UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jeść I

czasownik

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *ěsti

1. chleb

Definicja

wkładać pożywienie do ust, gryźć je i połykać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

konsumować, spożywać, zjadać

Połączenia

jeść bułkę, chleb, ciastko, jajecznicę, kanapkę, mięso, pieczywo, rosół, ryby, słodycze, szynkę, zupę; kawałek czegoś; jakąś potrawę, jakieś pożywienie
jeść rękami, pałeczkami, widelczykiem
jeść coś przez jakiś czas, przez ileś dni, przez cały tydzień
jeść z miski, z talerza
jeść chętnie, dużo, mało, niewiele, ostrożnie, powoli, spokojnie, szybko, wolno
chcieć, lubić, nie móc, musieć, przestać, zacząć, zabraniać jeść; można, należy, trzeba, nie wolno jeść
jeść i jeść, jeść i gawędzić, jeść i gotować, jeść i pić; bawić się i jeść, spać, jeść i odpoczywać

Cytaty

	Poszedł do kuchni, pił gorące mleko, jadł jajecznicę i chleb. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Jedliśmy golonkę, popijaną dobrym angielskim piwem. źródło: NKJP: (PZ): Wyścigi na lodzie, Gazeta Wrocławska, 2005-03-30
	Nauczył się już przygotowywać proste potrawy, a także jeść pałeczkami. źródło: KWSJP: (mm): Chińska kultura dla wszystkich, Euroregio Glacensis, 2000, nr 31 (137)
	Jedzą rękami jak dzikusy, zanurzając palce w pikantnej masie i usiłując między jednym a drugim wybuchem śmiechu schwytać ustami rzucane do góry oliwki, których połowa ląduje na podłodze. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	jem	jemy
2 os.	jesz	jecie
3 os.	je	jedzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jadłem +(e)m jadł	jadłam +(e)m jadła	jadłom +(e)m jadło	jedliśmy +(e)śmy jedli	jadłyśmy +(e)śmy jadły
2 os.	jadłeś +(e)ś jadł	jadłaś +(e)ś jadła	jadłoś +(e)ś jadło	jedliście +(e)ście jedli	jadłyście +(e)ście jadły
3 os.	jadł	jadła	jadło	jedli	jadły

bezosobnik: jedzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę jadł będę jeść	będę jadła będę jeść	będę jadło będę jeść	będziemy jedli będziemy jeść	będziemy jadły będziemy jeść
2 os.	będziesz jadł będziesz jeść	będziesz jadła będziesz jeść	będziesz jadło będziesz jeść	będziecie jedli będziecie jeść	będziecie jadły będziecie jeść
3 os.	będzie jadł będzie jeść	będzie jadła będzie jeść	będzie jadło będzie jeść	będą jedli będą jeść	będą jadły będą jeść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jedzmy
2 os.	jedz	jedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jadłbym bym jadł	jadłabym bym jadła	jadłobym bym jadło	jedlibyśmy byśmy jedli	jadłybyśmy byśmy jadły
2 os.	jadłbyś byś jadł	jadłabyś byś jadła	jadłobyś byś jadło	jedlibyście byście jedli	jadłybyście byście jadły
3 os.	jadłby by jadł	jadłaby by jadła	jadłoby by jadło	jedliby by jedli	jadłyby by jadły

bezosobnik: jedzono by

bezokolicznik: jeść

imiesłów przysłówkowy współczesny: jedząc

gerundium: jedzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedzenie	jedzenia
D.	jedzenia	jedzeń
C.	jedzeniu	jedzeniom
B.	jedzenie	jedzenia
N.	jedzeniem	jedzeniami
Ms.	jedzeniu	jedzeniach
W.	jedzenie	jedzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: jedzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jedzący	jedzący	jedzący	jedzące	jedząca
D.	jedzącego	jedzącego	jedzącego	jedzącego	jedzącej
C.	jedzącemu	jedzącemu	jedzącemu	jedzącemu	jedzącej
B.	jedzącego	jedzącego	jedzący	jedzące	jedzącą
N.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącą
Ms.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jedzący	jedzący	jedzące	jedzące
D.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzących
C.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym
B.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzące
N.	jedzącymi	jedzącymi	jedzącymi	jedzącymi
Ms.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: jedzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jedzony	jedzony	jedzony	jedzone	jedzona
D.	jedzonego	jedzonego	jedzonego	jedzonego	jedzonej
C.	jedzonemu	jedzonemu	jedzonemu	jedzonemu	jedzonej
B.	jedzonego	jedzonego	jedzony	jedzone	jedzoną
N.	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzoną
Ms.	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jedzeni	jedzeni	jedzone	jedzone
D.	jedzonych	jedzonych	jedzonych	jedzonych
C.	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonym
B.	jedzonych	jedzonych	jedzonych	jedzone
N.	jedzonymi	jedzonymi	jedzonymi	jedzonymi
Ms.	jedzonych	jedzonych	jedzonych	jedzonych

odpowiednik aspektowy: zjeść

Składnia

Rz_żywotny

jeść

(CO) + (CZYM)

2. posiłek

Definicja

spożywać posiłek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

konsumować, spożywać, zjadać

Połączenia

jeść kolację, obiad, posiłek, śniadanie
jeść przy stole
jeść w restauracji, w szkole; w pośpiechu
jeść z apetytem
jeść codziennie, często, późno, wcześnie
jeść i pracować

Cytaty

Pewnej rodzinie z jedenaściorgiem dzieci, codziennie dajemy 3 - 4 chleby i 3 do 4 litrów zupy. W soboty podwójnie, bo w pozostałe dni niektóre dzieci jedzą w szkole.

źródło: KWSJP: JJ: Jedyna na Podhalu stołówka dla najbiedniejszych, Tygodnik Podhalański, 1997, nr 50

Chodziliśmy koło siebie w milczeniu, zatwardziałej nienawiści [...]. Ale jedliśmy przy jednym stole i otaczały nas wspólne dzieci.

źródło: KWSJP: Margit Kaffka: Barwy i lata, 1960

Pamiętaj, by zawsze myć ręce przed jedzeniem, wyrzucić zużyte opakowania i resztki jedzenia do koszy i kubłów na odpady.

źródło: KWSJP: Małgorzata Litwin: Salmonella nie śpi, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	jem	jemy
2 os.	jesz	jecie
3 os.	je	jedzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jadłem +(e)m jadł	jadłam +(e)m jadła	jadłom +(e)m jadło	jedliśmy +(e)śmy jedli	jadłyśmy +(e)śmy jadły
2 os.	jadłeś +(e)ś jadł	jadłaś +(e)ś jadła	jadłoś +(e)ś jadło	jedliście +(e)ście jedli	jadłyście +(e)ście jadły
3 os.	jadł	jadła	jadło	jedli	jadły

bezosobnik: jedzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę jadł będę jeść	będę jadła będę jeść	będę jadło będę jeść	będziemy jedli będziemy jeść	będziemy jadły będziemy jeść
2 os.	będziesz jadł będziesz jeść	będziesz jadła będziesz jeść	będziesz jadło będziesz jeść	będziecie jedli będziecie jeść	będziecie jadły będziecie jeść
3 os.	będzie jadł będzie jeść	będzie jadła będzie jeść	będzie jadło będzie jeść	będą jedli będą jeść	będą jadły będą jeść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jedzmy
2 os.	jedz	jedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jadłbym bym jadł	jadłabym bym jadła	jadłobym bym jadło	jedlibyśmy byśmy jedli	jadłybyśmy byśmy jadły
2 os.	jadłbyś byś jadł	jadłabyś byś jadła	jadłobyś byś jadło	jedlibyście byście jedli	jadłybyście byście jadły
3 os.	jadłby by jadł	jadłaby by jadła	jadłoby by jadło	jedliby by jedli	jadłyby by jadły

bezosobnik: jedzono by

bezokolicznik: jeść

imiesłów przysłówkowy współczesny: jedząc

gerundium: jedzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedzenie	jedzenia
D.	jedzenia	jedzeń
C.	jedzeniu	jedzeniom
B.	jedzenie	jedzenia
N.	jedzeniem	jedzeniami
Ms.	jedzeniu	jedzeniach
W.	jedzenie	jedzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: jedzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jedzący	jedzący	jedzący	jedzące	jedząca
D.	jedzącego	jedzącego	jedzącego	jedzącego	jedzącej
C.	jedzącemu	jedzącemu	jedzącemu	jedzącemu	jedzącej
B.	jedzącego	jedzącego	jedzący	jedzące	jedzącą
N.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącą
Ms.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jedzący	jedzący	jedzące	jedzące
D.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzących
C.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym
B.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzące
N.	jedzącymi	jedzącymi	jedzącymi	jedzącymi
Ms.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: jedzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jedzony	jedzony	jedzony	jedzone	jedzona
D.	jedzonego	jedzonego	jedzonego	jedzonego	jedzonej
C.	jedzonemu	jedzonemu	jedzonemu	jedzonemu	jedzonej
B.	jedzonego	jedzonego	jedzony	jedzone	jedzoną
N.	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzoną
Ms.	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jedzeni	jedzeni	jedzone	jedzone
D.	jedzonych	jedzonych	jedzonych	jedzonych
C.	jedzonym	jedzonym	jedzonym	jedzonym
B.	jedzonych	jedzonych	jedzonych	jedzone
N.	jedzonymi	jedzonymi	jedzonymi	jedzonymi
Ms.	jedzonych	jedzonych	jedzonych	jedzonych

odpowiednik aspektowy: zjeść

Składnia

Rz_osobowy

jeść

(CO)

3. tłusto

Definicja

spożywać potrawy o określonych cechach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

karmić się, odżywiać się, żywić się

Połączenia

jeść bez opamiętania
jeść z umiarem
jeść dobrze, dużo, normalnie, tłusto, zdrowo

Cytaty

Jeśli lubisz dużo i tłusto jeść, to dolegliwości masz pewne.

źródło: KWSJP: ZŚ: Wodnik, Wieści Podwarszawskie, 1998, nr 21

A sama pracowałam, [...] dysząc, forsując się do ostateczności. Ale jedliśmy dobrze i obficie.

źródło: KWSJP: Margit Kaffka: Barwy i lata, 1960

- Czy trzymasz się jakichś zasad żywieniowych? - Tak. Pomaga mi w tym książka „Eat Right for Your Type” („Jedz zgodnie ze swoim typem”).

źródło: KWSJP: Szalone tempo, jakie utrzymuje, grając Julię w serialu dziewczyna z okładki, Cosmopolitan, 2000, nr 2

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	jem	jemy
2 os.	jesz	jecie
3 os.	je	jedzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jadłem +(e)m jadł	jadłam +(e)m jadła	jadłom +(e)m jadło	jedliśmy +(e)śmy jedli	jadłyśmy +(e)śmy jadły
2 os.	jadłeś +(e)ś jadł	jadłaś +(e)ś jadła	jadłoś +(e)ś jadło	jedliście +(e)ście jedli	jadłyście +(e)ście jadły
3 os.	jadł	jadła	jadło	jedli	jadły

bezosobnik: jedzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę jadł będę jeść	będę jadła będę jeść	będę jadło będę jeść	będziemy jedli będziemy jeść	będziemy jadły będziemy jeść
2 os.	będziesz jadł będziesz jeść	będziesz jadła będziesz jeść	będziesz jadło będziesz jeść	będziecie jedli będziecie jeść	będziecie jadły będziecie jeść
3 os.	będzie jadł będzie jeść	będzie jadła będzie jeść	będzie jadło będzie jeść	będą jedli będą jeść	będą jadły będą jeść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jedzmy
2 os.	jedz	jedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jadłbym bym jadł	jadłabym bym jadła	jadłobym bym jadło	jedlibyśmy byśmy jedli	jadłybyśmy byśmy jadły
2 os.	jadłbyś byś jadł	jadłabyś byś jadła	jadłobyś byś jadło	jedlibyście byście jedli	jadłybyście byście jadły
3 os.	jadłby by jadł	jadłaby by jadła	jadłoby by jadło	jedliby by jedli	jadłyby by jadły

bezosobnik: jedzono by

bezokolicznik: jeść

imiesłów przysłówkowy współczesny: jedząc

gerundium: jedzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jedzenie	jedzenia
D.	jedzenia	jedzeń
C.	jedzeniu	jedzeniom
B.	jedzenie	jedzenia
N.	jedzeniem	jedzeniami
Ms.	jedzeniu	jedzeniach
W.	jedzenie	jedzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: jedzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jedzący	jedzący	jedzący	jedzące	jedząca
D.	jedzącego	jedzącego	jedzącego	jedzącego	jedzącej
C.	jedzącemu	jedzącemu	jedzącemu	jedzącemu	jedzącej
B.	jedzącego	jedzącego	jedzący	jedzące	jedzącą
N.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącą
Ms.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jedzący	jedzący	jedzące	jedzące
D.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzących
C.	jedzącym	jedzącym	jedzącym	jedzącym
B.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzące
N.	jedzącymi	jedzącymi	jedzącymi	jedzącymi
Ms.	jedzących	jedzących	jedzących	jedzących

odpowiednik aspektowy: zjeść

Składnia

Rz_osobowy

jeść

JAK

Frazeologizmy

apetyt rośnie w miarę jedzenia
ktoś je czyjś chleb
ktoś je z ręki komuś
ktoś może jeść łyżkami kogoś/coś
ktoś nie śpi, nie je
ktoś pije sobie z dzióbków
ktoś je sobie z dzióbków
ktoś z niejednego pieca chleb jadł
nie śpiąc, nie jedząc

Przysłowia

Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść
Kto nie pracuje, ten nie je
Tanie mięso psy jedzą
Tanie mięso jedzą psy

Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2023