Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. ciskać
1. w talii
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | opasać się |
Połączenia
- ścisnąć się gorsetem, paskiem
- ścisnąć się w pasie, w talii
Cytaty
|
Asik rozpiął spodnie, wpuścił w nogawkę karabin lufą w dół, a kolbę umieścił pod pachą, po czym ścisnął się paskiem, a na wierzch założył płaszcz. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008 |
|
|
Trzecia umowa, w czerwcu zeszłego roku, miała być stała, ale Anna zaszła w ciążę. Ścisnęła się elastycznym bandażem i wytrzymała do czerwca. źródło: NKJP: Piotr Głuchowski: Urząd płaci i wymaga, Gazeta Wyborcza, 1996-09-02 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ścisnę się |
ściśniemy się |
|||
| 2 os. |
ściśniesz się |
ściśniecie się |
|||
| 3 os. |
ściśnie się |
ścisną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ścisnąłem się +(e)m się ścisnął |
ścisnęłam się +(e)m się ścisnęła |
ścisnęłom się +(e)m się ścisnęło |
ścisnęliśmy się +(e)śmy się ścisnęli |
ścisnęłyśmy się +(e)śmy się ścisnęły |
| 2 os. |
ścisnąłeś się +(e)ś się ścisnął |
ścisnęłaś się +(e)ś się ścisnęła |
ścisnęłoś się +(e)ś się ścisnęło |
ścisnęliście się +(e)ście się ścisnęli |
ścisnęłyście się +(e)ście się ścisnęły |
| 3 os. |
ścisnął się |
ścisnęła się |
ścisnęło się |
ścisnęli się |
ścisnęły się |
bezosobnik: ściśnięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ściśnijmy się |
|
| 2 os. |
ściśnij się |
ściśnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ścisnąłbym się bym się ścisnął |
ścisnęłabym się bym się ścisnęła |
ścisnęłobym się bym się ścisnęło |
ścisnęlibyśmy się byśmy się ścisnęli |
ścisnęłybyśmy się byśmy się ścisnęły |
| 2 os. |
ścisnąłbyś się byś się ścisnął |
ścisnęłabyś się byś się ścisnęła |
ścisnęłobyś się byś się ścisnęło |
ścisnęlibyście się byście się ścisnęli |
ścisnęłybyście się byście się ścisnęły |
| 3 os. |
ścisnąłby się by się ścisnął |
ścisnęłaby się by się ścisnęła |
ścisnęłoby się by się ścisnęło |
ścisnęliby się by się ścisnęli |
ścisnęłyby się by się ścisnęły |
bezosobnik: ściśnięto by się
bezokolicznik: ścisnąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
ścisnąwszy się
gerundium: ściśnięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
| D. | ściśnięcia się |
ściśnięć się |
| C. | ściśnięciu się |
ściśnięciom się |
| B. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
| N. | ściśnięciem się |
ściśnięciami się |
| Ms. | ściśnięciu się |
ściśnięciach się |
| W. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
odpowiednik aspektowy: ściskać się
Składnia
| Rzosobowy | + | ścisnąć się | + |
(CZYM) +
(GDZIE)
|
2. o pięściach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zacisnąć się |
Połączenia
- żołądek ścisnął się; krtań ścisnęła się; gardło ścisnęło się; pięści, zęby ścisnęły się
Cytaty
|
Tu zęby ścisnęły mu się, chwycił go kurcz tak silny, iż słowa urwały mu się w ustach, i dopiero po niejakim czasie począł znów mówić przerywanym głosem. źródło: Internet |
|
|
- Przyjęcie. Nie widać? - powiedziałam, czując, jak serce szaleje mi w piętach. Żołądek znów ścisnął się w bolesną kulkę. źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ścisnę się |
ściśniemy się |
|||
| 2 os. |
ściśniesz się |
ściśniecie się |
|||
| 3 os. |
ściśnie się |
ścisną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ścisnąłem się +(e)m się ścisnął |
ścisnęłam się +(e)m się ścisnęła |
ścisnęłom się +(e)m się ścisnęło |
ścisnęliśmy się +(e)śmy się ścisnęli |
ścisnęłyśmy się +(e)śmy się ścisnęły |
| 2 os. |
ścisnąłeś się +(e)ś się ścisnął |
ścisnęłaś się +(e)ś się ścisnęła |
ścisnęłoś się +(e)ś się ścisnęło |
ścisnęliście się +(e)ście się ścisnęli |
ścisnęłyście się +(e)ście się ścisnęły |
| 3 os. |
ścisnął się |
ścisnęła się |
ścisnęło się |
ścisnęli się |
ścisnęły się |
bezosobnik: ściśnięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ściśnijmy się |
|
| 2 os. |
ściśnij się |
ściśnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ścisnąłbym się bym się ścisnął |
ścisnęłabym się bym się ścisnęła |
ścisnęłobym się bym się ścisnęło |
ścisnęlibyśmy się byśmy się ścisnęli |
