nas wszelkie obawy i lęki, nadzieje, pragnienia i oczekiwania. Na nowo przeżywamy radości i smutki, nawiedza nas strach, ale także uczucie zadowolenia. źródło: NKJP: Bogna Wernichowska: Skąd się biorą sny?, Dziennik Polski, 2005-09-29
	Niepodległość! Wolność! Zmartwychwstanie! – krzyczymy, płaczemy, obejmujemy się, całujemy opętani radością. źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002
	I stary wiarus promieniał z radości, ściskał wyciągniętą rękę generała. To była dla niego pamiątka na całe życie. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Anders, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	radość	radości
D.	radości	radości

C.	radości	radościom
B.	radość	radości
N.	radością	radościami
Ms.	radości	radościach
W.	radości	radości

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

	+	radość	+	(z CZEGO/KOGO)
	+	radość	+	(że ZDANIE)

1.b przyczyna stanu

Definicja

osoba, sytuacja lub rzecz, która wywołuje czyjąś radość - stan psychiczny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

antonimy:

smętek, smutek, smutność

Połączenia

jedyna, największa radość; codzienne, drobne, ludzkie, małe, proste radości
radości dnia codziennego
radości i smutki
być czyjąś/kogoś radością; cieszyć się, dzielić się radościami
mówić, opowiadać o radościach

Cytaty

	Po śmierci Władysława Bohdan był jedyną radością i celem życia Celiny. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997
	W swoich finezyjnych felietonach pisarka zwraca uwagę na małe radości codziennego życia: smak czekolady, zawsze tajemniczy dźwięk telefonu, uroki starych krakowskich kawiarni czy wreszcie przypadkowo spotkane osoby, które zostawiają pisarkę z nowymi historiami. źródło: NKJP: (MW): Małe radości, Dziennik Polski, 2006-05-16
	Znowu będzie się cieszyć tymi drobnymi radościami, jak wiewiórki i mrówki w parku, które człowiek w pędzie tak łatwo traci z oczu. źródło: NKJP: Apetyt na życie, Dziennik Polski, 2001-09-29
	Podopieczni wspominają swoje życie, opowiadają o pracy, rodzinie, czasami narzekają na swój los, innym razem dzielą się radościami. źródło: NLJP: (ELD): Pokonać samotność, Dziennik Polski, 2008-06-26
	Ziemia nie jest naszą radością, ziemia jest naszym przekleństwem, a my nic nie możemy! źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Senatu RP z dnia 03.04.1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	radość	radości
D.	radości	radości

C.	radości	radościom
B.	radość	radości
N.	radością	radościami
Ms.	radości	radościach
W.	radości	radości

Składnia

	+	radość	+	(CZYJA)
	+	radość	+	(KOGO)

Frazeologizmy

z radością

Przysłowia

Obiecanki cacanki, a głupiemu radość
Starość nie radość

Data ostatniej modyfikacji: 21.01.2013