UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lustracja

Chronologizacja

SPXVI: lustracyja, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

łac. lustrātiō 'oczyszczenie kultowe; objazd; wędrówka, podróż'

1. coroczna

Definicja

kontrola stanu i funkcjonowania czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przegląd

Połączenia

  • coroczna, okresowa; jesienna, wiosenna; terenowa lustracja; lustracja gospodarcza, majątkowa
  • lustracja rzeki, parku, stadionu, terenu; dróg, pól, upraw; lokalu, mieszkania, obiektu, obory, owczarni, salonu, spółdzielni, stajni; chlewów, kurników, sklepów, świątyń, zabudowań gospodarczych...; instrukcji; lustracje gospodarstw rolnych...
  • lustracja w spółdzielni, w terenie; w stylu, w wersji, w wydaniu, w wykonaniu kogoś
  • lustracja potrwa, trwa
  • przeprowadzać lustrację

Cytaty

Beata przysiadła się do opanowanego przez stałe bywalczynie stolika, zmoczyła usta w słodkim płynie, westchnęła z lubością i oddała się pobieżnej lustracji lokalu.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008

Kasa Krajowa przeprowadza lustrację zrzeszonych kas zgodnie z przepisami ustawy - Prawo spółdzielcze.

źródło: NKJP: Ustawa o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych z dnia 14 grudnia 1995 - Dz.U. z 1996r. Nr 1, poz. 2

Wczoraj na lustrację szczecińskich ścieżek rowerowych udali się przedstawiciele Komendy Miejskiej Policji, Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego oraz Społecznego Komitetu ds. Ścieżek Rowerowych.

źródło: NKJP: (ześ): Ścieżki tylko dla rowerów, prasa, 2002

Odbywają się robocze spotkania i lustracje terenowe zagrożonych drzewostanów.

źródło: NKJP: Stanisław Mielczarek: Słowackie i polskie zmagania z kornikiem, prasa, 1996

[...] zaopatrujcie się Państwo w drzewa i krzewy tylko u renomowanych producentów, których szkółki poddawane są okresowym lustracjom, a sprzedawany materiał jest odpowiednio opisany i posiada etykietę z nazwą odmiany i nazwiskiem producenta.

źródło: NKJP: Kaz.: Kalendarium ogrodnicze, Dziennik Polski - Dom, 2002-10-08

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lustracja
 lustracje
D. lustracji
 lustracji
 neut
lustracyj
 char
C. lustracji
 lustracjom
B. lustrację
 lustracje
N. lustracją
 lustracjami
Ms. lustracji
 lustracjach
W. lustracjo
 lustracje

Składnia

bez ograniczeń + lustracja +
KOGO/CZEGO

2. polityczna

Definicja

kontrola przeszłości badanej osoby w zakresie jej ewentualnej współpracy z tajnymi służbami totalitarnego państwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa działalność polityczna

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kontrola

Połączenia

  • dzika; pełna, powszechna, totalna lustracja; lustracja polityczna
  • lustracja dziekanów, dziennikarzy, funkcjonariuszy, ministrów, osób (publicznych), polityków, posłów, pracowników naukowych, profesorów, rektorów, senatorów, sędziów, urzędników; kandydatów
  • lustracja wśród dziennikarzy, wśród naukowców, wśród parlamentarzystów, wśród posłów, wśród profesorów, wśród prokuratorów, wśród radnych, wśród samorządowców, wśród sędziów, wśród urzędników...; lustracja z urzędu
  • lustracja w Bułgarii, w Czechosłowacji, w Polsce...; w mediach
  • lustracja i weryfikacja; dekomunizacja i lustracja
  • przeciwnik, zwolennik lustracji
  • wniosek o lustrację
  • dyskusja; prace nad lustracją; strach przed lustracją; związek z lustracją
  • związany z lustracją
  • forsować; przejść; przeprowadzić / przeprowadzać, zacząć, zakładać, zapowiedzieć, zrobić lustrację
  • objąć kogoś; zająć się / zajmować się lustracją
  • wystąpić o lustrację
  • bronić się przed lustracją; być, opowiedzieć się / opowiadać się za lustracją

Cytaty

Lustracja w Polsce zawsze była narzędziem politycznych rozgrywek i zawsze znajdowała się grupa polityków uznających, że jest to narzędzie przydatne.

źródło: NKJP: Janina Paradowska: Pęknięte lustro, Polityka, 2000

Mieliśmy w wyniku politycznego kompromisu przyjęty ustawowo tryb lustracji: sprawdzania oświadczeń osób publicznych oraz ujawnianie osobom pokrzywdzonym nazwisk ich krzywdzicieli.

źródło: NKJP: Jerzy Baczyński, Polityka, 2005

[...] z uznaniem należy potraktować decyzję Sejmu, który pozwolił na lustrację deputowanych do Parlamentu Europejskiego.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 54. posiedzenia Senatu RP w dniu 13 stycznia 2004 r.

30 dziennikarzy i osób publicznych zaapelowało do Sejmu o objęcie lustracją dziennikarzy z mediów niepublicznych.

źródło: NKJP: (PAP): Dziennikarze chcą lustracji, Dziennik Polski - Kraj, 2000-01-05

Większość publicystów, nawet przychylnych lustracjom, przyznaje, że darzone są one minimalnym zainteresowaniem społecznym.

źródło: NKJP: Andrzej Jagodziński: Lustracyjne frustracje, Gazeta Wyborcza, 1993-09-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lustracja
 lustracje
D. lustracji
 lustracji
 neut
lustracyj
 char
C. lustracji
 lustracjom
B. lustrację
 lustracje
N. lustracją
 lustracjami
Ms. lustracji
 lustracjach
W. lustracjo
 lustracje

3.a królewska

Definicja

przegląd dóbr królewskich w dawnej Polsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

  • lustracja królewska
  • lustracje dóbr (koronnych, królewskich, państwowych), królewszczyzn; starostwa, województwa (krakowskiego, mazowieckiego, rawskiego...), wsi
  • lustracja i wizytacja
  • w czasie lustracji

Cytaty

W roku, w którym odbyła się lustracja, Ratusz był nowo wybudowanym gmachem „z drzewa rzniętego heblowanego”.

źródło: NKJP: (ROCH): Wizytówka miasta, Gazeta Krakowska, 2006-02-10

Na sejmie warszawskim 1754 r. Załuski nie współpracował już z Familią. Został on na tym sejmie wybrany na przewodniczącego komisji, do której obowiązków należała lustracja dóbr i zabezpieczenie materialne armii.

źródło: NKJP: Mathiasrex: Andrzej Stanisław Załuski, Wikipedia.pl, 2009-06-04

Przeprowadzający w 1564 roku tzw. lustrację, czyli połączoną z inwentaryzacją kontrolę, królewscy urzędnicy zapisali: „pokazował (starosta) gmachy, wszytkie stary, po obu stronach opustoszałe, w których piętra (stropy) i wirzchy, tramy i połogi jedne pobutwiały i pogniły, drugdzie też już wypadały [...].

źródło: NKJP: Helena Kręt: Śladami Świętej Jadwigi : Jadwiga i Jagiełło w Nowym Mieście Korczynie, 2008

Do robót fortyfikacyjnych w twierdzy przystąpiono w 1784 roku. O ich zakresie i charakterze zadecydowały sugestie, zawarte w raporcie gen. A. Brühla złożonym po lustracji twierdzy jasnogórskiej 9 czerwca 1783 roku Departamentowi Wojskowemu.

źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997

Na sejmie 1563/1564 r. została ostatecznie uchwalona egzekucja dóbr (zwrot nieprawnie dzierżawionych królewszczyzn), nakazano również lustracje królewszczyzn (przegląd i opis dóbr królewskich przez specjalnie powołanych do tego urzędników) [...].

źródło: NKJP: Stoigniew: Ruch egzekucyjny, Wikipedia.pl, 2009-02-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lustracja
 lustracje
D. lustracji
 lustracji
 neut
lustracyj
 char
C. lustracji
 lustracjom
B. lustrację
 lustracje
N. lustracją
 lustracjami
Ms. lustracji
 lustracjach
W. lustracjo
 lustracje

3.b dokument

Definicja

dokument będący sprawozdaniem z przeprowadzonej lustracji - przeglądu dóbr królewskich w dawnej Polsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dokument

Połączenia

  • lustracja miasta
  • lustracja z któregoś roku
  • inwentarze i lustracje
  • lustracja informuje, podaje, wymienia

Cytaty

Pierwsze informacje historyczne na temat terenu pochodzą z połowy XVII wieku. Wtedy to, lustracja z 1664 r. wskazuje pustkowie nad jeziorem Wyrówno.

źródło: NKJP: Alfisti gd: Dyskusja:Płocice, Wikipedia.pl, 2007-01-29

Według lustracji województwa rawskiego z 1564 roku miasto posiadało 265 domów, karczmę, kilka młynów i browar.

źródło: NKJP: Maciek 18: Gostynin, Wikipedia.pl, 2009-05-30

Wójtostwo w omawianej osadzie wymieniały lustracje pochodzące z pierwszej połowy XVII wieku.

źródło: NKJP: Stanisław Marian Zajączkowski: Lokacje osad wiejskich na prawie niemieckim na obszarze przedrozbiorowego powiatu łęczyckiego do lat siedemdziesiątych szesnastego wieku, 2003

Chłopi nie posiadali indywidualnych praw własności, ich uprawnienia i zasiedzenie na określonej działce ziemi wynikało z dokumentów właściciela gruntowego. Do tego służyły inwentarze i lustracje dóbr, które przechowywane były w archiwum królewskim i biskupa krakowskiego.

źródło: NKJP: Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01

Informacje o szkodliwości niektórych frymarków zawarte są w lustracjach sporządzonych w czasie rewizji dóbr [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Szulc: Z badań nad egzekucją praw. (Podstawa ustawodawcza egzekucji dóbr, jej interpretacja i nowelizacja na sejmach za panowania Zygmunta II Augusta), 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lustracja
 lustracje
D. lustracji
 lustracji
 neut
lustracyj
 char
C. lustracji
 lustracjom
B. lustrację
 lustracje
N. lustracją
 lustracjami
Ms. lustracji
 lustracjach
W. lustracjo
 lustracje
Data ostatniej modyfikacji: 17.12.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN