UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dowództwo

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. dowodzić

1.a kierowanie

Definicja

kierowanie zorganizowaną grupą osób walczących

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • centralne, główne, naczelne, regionalne; osobiste dowództwo
  • dowództwo odcinka, okręgu; oddziału; batalionu, pułku
  • dowództwo nad żołnierzami; nad armią, nad wojskiem
  • marynarze; oddział, batalion; armia, kawaleria, piechota pod dowództwem kogoś
  • przekazać/przekazywać, zdać; objąć/obejmować, przejąć/przejmować dowództwo
  • pozostawać, walczyć pod dowództwem kogoś

Cytaty

Formalnie Waszyngton przejął dowództwo nad wojskiem 3 lipca 1775 r. w Cambridge w Massachusetts.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999

Pułtusk i most na Narwi zdobywali Francuzi pod dowództwem marszałka Lannesa [..]

źródło: NKJP: I.Koba: Bitwa pod Pułtuskiem: Epopeja napoleońska trwa, Tygodnik Ciechanowski, 2006-07-18

Po napaści Hitlera na Polskę Fritsch zgłosił się ochotniczo do armii i otrzymał dowództwo pułku [...]

źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła: Niemcy w okresie hitlerowskim, 1963

[...] musiano mu [...] czasem wręcz grozić odebraniem dowództwa, by zdecydował się ruszyć z miejsca w kierunku wroga.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dowództwo
dowództwa
D. dowództwa
dowództw
C. dowództwu
dowództwom
B. dowództwo
dowództwa
N. dowództwem
dowództwami
Ms. dowództwie
dowództwach
W. dowództwo
dowództwa

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + dowództwo +
(KOGO/CZEGO)
bez ograniczeń + dowództwo +
(nad KIM/CZYM)

Skróty

dow.

dtwo

d-dztwo

1.b zespół ludzi

Definicja

zespół ludzi kierujących zorganizowaną grupą osób walczących

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • centralne, główne, naczelne, regionalne; brytyjskie, niemieckie, sowieckie... dowództwo
  • dowództwo armii francuskiej, jugosłowiańskiej, niemieckiej..., floty, marynarki wojennej, sił powietrznych, rozjemczych, specjalnych..., wojsk lądowych, lotniczych, rakietowych...; Wehrmachtu; okręgu; dywizji, garnizonu, pułku; obrony, operacji, powstania
  • dowództwa i sztaby
  • kwatera, siedziba, sztab; rozkaz dowództwa
  • kontakt z dowództwem
  • dowództwo postanowiło coś

Cytaty

O wszystkich zaobserwowanych przypadkach naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej komendant główny Straży Granicznej informuje dowództwo wojsk lotniczych i obrony powietrznej [...]

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.06.1995

W zamyśle dowództwa IRA oświadczenie to miało być podstawą do rozmów o całkowitym zawieszeniu broni i rozpoczęcia nowego procesu pokojowego w Irlandii Północnej.

źródło: NKJP: Broni i pokoju, Dziennik Polski, 2003-04-26

Szczególnie dowództwu udzielił się entuzjazm związany z lądowaniem berlingowców.

źródło: NKJP: Internet

Od listopada 1918 r. strona polska sama prowadziła [...] rozmowy z dowództwem Ober-Ostu.

źródło: NKJP: Jerzy Przybylski: Marynarze w walce o niepodległość Polski (1918-1920), 1999

Do pomocy dam ci porucznika Nowaka. Będzie utrzymywał kontakt z dowództwami jednostek.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dowództwo
dowództwa
D. dowództwa
dowództw
C. dowództwu
dowództwom
B. dowództwo
dowództwa
N. dowództwem
dowództwami
Ms. dowództwie
dowództwach
W. dowództwo
dowództwa

Składnia

bez ograniczeń + dowództwo +
(CZEGO)
bez ograniczeń + dowództwo +
(JAKIE)

Skróty

dtwo

dow.

d-dztwo

1.c miejsce

Definicja

miejsce przebywania dowództwa - zespołu ludzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • budynek, gmach dowództwa
  • dowództwo mieści się, znajduje się gdzieś
  • przebywać w dowództwie

Cytaty

Nieprawdziwa jest informacja o tym, że w Turanie jest 1200 polskich żołnierzy. Tyle liczy cały batalion, którego dowództwo mieści się w Slunj.

źródło: NKJP: Paweł Wroński: Odpowiedź dowódcy, Gazeta Wyborcza, 1994-12-19

Po wyokrętowaniu z „Pioruna” przebywałem w dowództwie Marynarki Wojennej w Londynie [...]

źródło: NKJP: Wachty kapitana Węglarza, Dziennik Polski, 1999-08-20

O zmroku żegnani przez pluton, opuściliśmy dowództwo. Skierowaliśmy się w stronę placu Trzech Krzyży, gdzie otworzono specjalny właz dla komunikacji z Mokotowem.

źródło: NKJP: Maria Ginter: Wspomnienia, Literatura, 1984

Zatrzymaliśmy się na skraju małego skwerku przed dowództwem.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dowództwo
dowództwa
D. dowództwa
dowództw
C. dowództwu
dowództwom
B. dowództwo
dowództwa
N. dowództwem
dowództwami
Ms. dowództwie
dowództwach
W. dowództwo
dowództwa
Data ostatniej modyfikacji: 20.09.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj