Chronologizacja
Pochodzenie
Pochodzenie niejasne. Na uwagę zasługują poświadczenia gwarowe bez nagłosowego s-, por. chaba / chab , chaby / skaby (l.mn.) ‘żebro, żebra, kości sterczące spod skóry’, ‘chude mięso’, ‘odpadki bydlęce’, kasz. χaba ‘chuda krowa’ oraz czes. dial. chabanina ‘suche, liche mięso’, chabor(/-a) ‘kość, gnat; świńska łopatka; chude zwierzę domowe’ i in. Pierwotne znaczenie to najprawdopodobniej ‘kość, żebro, kości, żebra’ > ‘mięso z żebrami’.
1.a mięso
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | mięso |
Połączenia
- faszerowany, marynowany, nadziewany, pieczony, wędzony; zawijany schab; schab wieprzowy; schab po cygańsku, po góralsku, po myśliwsku, po tarnowsku, po warszawsku
- schab bez kości; z dzika; z grilla
- schab z kością; z brzoskwinią, z frytkami, z grzybami, z jabłkami, z kapustą, z morelami, z owocami, z surówką, z suszonymi śliwkami, z ziemniakami
- schab w galarecie, w jakimś sosie
- bigos i schab; karkówka i schab; ogonówka i schab; szynka i schab
- smak; kawał, kawałek, kilo, plaster, porcja schabu
- filet, roladki, zrazy ze schabu
- bułka, kanapka ze schabem
- kupić; kroić, pokroić; dusić, piec, przyrządzić, przysmażyć, robić, smażyć, upiec, zrobić; podawać; jeść, zjeść; polecać schab
Cytaty
|
Zrobiłam na dziś schab z owocami i razem z Mirulem przyrządziliśmy trzy duże sałatki. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Lewa, wspomnienie prawej, 2003 |
|
|
Robert Makłowicz gościł niedawno w Bieszczadach, gdzie powstawały dwa odcinki jego telewizyjnego magazynu „Podróże kulinarne Roberta Makłowicza”. [...] W pierwszym z nich [...] będzie można zobaczyć, jak w terenie przyrządza się [...] schab z dzika [...]. źródło: NKJP: Gotowanie w Bieszczadach, Dziennik Polski, 2003-01-30 |
|
|
Około 1 kg schabu bez kości nacinamy na długość tak, aby można było wsunąć w ten otwór kiełbasę śląską [...]. Następnie pieprzymy, solimy i przysmażamy schab z wszystkich stron na smalcu. źródło: NKJP: Internet |
|
|
O szóstej rano, przerażona, że może nie starczy jej jedzenia, stanęła jeszcze w kolejce do mięsnego. Udało jej się złapać ostatni kawał dobrego, chudego baleronu i dwa kilo schabu z kością. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007 |
|
|
80 proc. [ankietowanych] nigdy nie miało na talerzu schabu w sosie śliwkowym. źródło: NKJP: Ewa Piłat: Raport Dziennika Polskiego, Dziennik Polski, 2005-11-25 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | schab |
schaby |
|
| D. | schabu |
schabów |
|
| C. | schabowi |
schabom |
|
| B. | schab |
schaby |
|
| N. | schabem |
schabami |
|
| Ms. | schabie |
schabach |
|
| W. | schabie |
schaby |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b porcja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | porcja |
Połączenia
- zamówić schab
Cytaty
|
[...] zamówił schab z boczkiem w sosie piwnym. źródło: Internet |
|
|
Wśród ścian gęsto usianych rogami usiedliśmy na kanapie i zażądaliśmy schabu z kapustą. źródło: NKJP: Helena Zaworska: Niewygodny pisarz, Gazeta Wyborcza, 1995-11-10 |
|
|
Kiedyś w Lizbonie, w zacnej restauracji, po przystawkach, po wędzonym mieczniku z melonem, dostałem schab ze śliwkami. Zagadka została szybko rozwiązana - kucharzem był Polak. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Zimowe śliwki, Dziennik Polski, 2008-02-09 |
|
|
Obok restauracji latem działa bar z ogródkiem; w sezonie od 10.00, po sezonie 18.00-4.00; placki ziemniaczane (6 zł), schab na czosnku i białym winie (15 zł), naleśniki z bananem (6 zł). źródło: NKJP: Magdalena Grochowska: Wisła, renesans i spichlerze, Gazeta Wyborcza, 1998-04-17 |
|
|
[...] matka włożyła całą energię w codzienne kupowanie jedzenia i wmuszanie w nas szynek, schabów, chleba, zup, kartofli... źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | schab |
schaby |
|
| D. | schabu |
schabów |
|
| C. | schabowi |
schabom |
|
| B. | schab |
schaby |
|
| N. | schabem |
schabami |
|
| Ms. | schabie |
schabach |
|
| W. | schabie |
schaby |
2. mężczyzna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
Cytaty
|
[...] szkoda tak wspaniałego auta, aby się marnowało w rękach jakiegoś schaba. źródło: Internet: forum.gazeta.pl |
|
|
Przychodzą do nas czasem takie schaby nabite na siłowni, którzy kulają się z lżejszymi chłopakami w parterze i zdają sobie sprawę, że bez umiejętności te mięśnie nie za wiele im dają, i z przyjemnością się ogląda ewolucje takich „napinaczy” w zwykłe szaraczki. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] te schaby rozniosłyby pół tej demonstracji, gdyby nie interwencja policji. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Dość powiedzieć, ze byliśmy sześcioosobową grupą na 5 imprezach, z jednej wyrzucono nas po dosłownie 5 minutach, a na następnej kilku schabów chciało nami wytrzeć chodnik. źródło: Internet: forum.reggaenet.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | schab |
schabowie |
ndepr |
| schaby |
depr | ||
| D. | schaba |
schabów |
|
| C. | schabowi |
schabom |
|
| B. | schaba |
schabów |
|
| N. | schabem |
schabami |
|
| Ms. | schabie |
schabach |
|
| W. | schabie |
schabowie |
ndepr |
| schaby |
depr |