UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

hasło

Chronologizacja

1500, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. hasło
hasła
D. hasła
haseł
C. hasłu
hasłom
B. hasło
hasła
N. hasłem
hasłami
Ms. haśle
hasłach
W. hasło
hasła

Pochodzenie

czes. heslo 'hasło, znak; dewiza; wezwanie, wieść; tytuł, nagłówek'

1. patriotyczne

Definicja

zwięźle sformułowana idea

Noty o użyciu

Może występować razem treścią hasła, często podaną w cudzysłowie, np. hasło "chleba i pracy".

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  idea

Połączenia

  • hasło marketingowe, reklamowe, reklamujące; ideologiczne, propagandowe, religijne; pacyfistyczne, patriotyczne, pokojowe, rewolucyjne; antyprezydenckie, polityczne, przedwyborcze, wyborcze; antykomunistyczne, antysemickie, faszystowskie, internacjonalistyczne, lewicowe, nacjonalistyczne, prawicowe, rasistowskie, socjalistyczne; chwytliwe, demagogiczne, populistyczne, przewodnie, szczytne, wywoławcze
  • hasło rewolucji, walki; niepodległości, sprawiedliwości, wolności; dekomunizacji, kampanii, modernizacji, reformy
  • akcja, impreza, przedsięwzięcie, spotkanie; sympozjum, warsztaty, zajęcia; festyn, happening, zabawa; koncert, konkurs, wystawa; bieg, marsz pod hasłem
  • hasło przyświeca, towarzyszy komuś/czemuś
  • głosić, lansować, propagować, rzucić, skandować, wykrzykiwać, wznosić hasło
  • działać, obchodzić coś, prowadzić coś, przebiegać, startować, upływać, występować, zorganizować coś pod hasłem
  • coś pod hasłem demokracji, obrony kogoś/czegoś
  • coś pod hasłem „muzyka przeciw przemocy”, „sztuka dla sztuki”

Cytaty

Germanizatorzy starali się szerzyć hasła, że ludność mazurska jest częścią narodu niemieckiego i choć mówi „narzeczem miejscowym”, nie ma nic wspólnego z polskością, a nawet nie jest pochodzenia słowiańskiego.

źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996

Po prostu zastanawiają się, co dobrego nowy rząd przyniesie ich rodzinom. Dlatego właśnie chwytliwe są hasła o edukacji, poprawie służby zdrowia, pracy dla wszystkich.

źródło: NKJP: Rafał Geremek: Przepis na kobiety, Ozon, nr 23, 2005

Niech pani nie zapomina, że partia występowała z hasłem sprawiedliwości społecznej, z hasłem naprawienia krzywd społecznych, pod którymi to hasłami podpisałby się każdy uczciwy człowiek i by je wymyślić, nie musiał być sterowany przez Moskwę.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

Żeby uderzyć w Titkowa, zaatakowano nasz klub, otwierając batalię pod hasłem „słabości frontu ideologicznego partii”, która miała doprowadzić do zasadniczego przesilenia.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Wiktor Suchowiak miał dożyć czasów, kiedy totalizmy pod każdą szerokością geograficzną i pod rozmaitymi hasłami ideowymi, które zresztą odgrywały wyłącznie rolę kostiumu i dekoracji, uprawiały bandytyzm zupełnie jawnie, w biały dzień, przy akompaniamencie orkiestr dętych oraz deklamacji, czasem nie pozbawionych liryzmu.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Hasło, które Niemcy umieścili na bramie obozu: „Arbeit macht frei'', więźniowie uzupełniali słowami: ”przez komin'', tworząc w ten sposób slogan ostrzegający przed pracą jako sposobem przyspieszenia śmierci.

źródło: NKJP: Anna Pawełczyńska: Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, 1973

Składnia

bez ograniczeń + hasło +
(że ZDANIE)
bez ograniczeń + hasło +
(o CZYM)
bez ograniczeń + hasło +
(CZEGO)

2. rozpoznawcze

Definicja

wyraz, znak lub wyrażenie znane tylko wtajemniczonym osobom i służące do ich identyfikacji

Noty o użyciu

Może występować razem treścią hasła, często podaną w cudzysłowie, np. hasło "ucho od śledzia".

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • bezpieczne, sieciowe, tajne, umówione; chronione hasło
  • hasło administratora, dostępu, użytkownika
  • hasło do konta, do serwera, do skrzynki
  • zabezpieczenie hasłem
  • generować, ustalić, zapamiętać, zmieniać hasło

Cytaty

Jak oka w głowie strzeżemy kluczy do mieszkania, kart płatniczych, portfela, jednak bez wahania większość z nas zostawia hasła do komputera w widocznym miejscu (żeby nie zapomnieć), choć często hasło takie umożliwia dostęp do sporego majątku.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: My, przestępcy, Polityka, nr 2639, 2008-02-02

Dodano również możliwość zmiany hasła dostępu do serwera.

źródło: NKJP: Piotr Cygan: Gadu-Gadu 4.5, Dziennik Internautów, 2001-05-15

- Ja do Maryli - podaję hasło dziewczynie za ladą.

źródło: NKJP: Ewa Berberyusz: Moja teczka, 2006

Proste obliczenia pokazują, że osiągnięcie siły hasła odpowiadającej 128 bitom wymaga używania haseł o długości co najmniej 32 znaków i to najlepiej wybranych losowo!

źródło: NKJP: Marek Bartosiewicz: Dostęp zabroniony, Enter, nr 3, 2000

Imię męskie, zmieniane przez centralę co miesiąc, było pierwszym hasłem, niejako wstępnym tekstem, służącym do sprawdzenia, czy rozmówca jest tym, za kogo się podaje.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

Składnia

bez ograniczeń + hasło +
(do CZEGO)
bez ograniczeń + hasło +
(CZEGO)

3. do działania

Definicja

wyraz, znak lub wyrażenie stanowiące sygnał do rozpoczęcia umówionego działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • hasło do odwrotu, do rozpoczęcia czegoś
  • hasło pada

Cytaty

Nadchodziły dni śląskich powstań - sierpniowe dni 1919 i 1920, niezapomniana noc majowa 1921 roku - hasło do trzeciego zrywu powstańczego, zwycięsko zakończonego po dwóch miesiącach lipcowym bojem o Górę Świętej Anny.

źródło: NKJP: Krystyna Kolińska: Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1966

Oceny intensywności zapachu członkowie ekipy rozpoczynają równocześnie, na hasło prowadzącego.

źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002

Kiedyś do przedziału wtargnęło kilku pijanych wyrostków. Ale d...! - wykrzyknął jeden z nich, dając hasło pozostałym. Gdy sytuacja stała się niebezpieczna, pociągnęła za hamulec, niedoszli gwałciciele uciekli [...].

źródło: NKJP: Elżbieta Baniewicz: Anna Dymna - ona to ja, 1997

Na to hasło Tadeusz musi pocałować Joannę, nie tak zwyczajnie, tylko oboje wstają i całują się jak para filmowych amantów.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Składnia

bez ograniczeń + hasło +
(do CZEGO)
bez ograniczeń + hasło +
(KOGO)

4.a artykuł hasłowy

Definicja

opis wyrazu lub wyrażenia umieszczony w słowniku, encyklopedii lub innej podobnej publikacji, oznaczony własnym tytułem

Noty o użyciu

Może występować razem z treścią hasła, często podaną w cudzysłowie, np. hasło "Tatry".

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Połączenia

  • hasło encyklopedyczne
  • opracować hasło

Cytaty

Założeniem autorów było opracowanie około 500 haseł o słowackich Tatrach Wysokich i Bielskich.

źródło: NKJP: Miniencyklopedia na finiszu, Tygodnik Podhalański, nr 10, 1999

Około trzysta prac opublikowano w językach obcych. Ta pokaźna lista obejmuje także recenzje, hasła w słownikach i encyklopediach oraz przedmowy i posłowia do książek.

źródło: NKJP: Maria de Hernandez-Paluch: Urodzony w podróży, Gazeta Krakowska, 2002-09-08

- Niech Specht z działu katalogowania - zahuczał głos Hartnera - przyniesie skrzynki katalogowe z hasłami „Wrocław”, „Kryminalistyka”, „Śląsk”.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

W Oksfordzkim słowniku filozoficznym możemy znaleźć pięćdziesiąt cztery hasła opisujące najróżniejsze paradoksy, z których większości nie da się zaklasyfikować jako grę słów czy błędy w rozumowaniu.

źródło: NKJP: Agnieszka Kozyra: Filozofia zen, 2004

Piętnastoletnia Zofia staje się solidną wyręką w pracach naukowych Wacława Nałkowskiego. Szesnastoletnia – jest już współautorką opracowywanych przez uczonego encyklopedycznych haseł.

źródło: NKJP: Zbigniew Bieńkowski: Przyszłość… przeszłości, 1996

Składnia

bez ograniczeń + hasło +
(o CZYM | w CZYM)

4.b wyrażenie hasłowe

Definicja

wyraz lub wyrażenie wyodrębnione i opisane w słowniku, encyklopedii lub innej podobnej publikacji

Noty o użyciu

Może występować razem z treścią hasła, często podaną w cudzysłowie, np. hasło "Tatry".

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

  • hasło encyklopedyczne

Cytaty

Zebrał hasła do słownika synonimów, jednak żadne z wydawnictw nie chciało wydać słownika zestawionego przez dyletanta, w dodatku - zdymisjonowanego ministra.

źródło: NKJP: Anna Żebrowska: O Pawliku, który sprawiał kłopoty, Gazeta Wyborcza, 1997-08-22

Historię wojen światowych i dwudziestolecia międzywojennego podzielono na hasła ułożone w układzie chronologicznym, tak jak w najbardziej nudnych szkolnych podręcznikach.

źródło: NKJP: Adam Leszczyński: Wojny światowe 1914-48, Gazeta Wyborcza, 1999-04-27

ANTENA - wiadomość od osób z daleka; kontakt z kimś - bezpośredni lub telepatyczny; przewodnictwo myśli, idei itp.; zobacz przykład pod hasłem balkon.

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Sny – klucz, 2000

Składnia

bez ograniczeń + hasło +
(do CZEGO | w CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 26.02.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj