UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wódz

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR: wodz, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *voďь [*vod-jь] 'ten, który widzie, przywódca, wódz'

Zob. wieść (wiodę) , wodzić .

1. armii

Definicja

osoba dowodząca dawniej dużymi grupami zbrojnymi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dowódca

Połączenia

polski, rosyjski, rzymski...; naczelny; zwycięski; dzielny; dobry, wielki, znakomity wódz; wódz wojenny
wódz powstania, rewolucji; armii, wojsk
królowie i wodzowie, władcy i wodzowie
namiot; rozkaz; portret, wizerunek wodza
wódz zginął; wodzowie postanowili coś

Cytaty

	Zasłynął jako człowiek odważny, jako wielki wódz sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ale również jako gorący patriota, kochający ponad wszystko swoją umęczoną ojczyznę. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.01.2003
	Po serii efektownych zwycięstw nad Tatarami kniaź został rozbity 2 sierpnia przez tureckiego wodza Iskendera paszę na Sasowym Rogu. źródło: NKJP: Prywatne wojny w imię królestwa, Dziennik Polski, 2001-09-14
	Walczyłem z honorem, co podobało się głównemu wodzowi, obserwującemu walkę. źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Sny – klucz, 2000
	Przyszedłem cię prosić, wodzu powstańców - mówił przerywanym i zduszonym głosem - o wyznaczenie mnie do walki gladiatorskiej w czasie tych igrzysk... źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951
	W armii rzymskiej wodzowie nie wahali się skazywać nawet własnych synów, gdy tylko przekroczyli oni przepisy dyscypliny. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wódz	wodzowie	ndepr
M.	wódz	wodze	depr
D.	wodza	wodzów
C.	wodzowi	wodzom
B.	wodza	wodzów
N.	wodzem	wodzami
Ms.	wodzu	wodzach
W.	wodzu	wodzowie	ndepr
W.	wodzu	wodze	depr

Składnia

wódz

(CZEGO)

2. partii

Definicja

osoba kierująca jakąś grupą ludzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przywódca

Połączenia

duchowy; charyzmatyczny, ukochany wódz
wódz liberałów, nacjonalistów; frakcji, partii; narodu
kult wodza

Cytaty

	Natychmiast po ogłoszeniu wstępnych wyników wódz „liberalnych demokratów” oskarżył zwycięzcę o dokonywanie oszustw wyborczych. źródło: NKJP: Porażka Żyrinowskiego, Dziennik Polski, 1999-06-01
	Okrzyknięty wbrew własnej woli wodzem impresjonistów, Manet studiował w pracowni nadwornego malarza Napoleona III, Couture'a. źródło: NKJP: Apetyt na wizytówki, Dziennik Polski, 2001-06-01
	Był posłuszny i był jednocześnie, jak mówiły plotki, jednym z wodzów wojskowej opozycji [...] źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967
	Nie wyobrażam sobie sprawnego wojewody otoczonego wodzami różnych frakcji i partyjek. źródło: NKJP: Jan Fusiecki: Rozmowa z Maciejem Jankowskim, przewodniczącym mazowieckiej „S” , posłem na Sejm, liderem AWS, Gazeta Wyborcza, 1997-12-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wódz	wodzowie	ndepr
M.	wódz	wodze	depr
D.	wodza	wodzów
C.	wodzowi	wodzom
B.	wodza	wodzów
N.	wodzem	wodzami
Ms.	wodzu	wodzach
W.	wodzu	wodzowie	ndepr
W.	wodzu	wodze	depr

Składnia

wódz

(KOGO/CZEGO)

3. plemienia

Definicja

osoba sprawująca najwyższą władzę wśród ludów uważanych za pierwotne - niepoddane wpływom cywilizacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

władca

Połączenia

główny; afrykański; młody, stary; słynny; szlachetny wódz; lokalni, plemienni; indiańscy wodzowie
wódz klanu, plemienia, szczepu; Apaczów, Indian, Siuksów; wioski
wodzowie i naczelnicy

Cytaty

	Letnią porą mieszkali Szaunisi w osadach-miastach, gdzie rządy sprawował wódz pochodzący z najliczniejszego w osadzie klanu. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994
	Zgodnie z malgaską tradycją, aby podróżnicy mogli postawić obozowisko, muszą o to poprosić wodza najbliżej położonego plemienia. źródło: NKJP: Łowcy zaćmień, Dziennik Polski, 2001-06-30
	W 1880 r. zawarł z wodzem murzyńskim Makoko i podległymi mu naczelnikami układy, na mocy których rozległy ten kraj przeszedł we władanie Francji. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967
	Kolejni plemienni wodzowie przestali się bać Nadżibullaha i jeden po drugim wypowiadali mu posłuszeństwo. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wódz	wodzowie	ndepr
M.	wódz	wodze	depr
D.	wodza	wodzów
C.	wodzowi	wodzom
B.	wodza	wodzów
N.	wodzem	wodzami
Ms.	wodzu	wodzach
W.	wodzu	wodzowie	ndepr
W.	wodzu	wodze	depr

Składnia

wódz

(KOGO/CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 20.10.2011