UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

starczyć

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

zach. psł. *statъčiti

Od: psł. *statъkъ ‘majątek, mienie, dobytek’ (por. statek). Bezpośredni kontynuant formy prasłowiańskiej statczyć (także staczczyć / staczyć) 'nadążać, podołać, dać radę' poświadczony od XIV w. We współczesnej formie widoczna jest zmiana grupy spółgłoskowej -tcz- > -rcz- (Bor).

1. nie zabraknąć

Definicja

wystąpić w dostatecznej ilości lub stopniu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wystarczyć
	sprzeczne:	zabraknąć

Połączenia

starczyć miejsc; pieniędzy; amunicji, paliwa; czasu; energii, sił, zdrowia, życia; animuszu, chęci, cierpliwości, determinacji, męstwa, odwagi, umiejętności, woli
starczyć na chleb, na wyżywienie; na życie; na kupno czegoś, na pokrycie czegoś, na zakup czegoś; na opłaty, na pensje, na wypłaty; na miesiąc, na tydzień
starczy powiedzieć, przypomnieć, spojrzeć
musieć starczyć

Cytaty

	[...] do końca swych dni w godzinach szczytowej sławy i wielkiego triumfu żałował, że nie starczyło mu czasu na rozwiązanie zawiłych zagadnień matematyki [...]. źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996
	W końcówce ambitnym Wenezuelczykom nie starczyło sił i po raz kolejny wracają z turnieju o Puchar Ameryki bez zwycięstwa. źródło: NKJP: Piłka nożna. Copa America, Gazeta Wyborcza, 1995-07-14
	Nam wówczas nie starczyło odwagi, żeby przyjąć w ustawie jasne rozwiązanie, ile wynosi uposażenie poselskie. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.01.1997
	Kłusownicy mają z reguły lepszy sprzęt i szybsze łodzie od rybaków. Czynią spustoszenia w delikatnej tkance biologicznej jezior - starczy spojrzeć na dziesiątki ton drobnego narybku porzucone na brzegu po wybraniu ryb wyborowych. źródło: NKJP: Krystyna Naszkowska: Co widać pod wodą, Gazeta Wyborcza, 1995-08-04
	[...] już nawet sama ta moja ocalała książka meldunkowa starczy do obalenia tej ich kuriozalnej tezy. źródło: NKJP: Jerzy Janicki: Krakidały, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	starczę	starczymy
2 os.	starczysz	starczycie
3 os.	starczy	starczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	starczyłem +(e)m starczył	starczyłam +(e)m starczyła	starczyłom +(e)m starczyło	starczyliśmy +(e)śmy starczyli	starczyłyśmy +(e)śmy starczyły
2 os.	starczyłeś +(e)ś starczył	starczyłaś +(e)ś starczyła	starczyłoś +(e)ś starczyło	starczyliście +(e)ście starczyli	starczyłyście +(e)ście starczyły
3 os.	starczył	starczyła	starczyło	starczyli	starczyły

bezosobnik: starczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		starczmy
2 os.	starcz	starczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	starczyłbym bym starczył	starczyłabym bym starczyła	starczyłobym bym starczyło	starczylibyśmy byśmy starczyli	starczyłybyśmy byśmy starczyły
2 os.	starczyłbyś byś starczył	starczyłabyś byś starczyła	starczyłobyś byś starczyło	starczylibyście byście starczyli	starczyłybyście byście starczyły
3 os.	starczyłby by starczył	starczyłaby by starczyła	starczyłoby by starczyło	starczyliby by starczyli	starczyłyby by starczyły

bezosobnik: starczono by

bezokolicznik: starczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: starczywszy

gerundium: starczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	starczenie	starczenia
D.	starczenia	starczeń
C.	starczeniu	starczeniom
B.	starczenie	starczenia
N.	starczeniem	starczeniami
Ms.	starczeniu	starczeniach
W.	starczenie	starczenia

odpowiednik aspektowy: starczać

Składnia

+	starczyć	+	(KOMU) + CZEGO + (na CO)
+	starczyć	+	(KOMU) + CZEGO + żeby ZDANIE
+	starczyć	+	BEZOKOLICZNIK
+	starczyć	+	(KOMU) + do CZEGO

2. stać się przyczyną

Definicja

stać się dostateczną przyczyną

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wystarczyć

Cytaty

	Duże stężenie siarki grozi samozapłonem, a przy dwusiarczku węgla starczy iskra, żeby wywołać eksplozję. źródło: NKJP: Z piekłem przez miedzę, Dziennik Polski, 1999-06-18
	Złe języki plotły później, że zadała mu w piwie lubczyku, ja jednak sądzę, iż starczyło jedno jej spojrzenie, aby wybranego człeka zauroczyć na długo. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003
	Przez lata miałem wrażenie, że idziemy w dobrą stronę, ale po bardzo wąskiej grani i starczy parę fałszywych kroków, żeby się z niej zwalić. źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Uwierzcie własnym oczom, Polityka, 2008-12-20
	Następna godzina jest gorsza: zaczynają boleć plecy; z początku starczy wyprostować się lekko, żeby ból znikł, potem staje się silny i ciągły. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	starczę	starczymy
2 os.	starczysz	starczycie
3 os.	starczy	starczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	starczyłem +(e)m starczył	starczyłam +(e)m starczyła	starczyłom +(e)m starczyło	starczyliśmy +(e)śmy starczyli	starczyłyśmy +(e)śmy starczyły
2 os.	starczyłeś +(e)ś starczył	starczyłaś +(e)ś starczyła	starczyłoś +(e)ś starczyło	starczyliście +(e)ście starczyli	starczyłyście +(e)ście starczyły
3 os.	starczył	starczyła	starczyło	starczyli	starczyły

bezosobnik: starczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		starczmy
2 os.	starcz	starczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	starczyłbym bym starczył	starczyłabym bym starczyła	starczyłobym bym starczyło	starczylibyśmy byśmy starczyli	starczyłybyśmy byśmy starczyły
2 os.	starczyłbyś byś starczył	starczyłabyś byś starczyła	starczyłobyś byś starczyło	starczylibyście byście starczyli	starczyłybyście byście starczyły
3 os.	starczyłby by starczył	starczyłaby by starczyła	starczyłoby by starczyło	starczyliby by starczyli	starczyłyby by starczyły

bezosobnik: starczono by

bezokolicznik: starczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: starczywszy

gerundium: starczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	starczenie	starczenia
D.	starczenia	starczeń
C.	starczeniu	starczeniom
B.	starczenie	starczenia
N.	starczeniem	starczeniami
Ms.	starczeniu	starczeniach
W.	starczenie	starczenia

odpowiednik aspektowy: starczać

Składnia

Rz_nieżywotny	+	starczyć	+	żeby ZDANIE
	+	starczyć	+	BEZOKOLICZNIK + (żeby ZDANIE)

3. zastąpić

Definicja

zastąpić coś czymś, co odznacza się mniejszym wymiarem lub co zostało wyrażone za pomocą innych środków

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wystarczyć
	hiperonimy:	zastąpić

Cytaty

	Nie rozumiała, że będąc z nią w kuchni, był wszędzie i widział wszystko. Kuchnia starczyła mu za cały dom. źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1993
	Stan wojenny miał jednak dla mnie pewien plus, bo gdy spotykałem znajomych i ci pytali mnie, co słychać, mogłem ponuro wzruszać ramionami i to starczyło za odpowiedź. źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997
	W brawurowej scenie, która starczyłaby za cały film, Guido, nie znając niemieckiego, zgłasza się jako tłumacz i przekłada na włoski kolejne paragrafy obozowego regulaminu, wyrykiwane przez esesmana. źródło: NKJP: Tadeusz Sobolewski: Piątek wielkich filmowych premier, Gazeta Wyborcza, 1999-03-12
	W pokoju hotelowym zastałem wszystko w porządku. Łóżko, położone centralnie, bo w końcu o nie tu chodzi, zasłane ciężkim pikowanym ornatem, który starczyłby za dwie kołdry. źródło: NKJP: Zbigniew Kruszyński: Na lądach i morzach: opisy i opowiadania, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	starczę	starczymy
2 os.	starczysz	starczycie
3 os.	starczy	starczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	starczyłem +(e)m starczył	starczyłam +(e)m starczyła	starczyłom +(e)m starczyło	starczyliśmy +(e)śmy starczyli	starczyłyśmy +(e)śmy starczyły
2 os.	starczyłeś +(e)ś starczył	starczyłaś +(e)ś starczyła	starczyłoś +(e)ś starczyło	starczyliście +(e)ście starczyli	starczyłyście +(e)ście starczyły
3 os.	starczył	starczyła	starczyło	starczyli	starczyły

bezosobnik: starczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		starczmy
2 os.	starcz	starczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	starczyłbym bym starczył	starczyłabym bym starczyła	starczyłobym bym starczyło	starczylibyśmy byśmy starczyli	starczyłybyśmy byśmy starczyły
2 os.	starczyłbyś byś starczył	starczyłabyś byś starczyła	starczyłobyś byś starczyło	starczylibyście byście starczyli	starczyłybyście byście starczyły
3 os.	starczyłby by starczył	starczyłaby by starczyła	starczyłoby by starczyło	starczyliby by starczyli	starczyłyby by starczyły

bezosobnik: starczono by

bezokolicznik: starczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: starczywszy

gerundium: starczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	starczenie	starczenia
D.	starczenia	starczeń
C.	starczeniu	starczeniom
B.	starczenie	starczenia
N.	starczeniem	starczeniami
Ms.	starczeniu	starczeniach
W.	starczenie	starczenia

odpowiednik aspektowy: starczać

Składnia

Rz_nieżywotny

starczyć

(KOMU) + za CO

Data ostatniej modyfikacji: 29.08.2011