UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdać

Chronologizacja

XIV w., SStp

Pochodzenie

Prawdopodobnie od zach.psł. *sъdati; zob. dać

1. egzamin

Definicja

uzyskać ze sprawdzianu wiedzy lub umiejętności pozytywny wynik, uprawniający do czegoś bądź pozwalający na kontynuowanie nauki lub naukę w wybranej placówce nauczania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zaliczyć

Połączenia

studenci, uczniowie zdali
zdać egzamin, maturę, poprawkę
zdać do liceum, do szkoły;
zdać na studia; na ASP, na politechnikę, na wydział jakiś; na ekonomię, na filozofię, na medycynę, na politologię, na prawo, na psychologię; na jakiś kierunek
zdać przed komisją;
zdać z historii, z języka polskiego, z matematyki; z trudem; z powodzeniem; z wyróżnieniem

Cytaty

	Marzeniem wychowawczyni tej klasy jest, aby wszyscy jej uczniowie zdali maturę. źródło: NKJP: (bień):Za sto dni matura..., Euroregio Glacensis, 2000
	– Taksówkarze muszą zdać egzamin z przepisów prawa drogowego i topografii miasta. źródło: NKJP: JS: Rok przemian dla taksówkarzy, Gazeta Poznańska, 2002-01-22
	Jednak nawet zdany test teoretyczny i wysoka sprawność fizyczna nie dają gwarancji dostania się do Centralnej Szkoły PSP. źródło: NKJP: Patrycja Szewczyk: Strażak: zawód i służba, Dziennik Zachodni, 2004-08-24
	Nigdy nie byłam mocna z gramatyki. Z prawa również mało co pamiętam. „Rzymskie” zdałam na czwórkę, co było nie lada osiągnięciem. źródło: NKJP: Teresa Bojarska, Świtanie, przemijanie..., 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdam	zdamy
2 os.	zdasz	zdacie
3 os.	zda	zdadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałem +(e)m zdał	zdałam +(e)m zdała	zdałom +(e)m zdało	zdaliśmy +(e)śmy zdali	zdałyśmy +(e)śmy zdały
2 os.	zdałeś +(e)ś zdał	zdałaś +(e)ś zdała	zdałoś +(e)ś zdało	zdaliście +(e)ście zdali	zdałyście +(e)ście zdały
3 os.	zdał	zdała	zdało	zdali	zdały

bezosobnik: zdano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdajmy
2 os.	zdaj	zdajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałbym bym zdał	zdałabym bym zdała	zdałobym bym zdało	zdalibyśmy byśmy zdali	zdałybyśmy byśmy zdały
2 os.	zdałbyś byś zdał	zdałabyś byś zdała	zdałobyś byś zdało	zdalibyście byście zdali	zdałybyście byście zdały
3 os.	zdałby by zdał	zdałaby by zdała	zdałoby by zdało	zdaliby by zdali	zdałyby by zdały

bezosobnik: zdano by

bezokolicznik: zdać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdawszy

gerundium: zdanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdanie	zdania
D.	zdania	zdań
C.	zdaniu	zdaniom
B.	zdanie	zdania
N.	zdaniem	zdaniami
Ms.	zdaniu	zdaniach
W.	zdanie	zdania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdany	zdany	zdany	zdane	zdana
D.	zdanego	zdanego	zdanego	zdanego	zdanej
C.	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanej
B.	zdanego	zdanego	zdany	zdane	zdaną
N.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdaną
Ms.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdani	zdani	zdane	zdane
D.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych
C.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym
B.	zdanych	zdanych	zdanych	zdane
N.	zdanymi	zdanymi	zdanymi	zdanymi
Ms.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych

odpowiednik aspektowy: zdawać

Składnia

+	zdać	+	CO
+	zdać	+	na CO
+	zdać	+	z CZEGO

2. klucze

Definicja

przekazać osobie odpowiedzialnej w sposób urzędowy coś, z czego przestaje się korzystać, lub zajęcie, które się dotychczas wykonywało