ścisnęłybyśmy się byśmy się ścisnęły |
| 2 os. |
ścisnąłbyś się byś się ścisnął |
ścisnęłabyś się byś się ścisnęła |
ścisnęłobyś się byś się ścisnęło |
ścisnęlibyście się byście się ścisnęli |
ścisnęłybyście się byście się ścisnęły |
| 3 os. |
ścisnąłby się by się ścisnął |
ścisnęłaby się by się ścisnęła |
ścisnęłoby się by się ścisnęło |
ścisnęliby się by się ścisnęli |
ścisnęłyby się by się ścisnęły |
bezosobnik: ściśnięto by się
bezokolicznik: ścisnąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
ścisnąwszy się
gerundium: ściśnięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
| D. | ściśnięcia się |
ściśnięć się |
| C. | ściśnięciu się |
ściśnięciom się |
| B. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
| N. | ściśnięciem się |
ściśnięciami się |
| Ms. | ściśnięciu się |
ściśnięciach się |
| W. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
odpowiednik aspektowy: ściskać się
Składnia
| Rznieżywotny | + | ścisnąć się | + |
|
3. wokół sceny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Połączenia
- ścisnąć się na ławce, na łóżku
- ścisnąć się w gromadkę
Cytaty
|
Ludzie na widok dwóch facetów w mundurach z bronią ścisnęli się na ławce i zestawili na ziemię leżące obok nich toboły. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008 |
|
|
Nagle jedna z kobiet zawołała: „kontroler idzie!” Na to wszystkie kobiety wybiegły na korytarz i ścisnęły się w jednej toalecie. źródło: NKJP: Tomasz Miarecki: Metody kobiet, Gazeta Poznańska, 2002-07-20 |
|
|
Ładnie zaczął, więc zebrani ścisnęli się jeszcze bliżej wokół trumny i mówcy, żeby lepiej słyszeć. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989 |
|
|
- Jakoś się pomieściliśmy w szóstkę, w piętnastkę, to i dla 30 osób będzie miejsce [...]. Ścisnęli się i śpią w jednym pokoju. źródło: NKJP: Leszek K. Talko: W ciągu kilku dni ludność malutkiej wioski Cerkeze wzrosła dwukrotnie, Gazeta Wyborcza, 1999-04-20 |
|
|
Rozpychając się zręcznie łokciami i klnąc przez zęby, zmusił swych towarzyszy do ściśnięcia się, aby mi zrobić miejsce. źródło: NKJP: Walter J Ciszek; Daniel Flaherty: Z Bogiem w Rosji, 2009 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ścisnę się |
ściśniemy się |
|||
| 2 os. |
ściśniesz się |
ściśniecie się |
|||
| 3 os. |
ściśnie się |
ścisną się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ścisnąłem się +(e)m się ścisnął |
ścisnęłam się +(e)m się ścisnęła |
ścisnęłom się +(e)m się ścisnęło |
ścisnęliśmy się +(e)śmy się ścisnęli |
ścisnęłyśmy się +(e)śmy się ścisnęły |
| 2 os. |
ścisnąłeś się +(e)ś się ścisnął |
ścisnęłaś się +(e)ś się ścisnęła |
ścisnęłoś się +(e)ś się ścisnęło |
ścisnęliście się +(e)ście się ścisnęli |
ścisnęłyście się +(e)ście się ścisnęły |
| 3 os. |
ścisnął się |
ścisnęła się |
ścisnęło się |
ścisnęli się |
ścisnęły się |
bezosobnik: ściśnięto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ściśnijmy się |
|
| 2 os. |
ściśnij się |
ściśnijcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ścisnąłbym się bym się ścisnął |
ścisnęłabym się bym się ścisnęła |
ścisnęłobym się bym się ścisnęło |
ścisnęlibyśmy się byśmy się ścisnęli |
ścisnęłybyśmy się byśmy się ścisnęły |
| 2 os. |
ścisnąłbyś się byś się ścisnął |
ścisnęłabyś się byś się ścisnęła |
ścisnęłobyś się byś się ścisnęło |
ścisnęlibyście się byście się ścisnęli |
ścisnęłybyście się byście się ścisnęły |
| 3 os. |
ścisnąłby się by się ścisnął |
ścisnęłaby się by się ścisnęła |
ścisnęłoby się by się ścisnęło |
ścisnęliby się by się ścisnęli |
ścisnęłyby się by się ścisnęły |
bezosobnik: ściśnięto by się
bezokolicznik: ścisnąć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
ścisnąwszy się
gerundium: ściśnięcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
| D. | ściśnięcia się |
ściśnięć się |
| C. | ściśnięciu się |
ściśnięciom się |
| B. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
| N. | ściśnięciem się |
ściśnięciami się |
| Ms. | ściśnięciu się |
ściśnięciach się |
| W. | ściśnięcie się |
ściśnięcia się |
odpowiednik aspektowy: ściskać się
Składnia
| Rzżywotny | + | ścisnąć się | + |
(GDZIE)
|