UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ściskać się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Zob. ciskać

1. w talii

Definicja

ciasno się opasywać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  opasywać się

Połączenia

  • ściskać się gorsetem, paskiem
  • ściskać się w pasie, w talii

Cytaty

To był płaszcz najmłodszego brata pana Ulricha, taki brezentowy z kołnierzem, który ona stawiała i mówiła, że jej chroni włosy. Ściskała się paskiem, do tego gumiaki.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009

Pod spód, jak podpatrzył, wkładała kilka wełnianych halek, ściskała się też w pasie rodzajem gorsetu z fiszbinami.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Dolina Issy, 1955

Gadali, że jej matka ściskała się pasami, będąc w nieślubnej ciąży.

źródło: NKJP: Tamara Bołdak-Janowska: Rytmy polskie i niepolskie: opowiadań naiwnych ciąg dalszy, 1998

Noszą spodnie, a w pasie ściskają się jak osy.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Obrońcy kraju maszerują w dal, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-02-10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskam się
ściskamy się
2 os. ściskasz się
ściskacie się
3 os. ściska się
ściskają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałem się
+(e)m się ściskał
ściskałam się
+(e)m się ściskała
ściskałom się
+(e)m się ściskało
ściskaliśmy się
+(e)śmy się ściskali
ściskałyśmy się
+(e)śmy się ściskały
2 os. ściskałeś się
+(e)ś się ściskał
ściskałaś się
+(e)ś się ściskała
ściskałoś się
+(e)ś się ściskało
ściskaliście się
+(e)ście się ściskali
ściskałyście się
+(e)ście się ściskały
3 os. ściskał się
ściskała się
ściskało się
ściskali się
ściskały się

bezosobnik: ściskano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ściskał
będę się ściskać
będę się ściskała
będę się ściskać
będę się ściskało
będę się ściskać
będziemy się ściskali
będziemy się ściskać
będziemy się ściskały
będziemy się ściskać
2 os. będziesz się ściskał
będziesz się ściskać
będziesz się ściskała
będziesz się ściskać
będziesz się ściskało
będziesz się ściskać
będziecie się ściskali
będziecie się ściskać
będziecie się ściskały
będziecie się ściskać
3 os. będzie się ściskał
będzie się ściskać
będzie się ściskała
będzie się ściskać
będzie się ściskało
będzie się ściskać
będą się ściskali
będą się ściskać
będą się ściskały
będą się ściskać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskajmy się
2 os. ściskaj się
ściskajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałbym się
bym się ściskał
ściskałabym się
bym się ściskała
ściskałobym się
bym się ściskało
ściskalibyśmy się
byśmy się ściskali
ściskałybyśmy się
byśmy się ściskały
2 os. ściskałbyś się
byś się ściskał
ściskałabyś się
byś się ściskała
ściskałobyś się
byś się ściskało
ściskalibyście się
byście się ściskali
ściskałybyście się
byście się ściskały
3 os. ściskałby się
by się ściskał
ściskałaby się
by się ściskała
ściskałoby się
by się ściskało
ściskaliby się
by się ściskali
ściskałyby się
by się ściskały

bezosobnik: ściskano by się

bezokolicznik: ściskać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając się

gerundium: ściskanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ściskanie się
ściskania się
D. ściskania się
ściskań się
C. ściskaniu się
ściskaniom się
B. ściskanie się
ściskania się
N. ściskaniem się
ściskaniami się
Ms. ściskaniu się
ściskaniach się
W. ściskanie się
ściskania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ściskający się
ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskająca się
D. ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającej się
C. ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającej się
B. ściskającego się
ściskającego się
ściskający się
ściskające się
ściskającą się
N. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającą się
Ms. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskające się
D. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się
C. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
B. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskające się
N. ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
Ms. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się

odpowiednik aspektowy: ścisnąć się

Składnia

Rzosobowy + ściskać się +
(CZYM) + (GDZIE)

2. o pięściach

Definicja

zwierać się mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zaciskać się

Połączenia

  • gardło, krtań, żołądek ściska się; pięści, zęby ściskają się

Cytaty

Ręce same ściskają się w pięści z oburzenia.

źródło: NKJP: Jeningradu nie bylo?..., Usenet -- pl.soc.polityka,2002-08-06

Faktycznie czasami, kiedy cichutko płakała w nocy [...], czuła, jak jej gardełko ściskało się tak mocno, że prawie nie mogła oddychać.

źródło: NKJP: Agnieszka Kozak; Aneta Pietrzak: W poszukiwaniu siebie bajki terapeutyczne dla dorosłych, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskam się
ściskamy się
2 os. ściskasz się
ściskacie się
3 os. ściska się
ściskają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałem się
+(e)m się ściskał
ściskałam się
+(e)m się ściskała
ściskałom się
+(e)m się ściskało
ściskaliśmy się
+(e)śmy się ściskali
ściskałyśmy się
+(e)śmy się ściskały
2 os. ściskałeś się
+(e)ś się ściskał
ściskałaś się
+(e)ś się ściskała
ściskałoś się
+(e)ś się ściskało
ściskaliście się
+(e)ście się ściskali
ściskałyście się
+(e)ście się ściskały
3 os. ściskał się
ściskała się
ściskało się
ściskali się
ściskały się

bezosobnik: ściskano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ściskał
będę się ściskać
będę się ściskała
będę się ściskać
będę się ściskało
będę się ściskać
będziemy się ściskali
będziemy się ściskać
będziemy się ściskały
będziemy się ściskać
2 os. będziesz się ściskał
będziesz się ściskać
będziesz się ściskała
będziesz się ściskać
będziesz się ściskało
będziesz się ściskać
będziecie się ściskali
będziecie się ściskać
będziecie się ściskały
będziecie się ściskać
3 os. będzie się ściskał
będzie się ściskać
będzie się ściskała
będzie się ściskać
będzie się ściskało
będzie się ściskać
będą się ściskali
będą się ściskać
będą się ściskały
będą się ściskać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskajmy się
2 os. ściskaj się
ściskajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałbym się
bym się ściskał
ściskałabym się
bym się ściskała
ściskałobym się
bym się ściskało
ściskalibyśmy się
byśmy się ściskali
ściskałybyśmy się
byśmy się ściskały
2 os. ściskałbyś się
byś się ściskał
ściskałabyś się
byś się ściskała
ściskałobyś się
byś się ściskało
ściskalibyście się
byście się ściskali
ściskałybyście się
byście się ściskały
3 os. ściskałby się
by się ściskał
ściskałaby się
by się ściskała
ściskałoby się
by się ściskało
ściskaliby się
by się ściskali
ściskałyby się
by się ściskały

bezosobnik: ściskano by się

bezokolicznik: ściskać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając się

gerundium: ściskanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ściskanie się
ściskania się
D. ściskania się
ściskań się
C. ściskaniu się
ściskaniom się
B. ściskanie się
ściskania się
N. ściskaniem się
ściskaniami się
Ms. ściskaniu się
ściskaniach się
W. ściskanie się
ściskania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ściskający się
ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskająca się
D. ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającej się
C. ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającej się
B. ściskającego się
ściskającego się
ściskający się
ściskające się
ściskającą się
N. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającą się
Ms. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskające się
D. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się
C. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
B. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskające się
N. ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
Ms. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się

odpowiednik aspektowy: ścisnąć się

Składnia

Rznieżywotny + ściskać się + bez ograniczeń

3. wokół sceny

Definicja

przebywać wraz z innymi na zbyt małej powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  cisnąć się

Połączenia

  • ściskać się na ławce, na łóżku
  • ściskać się w gromadkę

Cytaty

Strażnicy utknęli w tłumie, przerażeni ludzie ściskali się i gnietli, teraz to oni byli głównymi sprawcami zamieszania rozpoczętego przez czterech młodzików.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Konsole są wygodne jeśli chodzi o spotkania towarzyskie i zabawę na nich [...]. W końcu nieraz musieliśmy ściskać się przy jednym komputerze, w obrębie jednej klawiatury.

źródło: NKJP: PC vs Konsole, forum.historia.org.pl, 2008-08-19

Do tej pory uczniowie miejscowej podstawówki i gimnazjum musieli razem ściskać się w niewielkim budynku.

źródło: NKJP: (PPS, IVO): Wybudowano nową szkołę, Gazeta Poznańska, 2001-09-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskam się
ściskamy się
2 os. ściskasz się
ściskacie się
3 os. ściska się
ściskają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałem się
+(e)m się ściskał
ściskałam się
+(e)m się ściskała
ściskałom się
+(e)m się ściskało
ściskaliśmy się
+(e)śmy się ściskali
ściskałyśmy się
+(e)śmy się ściskały
2 os. ściskałeś się
+(e)ś się ściskał
ściskałaś się
+(e)ś się ściskała
ściskałoś się
+(e)ś się ściskało
ściskaliście się
+(e)ście się ściskali
ściskałyście się
+(e)ście się ściskały
3 os. ściskał się
ściskała się
ściskało się
ściskali się
ściskały się

bezosobnik: ściskano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ściskał
będę się ściskać
będę się ściskała
będę się ściskać
będę się ściskało
będę się ściskać
będziemy się ściskali
będziemy się ściskać
będziemy się ściskały
będziemy się ściskać
2 os. będziesz się ściskał
będziesz się ściskać
będziesz się ściskała
będziesz się ściskać
będziesz się ściskało
będziesz się ściskać
będziecie się ściskali
będziecie się ściskać
będziecie się ściskały
będziecie się ściskać
3 os. będzie się ściskał
będzie się ściskać
będzie się ściskała
będzie się ściskać
będzie się ściskało
będzie się ściskać
będą się ściskali
będą się ściskać
będą się ściskały
będą się ściskać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskajmy się
2 os. ściskaj się
ściskajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałbym się
bym się ściskał
ściskałabym się
bym się ściskała
ściskałobym się
bym się ściskało
ściskalibyśmy się
byśmy się ściskali
ściskałybyśmy się
byśmy się ściskały
2 os. ściskałbyś się
byś się ściskał
ściskałabyś się
byś się ściskała
ściskałobyś się
byś się ściskało
ściskalibyście się
byście się ściskali
ściskałybyście się
byście się ściskały
3 os. ściskałby się
by się ściskał
ściskałaby się
by się ściskała
ściskałoby się
by się ściskało
ściskaliby się
by się ściskali
ściskałyby się
by się ściskały

bezosobnik: ściskano by się

bezokolicznik: ściskać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając się

gerundium: ściskanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ściskanie się
ściskania się
D. ściskania się
ściskań się
C. ściskaniu się
ściskaniom się
B. ściskanie się
ściskania się
N. ściskaniem się
ściskaniami się
Ms. ściskaniu się
ściskaniach się
W. ściskanie się
ściskania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ściskający się
ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskająca się
D. ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającej się
C. ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającej się
B. ściskającego się
ściskającego się
ściskający się
ściskające się
ściskającą się
N. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającą się
Ms. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskające się
D. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się
C. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
B. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskające się
N. ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
Ms. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się

odpowiednik aspektowy: ścisnąć się

Składnia

Rzżywotny; pl + ściskać się +
(GDZIE)

4. z przyjacielem

Definicja

obejmować się i przytulać do siebie wzajemnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • ściskać się na powitanie, na pożegnanie
  • ściskać się z radości
  • ściskać się serdecznie, wylewnie; po przyjacielsku
  • ściskać się i bratać się, ściskać się i całować się, ściskać się i poklepywać się

Cytaty

Arafat ściska się z izraelskim premierem, a palestyńska policja aresztuje bojowników Hezbollahu.