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przekazać

Połączenia

zdać broń, klucze, kartę; gospodarstwo; dowództwo, obowiązki; rządy, władzę

Cytaty

	- Tu przez długi czas mieszkaliśmy z rodzicami. W końcu ojciec zdał gospodarstwo i przeniósł się do Józefówka [...]. źródło: NKJP: MagdalenaSośnicka-Dzwonek: Pijcie dużo mleka!, Gazeta Wrocławska, 2003-04-07
	- Każdy policjant, odchodząc ze służby, musi zdać broń służbową. źródło: NKJP: (JJ): Celował w serce, Dziennik Bałtycki, 2001-04-02
	Na początku Trzeciej Ery Isildur zdał rządy w Południowym Królestwie swemu bratankowi, Meneldilowi. źródło: NKJP: Internet
	W piątek kierownictwo fundacji „Ludzie - ludziom” zdało klucze do budynku Domu Samotnej Matki i bez słowa opuściło Piotrków. źródło: NKJP: (kw): Wypowiedzenia na do widzenia, Dziennik Łódzki, 2004-02-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdam	zdamy
2 os.	zdasz	zdacie
3 os.	zda	zdadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałem +(e)m zdał	zdałam +(e)m zdała	zdałom +(e)m zdało	zdaliśmy +(e)śmy zdali	zdałyśmy +(e)śmy zdały
2 os.	zdałeś +(e)ś zdał	zdałaś +(e)ś zdała	zdałoś +(e)ś zdało	zdaliście +(e)ście zdali	zdałyście +(e)ście zdały
3 os.	zdał	zdała	zdało	zdali	zdały

bezosobnik: zdano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdajmy
2 os.	zdaj	zdajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałbym bym zdał	zdałabym bym zdała	zdałobym bym zdało	zdalibyśmy byśmy zdali	zdałybyśmy byśmy zdały
2 os.	zdałbyś byś zdał	zdałabyś byś zdała	zdałobyś byś zdało	zdalibyście byście zdali	zdałybyście byście zdały
3 os.	zdałby by zdał	zdałaby by zdała	zdałoby by zdało	zdaliby by zdali	zdałyby by zdały

bezosobnik: zdano by

bezokolicznik: zdać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdawszy

gerundium: zdanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdanie	zdania
D.	zdania	zdań
C.	zdaniu	zdaniom
B.	zdanie	zdania
N.	zdaniem	zdaniami
Ms.	zdaniu	zdaniach
W.	zdanie	zdania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdany	zdany	zdany	zdane	zdana
D.	zdanego	zdanego	zdanego	zdanego	zdanej
C.	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanej
B.	zdanego	zdanego	zdany	zdane	zdaną
N.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdaną
Ms.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdani	zdani	zdane	zdane
D.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych
C.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym
B.	zdanych	zdanych	zdanych	zdane
N.	zdanymi	zdanymi	zdanymi	zdanymi
Ms.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych

odpowiednik aspektowy: zdawać

Składnia

	+	zdać	+	CO + KOMU
	+	zdać	+	CO + GDZIE

3. relację

Definicja

szczegółowo przedstawić to, co jest nazywane następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

zdać meldunek, raport, relację, sprawę, sprawozdanie

Cytaty

	Musiałem wracać do miasta, do szpitala, do swojego laboratorium. Musiałem zdać relację doktorowi Liedlowi. źródło: NKJP: Anna Bolecka: Uwiedzeni, 2009
	Po przebudzeniu Józef w krótkich słowach zdał sprawę z ostatnich wydarzeń na granicy, opisał wsypy i wskazał nowe posterunki kontrolne. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004
	W styczniu odbyło się spotkanie członków stowarzyszenia, na którym prowadzący niepubliczną szkołę zdali raport z działań jednostki. źródło: NKJP: Lucyna Zdanowska: Mały Mędromierz górą, Tygodnik Tucholski, 2008
	Teraz należy się spodziewać, że tuż po powrocie do domu Jelcyn zadzwoni do Clintona, zda sprawozdanie z rozmów z Jiangiem i zapewni o wielkim znaczeniu USA dla Rosji. źródło: NKJP: Krzysztof Darewicz: Komentarz, Rzeczpospolita, 1997
	Jako że czytam i bacznie obserwuję rozwój wypowiedzi w tym temacie, postanowiłem zarejestrować się i zdać info z dzisiejszej wyprawy. źródło: Internet: forum.wedkuje.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdam	zdamy
2 os.	zdasz	zdacie
3 os.	zda	zdadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałem +(e)m zdał	zdałam +(e)m zdała	zdałom +(e)m zdało	zdaliśmy +(e)śmy zdali	zdałyśmy +(e)śmy zdały
2 os.	zdałeś +(e)ś zdał	zdałaś +(e)ś zdała	zdałoś +(e)ś zdało	zdaliście +(e)ście zdali	zdałyście +(e)ście zdały
3 os.	zdał	zdała	zdało	zdali	zdały

bezosobnik: zdano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdajmy
2 os.	zdaj	zdajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałbym bym zdał	zdałabym bym zdała	zdałobym bym zdało	zdalibyśmy byśmy zdali	zdałybyśmy byśmy zdały
2 os.	zdałbyś byś zdał	zdałabyś byś zdała	zdałobyś byś zdało	zdalibyście byście zdali	zdałybyście byście zdały
3 os.	zdałby by zdał	zdałaby by zdała	zdałoby by zdało	zdaliby by zdali	zdałyby by zdały

bezosobnik: zdano by

bezokolicznik: zdać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdawszy

gerundium: zdanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdanie	zdania
D.	zdania	zdań
C.	zdaniu	zdaniom
B.	zdanie	zdania
N.	zdaniem	zdaniami
Ms.	zdaniu	zdaniach
W.	zdanie	zdania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdany	zdany	zdany	zdane	zdana
D.	zdanego	zdanego	zdanego	zdanego	zdanej
C.	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanej
B.	zdanego	zdanego	zdany	zdane	zdaną
N.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdaną
Ms.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdani	zdani	zdane	zdane
D.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych
C.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym
B.	zdanych	zdanych	zdanych	zdane
N.	zdanymi	zdanymi	zdanymi	zdanymi
Ms.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych

odpowiednik aspektowy: zdawać

Składnia

zdać

4. na opatrzność

Definicja

przyjąć, że jakieś osoby, zdarzenia lub sprawy są lub zostaną zależne od jakichś okoliczności lub innych osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

zdany na opiekę, na pomoc; na matkę

Cytaty

	Zesmutniały więc i strapiony, zdał jednak na wolę bożą swoje zmartwienie, przyjmując je jako jedną jeszcze próbę w ciągu żywota zesłaną. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1960
	Sprawy gospodarcze, z drugiej strony, możemy zdać na polityków, natomiast sprawy wychowania naszych dzieci zdać na nikogo nam nie wolno. źródło: NKJP: Król Marcin: Liberalizm strachu czy liberalizm odwagi, 1996
	[...] propozycja ta jest całkowicie nie do przyjęcia dla rządu w Sarajewie, oznaczałaby bowiem zdanie Bośni na łaskę Karadżicia. Z tego samego powodu odrzucają ją państwa zachodnie. źródło: NKJP: Dawid Warszawski, Sprawa zakładników: czy Miloszeviciowi uda się rola zwiastuna pokoju?, Gazeta Wyborcza, 1995-06-05
	Tak się składa, że zanim dziecko zacznie samo jeść, jest zdane na matkę i najbliższe otoczenie również w sferze „dokarmiania emocjonalnego”. źródło: NKJP: Jacek Santorski: Jak żyć żeby nie zwariować, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdam	zdamy
2 os.	zdasz	zdacie
3 os.	zda	zdadzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałem +(e)m zdał	zdałam +(e)m zdała	zdałom +(e)m zdało	zdaliśmy +(e)śmy zdali	zdałyśmy +(e)śmy zdały
2 os.	zdałeś +(e)ś zdał	zdałaś +(e)ś zdała	zdałoś +(e)ś zdało	zdaliście +(e)ście zdali	zdałyście +(e)ście zdały
3 os.	zdał	zdała	zdało	zdali	zdały

bezosobnik: zdano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdajmy
2 os.	zdaj	zdajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdałbym bym zdał	zdałabym bym zdała	zdałobym bym zdało	zdalibyśmy byśmy zdali	zdałybyśmy byśmy zdały
2 os.	zdałbyś byś zdał	zdałabyś byś zdała	zdałobyś byś zdało	zdalibyście byście zdali	zdałybyście byście zdały
3 os.	zdałby by zdał	zdałaby by zdała	zdałoby by zdało	zdaliby by zdali	zdałyby by zdały

bezosobnik: zdano by

bezokolicznik: zdać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdawszy

gerundium: zdanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdanie	zdania
D.	zdania	zdań
C.	zdaniu	zdaniom
B.	zdanie	zdania
N.	zdaniem	zdaniami
Ms.	zdaniu	zdaniach
W.	zdanie	zdania

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdany	zdany	zdany	zdane	zdana
D.	zdanego	zdanego	zdanego	zdanego	zdanej
C.	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanemu	zdanej
B.	zdanego	zdanego	zdany	zdane	zdaną
N.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdaną
Ms.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym	zdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdani	zdani	zdane	zdane
D.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych
C.	zdanym	zdanym	zdanym	zdanym
B.	zdanych	zdanych	zdanych	zdane
N.	zdanymi	zdanymi	zdanymi	zdanymi
Ms.	zdanych	zdanych	zdanych	zdanych

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

zdać

na CO

Frazeologizmy

coś zdało egzamin
ktoś zdał rachunek
ktoś zdał sobie sprawę
zdany na łaskę losu

Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2019