UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

poręcz

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN: poręcze, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od wyrażenia przyimkowego po ręce 'przy ręce, pod ręką'; zob. ręka

1. schodów

Definicja

specjalnie uformowany pręt - metalowy, drewniany lub z innego tworzywa - przytwierdzony poziomo lub skośnie do pionowych słupków albo ściany, służący do wspierania się na nim i zabezpieczający przed upadkiem lub wypadnięciem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Połączenia

drewniana, marmurowa, metalowa, mosiężna, żelazna; gankowa, schodowa; chybotliwa, urwana poręcz
poręcz balkonu, mostu, pomostu, schodów, werandy, wiaduktu
trzymać się, złapać się poręczy
zamocować, zamontować poręcz
oprzeć się/opierać się o poręcz; chwycić za poręcz
wspierać się na poręczy; zjechać/zjeżdżać po poręczy

Cytaty

	Schody były wąskie, ze zwyczajną żelazną poręczą. źródło: NKJP: Maria Krüger: Witaj Karolciu, 1994
	Wspiął się na drewnianą poręcz mola, potem zsunął się po grubym palu i po chwili stał na piasku. źródło: NKJP: Stanisław Goszczurny: Dwaj przyjaciele, 1971
	Przecież żaden alpinista nie zechce zdobywać szczytów górskich drogą zabezpieczoną poręczami, linami i siatkami! źródło: NKJP: Janusz Meissner: Wiatr w podeszwach, 1976
	Oparty o poręcz balkonu, uczułem nagle ogarniającą mnie rozpacz. Podniosłem nogę, aby się przedostać za poręcz, gdy nagle uczułem, jak mię ktoś silnie chwyta wpół i ciągnie wstecz. źródło: NKJP: Paweł Jasienica: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii, 1989
	Poręcze ganku, jak i okap dachu zdobiły rzeźby przypominające styl zakopiański. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poręcz	poręcze
D.	poręczy	poręczy

C.	poręczy	poręczom
B.	poręcz	poręcze
N.	poręczą	poręczami
Ms.	poręczy	poręczach
W.	poręczy	poręcze

Składnia

poręcz

(CZEGO)

2. krzesła

Definicja

oparcie w sprzętach służących do siedzenia lub do leżenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

oparcie

Połączenia

lewa, prawa, tylna; ozdobna, rzeźbiona poręcz
poręcz fotela, krzesła, ławki, łóżka, sofy
fotel, krzesło z poręczami
przewiesić coś przez poręcz
przysiąść, siedzieć na poręczy; oprzeć/opierać (ręce, dłonie) na poręczach

Cytaty

	Ręce oparła o wysoką poręcz krzesła i patrzy na wnuczkę spod przekrzywionej w pochyleniu głowy ciemnej korony włosów. źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1993
	Ewelina prawie bezwiednie wstała i przysiadając na poręczy fotela męża, położyła mu głowę na ramieniu. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: piołun, 1993
	Firshoff przysiadł na brzegu ławki, opierając dłoń na poręczy. źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1996
	Gapiłam się w sufit, nie miałam poczucia upływu czasu, nie mogłam się ruszać, bo ręce miałam przywiązane do poręczy łóżka. źródło: NKJP: Współpracownik: Przeżyłam sepsę, Tygodnik Ciechanowski, 2007-12-23
	W sali balowej pod ścianami ustawiono eleganckie fotele i kanapy o złoconych poręczach. źródło: NKJP: Mija Kabat: Kontrakt panny Brandt, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poręcz	poręcze
D.	poręczy	poręczy

C.	poręczy	poręczom
B.	poręcz	poręcze
N.	poręczą	poręczami
Ms.	poręczy	poręczach
W.	poręczy	poręcze

Składnia

poręcz

CZEGO

3. do ćwiczeń

Definicja

przyrząd do ćwiczeń gimnastycznych składający się z dwóch poziomych równoległych drążków wspartych na słupkach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem

Połączenia

poręcze gimnastyczne
poręcze do ćwiczeń
ćwiczyć na poręczach

Cytaty

Zdobyła pierwsze miejsca w układzie wolnym, ćwiczeniu na równoważni, skoku, ćwiczeniach na poręczach i wieloboju.

źródło: NKJP: (gros): Czeka na nie kadra narodowa, Głos Pomorza, 2006

Przy siatce stał trzepak, który służył za poręcze do ćwiczeń. Kto mniej odważny, robił fikołki w przód i w tył na dolnej żerdzi, a kto miał duszę ryzykanta - ćwiczył na żerdzi górnej, ku rozpaczy rodziców, którzy przeganiali nas z tego trzepaka kilka razy dziennie.

źródło: NKJP: Majka Lisińska-Kozioł: Podwórkowe szaleństwa, Dziennik Polski, 2005-10-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poręcz	poręcze
D.	poręczy	poręczy

C.	poręczy	poręczom
B.	poręcz	poręcze
N.	poręczą	poręczami
Ms.	poręczy	poręczach
W.	poręczy	poręcze

Inne uwagi

Zwykle lm

Data ostatniej modyfikacji: 06.03.2014