Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. tajemny
1. w szczegóły
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata pozaszkolne formy nauczania
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wprowadzać |
Połączenia
- wtajemniczać uczniów
- wtajemniczać w arkana czegoś, w szczegóły, w tajniki
Cytaty
|
Z rozkazu kapitana wtajemniczamy gości we wszystkie zdobyte już przez nas tajniki wiedzy nawigacyjnej. źródło: KWSJP: Karol Olgierd Borchardt: Znaczy kapitan, 1960 |
|
|
Zachęcona jego dotychczasową niewinnością, z całym samozaparciem poczęła go wtajemniczać w arkana miłości. źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977 |
|
|
Rzeczowo, dokładnie wyjaśniał tajniki budowy piramid lub właściwości ceramiki i rzeźb charakterystycznych dla różnych epok, a jednocześnie z nieopisanym urokiem i swadą wtajemniczał nas w stare, pełne poezji mity indiańskie. źródło: KWSJP: Zofia Jeżewska: W królestwie pierzastego węża, 1964 |
|
|
Zaczął go uczyć czytania i pisania, wtajemniczał w sekrety ziół i minerałów. źródło: KWSJP: Wacław Gołembowicz: Wędrowiec, 1963 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wtajemniczam |
wtajemniczamy |
|||
| 2 os. |
wtajemniczasz |
wtajemniczacie |
|||
| 3 os. |
wtajemnicza |
wtajemniczają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wtajemniczałem +(e)m wtajemniczał |
wtajemniczałam +(e)m wtajemniczała |
wtajemniczałom +(e)m wtajemniczało |
wtajemniczaliśmy +(e)śmy wtajemniczali |
wtajemniczałyśmy +(e)śmy wtajemniczały |
| 2 os. |
wtajemniczałeś +(e)ś wtajemniczał |
wtajemniczałaś +(e)ś wtajemniczała |
wtajemniczałoś +(e)ś wtajemniczało |
wtajemniczaliście +(e)ście wtajemniczali |
wtajemniczałyście +(e)ście wtajemniczały |
| 3 os. |
wtajemniczał |
wtajemniczała |
wtajemniczało |
wtajemniczali |
wtajemniczały |
bezosobnik: wtajemniczano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę wtajemniczał będę wtajemniczać |
będę wtajemniczała będę wtajemniczać |
będę wtajemniczało będę wtajemniczać |
będziemy wtajemniczali będziemy wtajemniczać |
będziemy wtajemniczały będziemy wtajemniczać |
| 2 os. |
będziesz wtajemniczał będziesz wtajemniczać |
będziesz wtajemniczała będziesz wtajemniczać |
będziesz wtajemniczało będziesz wtajemniczać |
będziecie wtajemniczali będziecie wtajemniczać |
będziecie wtajemniczały będziecie wtajemniczać |
| 3 os. |
będzie wtajemniczał będzie wtajemniczać |
będzie wtajemniczała będzie wtajemniczać |
będzie wtajemniczało będzie wtajemniczać |
będą wtajemniczali będą wtajemniczać |
będą wtajemniczały będą wtajemniczać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wtajemniczajmy |
|
| 2 os. |
wtajemniczaj |
wtajemniczajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wtajemniczałbym bym wtajemniczał |
wtajemniczałabym bym wtajemniczała |
wtajemniczałobym bym wtajemniczało |
wtajemniczalibyśmy byśmy wtajemniczali |
wtajemniczałybyśmy byśmy wtajemniczały |
| 2 os. |
wtajemniczałbyś byś wtajemniczał |
wtajemniczałabyś byś wtajemniczała |
wtajemniczałobyś byś wtajemniczało |
wtajemniczalibyście byście wtajemniczali |
wtajemniczałybyście byście wtajemniczały |
| 3 os. |
wtajemniczałby by wtajemniczał |
wtajemniczałaby by wtajemniczała |
wtajemniczałoby by wtajemniczało |
wtajemniczaliby by wtajemniczali |
wtajemniczałyby by wtajemniczały |
bezosobnik: wtajemniczano by
bezokolicznik: wtajemniczać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wtajemniczając
gerundium: wtajemniczanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wtajemniczanie |
wtajemniczania |
| D. | wtajemniczania |
wtajemniczań |
| C. | wtajemniczaniu |
wtajemniczaniom |
| B. | wtajemniczanie |
wtajemniczania |
| N. | wtajemniczaniem |
wtajemniczaniami |
| Ms. | wtajemniczaniu |
wtajemniczaniach |
| W. | wtajemniczanie |
wtajemniczania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wtajemniczający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wtajemniczający |
wtajemniczający |
wtajemniczający |
wtajemniczające |
wtajemniczająca |
| D. | wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczającej |
| C. | wtajemniczającemu |
wtajemniczającemu |
wtajemniczającemu |
wtajemniczającemu |
wtajemniczającej |
| B. | wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczający |
wtajemniczające |
wtajemniczającą |
| N. | wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającą |
| Ms. | wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wtajemniczający |
wtajemniczający |
wtajemniczające |
wtajemniczające |
| D. | wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
| C. | wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
| B. | wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczające |
| N. | wtajemniczającymi |
wtajemniczającymi |
wtajemniczającymi |
wtajemniczającymi |
| Ms. | wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wtajemniczany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wtajemniczany |
wtajemniczany |
wtajemniczany |
wtajemniczane |
wtajemniczana |
| D. | wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczanej |
| C. | wtajemniczanemu |
wtajemniczanemu |
wtajemniczanemu |
wtajemniczanemu |
wtajemniczanej |
| B. | wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczany |
wtajemniczane |
wtajemniczaną |
| N. | wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczaną |
| Ms. | wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wtajemniczani |
wtajemniczani |
wtajemniczane |
wtajemniczane |
| D. | wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
| C. | wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
| B. | wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczane |
| N. | wtajemniczanymi |
wtajemniczanymi |
wtajemniczanymi |
wtajemniczanymi |
| Ms. | wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
odpowiednik aspektowy: wtajemniczyć
Składnia
| Rzosobowy | + | wtajemniczać | + |
KOGO +
w CO
|
2. w sekret
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | powierzać |
Połączenia
- wtajemniczać kolegę, matkę, przyjaciela, współpracownika, żonę
- wtajemniczać w interesy, w konspiracyjną działalność, w plany, w przedsięwzięcie, w spisek, w sprawy wagi państwowej
Cytaty
|
Uzgadnialiśmy plan na wieczór, i nie postało nam nawet w głowie, by wtajemniczać w to innych kolegów. źródło: KWSJP: Andrzej Czcibor-Piotrowski: Cud w Esfahanie, 2001 |
|
|
Krystyny proszę nie wtajemniczać. źródło: KWSJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967 |
|
|
Moje aktywne politycznie rodzeństwo nie wtajemniczało mnie w swoją zakonspirowaną działalność. źródło: KWSJP: Joanna Olczak-Ronikierowa: W ogrodzie pamięci, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wtajemniczam |
wtajemniczamy |
|||
| 2 os. |
wtajemniczasz |
wtajemniczacie |
|||
| 3 os. |
wtajemnicza |
wtajemniczają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wtajemniczałem +(e)m wtajemniczał |
wtajemniczałam +(e)m wtajemniczała |
wtajemniczałom +(e)m wtajemniczało |
wtajemniczaliśmy +(e)śmy wtajemniczali |
wtajemniczałyśmy +(e)śmy wtajemniczały |
| 2 os. |
wtajemniczałeś +(e)ś wtajemniczał |
wtajemniczałaś +(e)ś wtajemniczała |
wtajemniczałoś +(e)ś wtajemniczało |
wtajemniczaliście +(e)ście wtajemniczali |
wtajemniczałyście +(e)ście wtajemniczały |
| 3 os. |
wtajemniczał |
wtajemniczała |
wtajemniczało |
wtajemniczali |
wtajemniczały |
bezosobnik: wtajemniczano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę wtajemniczał będę wtajemniczać |
będę wtajemniczała będę wtajemniczać |
będę wtajemniczało będę wtajemniczać |
będziemy wtajemniczali będziemy wtajemniczać |
będziemy wtajemniczały będziemy wtajemniczać |
| 2 os. |
będziesz wtajemniczał będziesz wtajemniczać |
będziesz wtajemniczała będziesz wtajemniczać |
będziesz wtajemniczało będziesz wtajemniczać |
będziecie wtajemniczali będziecie wtajemniczać |
będziecie wtajemniczały będziecie wtajemniczać |
| 3 os. |
będzie wtajemniczał będzie wtajemniczać |
będzie wtajemniczała będzie wtajemniczać |
będzie wtajemniczało będzie wtajemniczać |
będą wtajemniczali będą wtajemniczać |
będą wtajemniczały będą wtajemniczać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wtajemniczajmy |
|
| 2 os. |
wtajemniczaj |
wtajemniczajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wtajemniczałbym bym wtajemniczał |
wtajemniczałabym bym wtajemniczała |
wtajemniczałobym bym wtajemniczało |
wtajemniczalibyśmy byśmy wtajemniczali |
wtajemniczałybyśmy byśmy wtajemniczały |
| 2 os. |
wtajemniczałbyś byś wtajemniczał |
wtajemniczałabyś byś wtajemniczała |
wtajemniczałobyś byś wtajemniczało |
wtajemniczalibyście byście wtajemniczali |
wtajemniczałybyście byście wtajemniczały |
| 3 os. |
wtajemniczałby by wtajemniczał |
wtajemniczałaby by wtajemniczała |
wtajemniczałoby by wtajemniczało |
wtajemniczaliby by wtajemniczali |
wtajemniczałyby by wtajemniczały |
bezosobnik: wtajemniczano by
bezokolicznik: wtajemniczać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wtajemniczając
gerundium: wtajemniczanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wtajemniczanie |
wtajemniczania |
| D. | wtajemniczania |
wtajemniczań |
| C. | wtajemniczaniu |
wtajemniczaniom |
| B. | wtajemniczanie |
wtajemniczania |
| N. | wtajemniczaniem |
wtajemniczaniami |
| Ms. | wtajemniczaniu |
wtajemniczaniach |
| W. | wtajemniczanie |
wtajemniczania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wtajemniczający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wtajemniczający |
wtajemniczający |
wtajemniczający |
wtajemniczające |
wtajemniczająca |
| D. | wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczającej |
| C. | wtajemniczającemu |
wtajemniczającemu |
wtajemniczającemu |
wtajemniczającemu |
wtajemniczającej |
| B. | wtajemniczającego |
wtajemniczającego |
wtajemniczający |
wtajemniczające |
wtajemniczającą |
| N. | wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającą |
| Ms. | wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wtajemniczający |
wtajemniczający |
wtajemniczające |
wtajemniczające |
| D. | wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
| C. | wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
wtajemniczającym |
| B. | wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczające |
| N. | wtajemniczającymi |
wtajemniczającymi |
wtajemniczającymi |
wtajemniczającymi |
| Ms. | wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
wtajemniczających |
imiesłów przymiotnikowy bierny: wtajemniczany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | wtajemniczany |
wtajemniczany |
wtajemniczany |
wtajemniczane |
wtajemniczana |
| D. | wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczanej |
| C. | wtajemniczanemu |
wtajemniczanemu |
wtajemniczanemu |
wtajemniczanemu |
wtajemniczanej |
| B. | wtajemniczanego |
wtajemniczanego |
wtajemniczany |
wtajemniczane |
wtajemniczaną |
| N. | wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczaną |
| Ms. | wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | wtajemniczani |
wtajemniczani |
wtajemniczane |
wtajemniczane |
| D. | wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
| C. | wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
wtajemniczanym |
| B. | wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczane |
| N. | wtajemniczanymi |
wtajemniczanymi |
wtajemniczanymi |
wtajemniczanymi |
| Ms. | wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
wtajemniczanych |
odpowiednik aspektowy: wtajemniczyć
Składnia
| Rzosobowy | + | wtajemniczać | + |
KOGO +
w CO
|