źródło: NKJP: Robert Sołtyk: Szakal w potrzasku, Gazeta Wyborcza,1994-08-20

Co mu do głowy przyszło, staremu durniowi, żeby mieć swoje muzeum? [...] A najgorsze, że na otwarciu ściskał się z rzecznikiem prasowym premiera.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz:Korytarz, 2006

Zapanowała powszechna radość. Dźwięczały szklanki, ściskano się, całowano, przekrzykiwano.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996

Zakochane pary szukały odosobnionych miejsc, aby ściskać się namiętnie i obsypywać pocałunkami.

źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskam się
ściskamy się
2 os. ściskasz się
ściskacie się
3 os. ściska się
ściskają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałem się
+(e)m się ściskał
ściskałam się
+(e)m się ściskała
ściskałom się
+(e)m się ściskało
ściskaliśmy się
+(e)śmy się ściskali
ściskałyśmy się
+(e)śmy się ściskały
2 os. ściskałeś się
+(e)ś się ściskał
ściskałaś się
+(e)ś się ściskała
ściskałoś się
+(e)ś się ściskało
ściskaliście się
+(e)ście się ściskali
ściskałyście się
+(e)ście się ściskały
3 os. ściskał się
ściskała się
ściskało się
ściskali się
ściskały się

bezosobnik: ściskano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się ściskał
będę się ściskać
będę się ściskała
będę się ściskać
będę się ściskało
będę się ściskać
będziemy się ściskali
będziemy się ściskać
będziemy się ściskały
będziemy się ściskać
2 os. będziesz się ściskał
będziesz się ściskać
będziesz się ściskała
będziesz się ściskać
będziesz się ściskało
będziesz się ściskać
będziecie się ściskali
będziecie się ściskać
będziecie się ściskały
będziecie się ściskać
3 os. będzie się ściskał
będzie się ściskać
będzie się ściskała
będzie się ściskać
będzie się ściskało
będzie się ściskać
będą się ściskali
będą się ściskać
będą się ściskały
będą się ściskać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ściskajmy się
2 os. ściskaj się
ściskajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ściskałbym się
bym się ściskał
ściskałabym się
bym się ściskała
ściskałobym się
bym się ściskało
ściskalibyśmy się
byśmy się ściskali
ściskałybyśmy się
byśmy się ściskały
2 os. ściskałbyś się
byś się ściskał
ściskałabyś się
byś się ściskała
ściskałobyś się
byś się ściskało
ściskalibyście się
byście się ściskali
ściskałybyście się
byście się ściskały
3 os. ściskałby się
by się ściskał
ściskałaby się
by się ściskała
ściskałoby się
by się ściskało
ściskaliby się
by się ściskali
ściskałyby się
by się ściskały

bezosobnik: ściskano by się

bezokolicznik: ściskać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: ściskając się

gerundium: ściskanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ściskanie się
ściskania się
D. ściskania się
ściskań się
C. ściskaniu się
ściskaniom się
B. ściskanie się
ściskania się
N. ściskaniem się
ściskaniami się
Ms. ściskaniu się
ściskaniach się
W. ściskanie się
ściskania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: ściskający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ściskający się
ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskająca się
D. ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającego się
ściskającej się
C. ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającemu się
ściskającej się
B. ściskającego się
ściskającego się
ściskający się
ściskające się
ściskającą się
N. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającą się
Ms. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ściskający się
ściskający się
ściskające się
ściskające się
D. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się
C. ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
ściskającym się
B. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskające się
N. ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
ściskającymi się
Ms. ściskających się
ściskających się
ściskających się
ściskających się

odpowiednik aspektowy: uściskać się

Składnia

Rzosobowy + ściskać się +
z KIM
Rzosobowy; pl + ściskać się + bez ograniczeń

Frazeologizmy

serce ściska się
Data ostatniej modyfikacji: 29.03.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj