UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zamienić się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamienię się
zamienimy się
2 os. zamienisz się
zamienicie się
3 os. zamieni się
zamienią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamieniłem się
+(e)m się zamienił
zamieniłam się
+(e)m się zamieniła
zamieniłom się
+(e)m się zamieniło
zamieniliśmy się
+(e)śmy się zamienili
zamieniłyśmy się
+(e)śmy się zamieniły
2 os. zamieniłeś się
+(e)ś się zamienił
zamieniłaś się
+(e)ś się zamieniła
zamieniłoś się
+(e)ś się zamieniło
zamieniliście się
+(e)ście się zamienili
zamieniłyście się
+(e)ście się zamieniły
3 os. zamienił się
zamieniła się
zamieniło się
zamienili się
zamieniły się

bezosobnik: zamieniono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zamieńmy się
2 os. zamień się
zamieńcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zamieniłbym się
bym się zamienił
zamieniłabym się
bym się zamieniła
zamieniłobym się
bym się zamieniło
zamienilibyśmy się
byśmy się zamienili
zamieniłybyśmy się
byśmy się zamieniły
2 os. zamieniłbyś się
byś się zamienił
zamieniłabyś się
byś się zamieniła
zamieniłobyś się
byś się zamieniło
zamienilibyście się
byście się zamienili
zamieniłybyście się
byście się zamieniły
3 os. zamieniłby się
by się zamienił
zamieniłaby się
by się zamieniła
zamieniłoby się
by się zamieniło
zamieniliby się
by się zamienili
zamieniłyby się
by się zamieniły

bezosobnik: zamieniono by się

bezokolicznik: zamienić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamieniwszy się

gerundium: zamienienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zamienienie się
zamienienia się
D. zamienienia się
zamienień się
C. zamienieniu się
zamienieniom się
B. zamienienie się
zamienienia się
N. zamienieniem się
zamienieniami się
Ms. zamienieniu się
zamienieniach się
W. zamienienie się
zamienienia się

odpowiednik aspektowy: zamieniać się

Pochodzenie

Zob. mienić się (< psł. *měna 'zmiana, zamiana')

1. na mieszkania

Definicja

dokonać wymiany, dając coś komuś i otrzymując od niego coś w zamian

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wymienić się

Połączenia

  • zamienić się książkami, miejscami, mieszkaniami, znaczkami
  • zamienić się na książki, na lokale, na miejsca, na mieszkania, na znaczki

Cytaty

Zamieniliśmy się odzieżą. Mundur był dla mnie nieco przyciasny, ale czego się nie robi dla przyjaciół.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979

- A nie mogłaś się z kimś zamienić na miejsca?
- Niestety, w przedziale byłam sama.

źródło: NKJP: Roman Szewczyk: Gazeta dla dzieci, Gazeta Poznańska, 2001-09-28

Stanisław Wałek zamienił się na mieszkania komunalne. Przeprowadził się z ul. Rydla na Sieroszewskiego w Częstochowie.

źródło: NKJP: Beata Marciniak: Za luksusowe metry, Dziennik Zachodni, 2004-05-20

Obie panie znajdują się przez internet i postanawiają zamienić się domami.

źródło: NKJP: Sylwia Turzańska: Cukierkowe romansidło, Dziennik Zachodni, 2007-01-13

Składnia

bez ograniczeń + zamienić się +
(z KIM) + CZYM
bez ograniczeń + zamienić się +
(z KIM) + na CO
Rzpl + zamienić się + bez ograniczeń

2. obowiązkami

Definicja

przyjąć i wypełnić zadania lub obowiązki należące do innej osoby, przekazawszy jej swoje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • zamienić się rolami

Cytaty

- A gdzie Marek? On tu miał pełnić straż. - Marek w gmachu. Zamieniłem się z nim, bo chciał posłuchać przysięgi gladiatorów.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Bo co ma robić ekspedientka, która chciałaby pracować w poniedziałek do południa, a we wtorek po południu? Zamienić się po cichu z koleżanką?

źródło: NKJP: Marek Świercz: Bomba zegarowa, Dziennik Zachodni, 2005-03-04

Nie musiał lecieć, bo w grafiku figurowało nazwisko innego lekarza. Zamienił się z nim, bo uważał, że to jest wielkie wyróżnienie - czuł się żołnierzem i koniecznie chciał polecieć do Katynia.

źródło: NKJP: xx: Ostatni lot osobistego lekarza prezydenta, Dziennik Zachodni, 2010-04-17

Wypowiedzenie z pracy dostał po tym, jak zamienił się z kolegą zmianami.

źródło: NKJP: Jacek Drost: Pikietowali przed Polifarbem, Dziennik Zachodni, 2011-01-13

Składnia

bez ograniczeń + zamienić się +
(z KIM) + (CZYM)
Rzpl + zamienić się + bez ograniczeń

3. w ruinę

Definicja

przybierając nową postać lub funkcję, stać się kimś lub czymś innym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przemienić się, przeobrazić się

Połączenia

  • dom zamienił się w magazyn, strach zamienił się w radość, w nadzieję...; dziewczyna zamieniła się w kobietę; miasto zamieniło się w plac budowy, w ruinę..., spotkanie zamieniło się w wiec
  • zamienić się w grzęzawisko, w koszmar, w pustynię; w piekło; w lód
  • zamienić się nagle, szybko

Cytaty

Olbrzymia jadalnia zamieniła się w skład. Czysty, biały pałac nie był już pałacem, stał się odrapaną, niszczejącą ruderą.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Zawsze zdumiewało mnie, jak bardzo kobieta potrafi zmieniać swój wygląd: rano może być skromną myszą biurową, po południu matką i gospodynią domową, by wieczorem zamienić się w wampa.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

- W Pradze Czeskiej podpalił się Jan Palach, 21-letni student filozofii. Jego pogrzeb zamienił się w wielką manifestację.

źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1985

Życie moje zamieniło się w koszmar.

źródło: NKJP: Joanna Siedlecka: Obława: losy pisarzy represjonowanych, 2005

Dzieci zamieniły się w żabki, Cyganów, śnieżynki, smerfy i krople deszczu i bawiły się wspaniale.

źródło: NKJP: PIT JS WM: Gazeta Poznańska, 2002-03-16

Składnia

bez ograniczeń + zamienić się +
w KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś się z głupim widział
ktoś zamienił się w słuch
ktoś cały zamienił się w słuch
ktoś zamienił się w słup soli
Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj