UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ubogi

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ubogi
ubogi
ubogi
ubogie
uboga
D. ubogiego
ubogiego
ubogiego
ubogiego
ubogiej
C. ubogiemu
ubogiemu
ubogiemu
ubogiemu
ubogiej
B. ubogiego
ubogiego
ubogi
ubogie
ubogą
N. ubogim
ubogim
ubogim
ubogim
ubogą
Ms. ubogim
ubogim
ubogim
ubogim
ubogiej
W. ubogi
ubogi
ubogi
ubogie
uboga
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ubodzy
ubodzy
ubogie
ubogie
D. ubogich
ubogich
ubogich
ubogich
C. ubogim
ubogim
ubogim
ubogim
B. ubogich
ubogich
ubogich
ubogie
N. ubogimi
ubogimi
ubogimi
ubogimi
Ms. ubogich
ubogich
ubogich
ubogich
W. ubodzy
ubodzy
ubogie
ubogie

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. uboższy
uboższy
uboższy
uboższe
uboższa
D. uboższego
uboższego
uboższego
uboższego
uboższej
C. uboższemu
uboższemu
uboższemu
uboższemu
uboższej
B. uboższego
uboższego
uboższy
uboższe
uboższą
N. uboższym
uboższym
uboższym
uboższym
uboższą
Ms. uboższym
uboższym
uboższym
uboższym
uboższej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ubożsi
ubożsi
uboższe
uboższe
D. uboższych
uboższych
uboższych
uboższych
C. uboższym
uboższym
uboższym
uboższym
B. uboższych
uboższych
uboższych
uboższe
N. uboższymi
uboższymi
uboższymi
uboższymi
Ms. uboższych
uboższych
uboższych
uboższych

Pochodzenie

psł. ubogъ 'pozbawiony swego udziału; taki, który nic nie otrzymał', 'biedny, nieszczęsny'

Wyraz złożony z przedrostka *u- 'od' i rzeczownika *bogъ 'udział, dola, bogactwo, szczęście'

1. biedny

Definicja

książk. 
mający bardzo mało pieniędzy lub innych dóbr materialnych

Noty o użyciu

Używane często w znaczeniu 'człowiek ubogi'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  biedny
antonimy:  arcybogaty, bogaty

Połączenia

  • ubogi człowiek, student; dom; region, kraj; uboga sierota; grupa społeczna, młodzież, rodzina; dzielnica, gmina, ludność; ubogie dziecko; województwo, państwo; ubodzy mieszkańcy
  • ubogi jak mysz kościelna
  • osoby ubogie i potrzebujące, ubogie i samotne

Cytaty

Urodził się jako Stanisław Szewczyk [...] w rodzinie ubogiego rolnika.

źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002

Pozostał analfabetą, bo jak się można domyślić, wybór między szkołą a gitarą nie był dla niego trudny, wybrał gitarę. „Uważaj, synu, w niej mieszka diabeł” – przestrzegał go własny ojciec, ubogi farmer i kaznodzieja, który zabronił mu wnosić ten szatański instrument do domu.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska; Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

W ocenie ekspertów dodatki mieszkaniowe są [...] skutecznym mechanizmem wspomagającym uboższych lokatorów.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2003-05-28

2. bardzo skromny

Definicja

książk. 
świadczący o biedzie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  skromny
antonimy:  bogaty, okazały

Połączenia

  • ubogi dom; ubogi przyodziewek, strój, ubiór; uboga izba

Cytaty

Nie wiemy wiele o Radku, możemy jednak wywnioskować z książki, iż był to chłopak silny i odważny, chodzący w ubogim ubraniu.

źródło: Internet

3. w składniki

Definicja

książk. 
zawierający zbyt mało jakichś elementów, uznanych za wartościowe

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  niebogaty
antonimy:  bogaty, zasobny

Połączenia

  • ubogi posiłek; ubogi obszar, uboga gleba, uboga wersja czegoś; uboga oferta; ubogie odżywianie; ubogie słownictwo; ubogie tereny
  • ubogi w błonnik, ubogi w gaz (ropę naftową, węgiel...), ubogi w lasy

Cytaty

Kościół w Czechach jest ubogi [...] w ludzi, w środki materialne. Stąd też trzeba w postawie pokory przyjmować to, co jest, w tym również katechezę prowadzoną przez starsze panie.

źródło: NKJP: Jan Paulas, Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002

Najuboższe w śnieg zimy, gdy maksymalna jego grubość wynosiła zaledwie 5 cm, były w latach 1924/1925 i 1988/1989.

źródło: NKJP: Plus 4 stopnie, Dziennik Polski, 1998-12-10

Miód zawiera również stosunkowo dużo witamin z grupy B, natomiast jest ubogi w witaminę C.

źródło: Internet

Na obniżoną zdolność inteligencji ma także wpływ zbyt ubogie odżywianie. Badania prowadzone wśród dzieci z biednych rodzin wykazały wzrost ilorazu inteligencji (IQ) średnio o 2,5 pkt a nawet, w jednostkowych przypadkach, o 16 punktów, w wyniku podawania dawek witamin i minerałów.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2000-11-06

Składnia

bez ograniczeń + ubogi +
(W KOGO/ W CO)
szyk: neutralny

Frazeologizmy

Biblia pauperum
Biblia ubogich
Biblia ubogich duchem
dla ubogich
sikora uboga
ubogi duchem
ubogi krewny
Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj