Chronologizacja
Pochodzenie
łac. censūra 'urząd cenzora; osąd, krytyka; surowe obyczaje'
1. urzędowa kontrola
Definicja
Wymowa
[cenzura] lub [cęzura]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kontrola |
Połączenia
- angielska, chińska, radziecka...; carska, komunistyczna, peerelowska...; ostra, surowa, ścisła; oficjalna; internetowa cenzura; cenzura wewnętrzna
- cenzura artykułu, filmu, gazety, Internetu, korespondencji, książek, listu, mediów, powieści, prasy, publikacji, tekstu, tygodnika, wypowiedzi
- cenzura w Chinach, w Rosji...
- cenzura i autocenzura; cenzura i propaganda; ograniczenia i cenzura
- przejaw, przykład; likwidacja, powrót cenzury
- walka z cenzurą
- ustawa o cenzurze
- wolny od cenzury
- cenzura obowiązywała gdzieś
- ograniczyć, ominąć, przejść, wprowadzić, złagodzić, znieść cenzurę
- przejść przez cenzurę
- walczyć z cenzurą
Cytaty
|
[...] popularność Internetu w Chinach systematycznie rośnie. [...] Jednak coraz większa dostępność Internetu nie przekłada się na wolność informacji. Nic dziwnego, skoro [...] chiński rząd zatrudnia na potrzeby internetowej cenzury ponad 30 tys. osób. źródło: NKJP: Anna Wasilewska-Śpioch, Chińczycy blokują Google, Dziennik Internautów, 2002-09-03 |
|
|
Wszystkich zmógł sen, tylko ja [...] słysząc komunikaty, widziałem w wyobraźni, jak błyskawicznie Polska jest krępowana pętami: militaryzacja, internowania, ograniczenia podróży, sądy doraźne, cenzura korespondencji. źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 2002 |
|
|
Na listach protestacyjnych, których ukazało się kilka, widniały podpisy krakowskich pisarzy. Domagali się zniesienia cenzury, wolności słowa i przekonań, a także przywrócenia kilku kolegom prawa do druku. źródło: NKJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995 |
|
|
Uważam, że wszystko jest dla ludzi, jeżeli są dorośli umysłowo. Jestem przeciwko cenzurze, ograniczeniom i zakazom, ale jestem również przeciwko ludziom i instytucjom żerującym na normalnej u młodych ludzi ciekawości świata. źródło: NKJP: (J.M.Z.): Frytka, Gazeta Radomszczańska, 2009-05-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cenzura |
cenzury |
|
| D. | cenzury |
cenzur |
|
| C. | cenzurze |
cenzurom |
|
| B. | cenzurę |
cenzury |
|
| N. | cenzurą |
cenzurami |
|
| Ms. | cenzurze |
cenzurach |
|
| W. | cenzuro |
cenzury |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | cenzura | + |
CZEGO
|
2.a instytucja
Definicja
Wymowa
[cenzura] lub [cęzura]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | urząd |
Połączenia
- angielska, chińska, radziecka...; carska, komunistyczna, peerelowska...; cenzura państwowa, polityczna, wojenna, wojskowa
- cenzura w Chinach, w Rosji...
- policja i cenzura
- pracownik, szef, urzędnik; budynek, gmach, siedziba; interwencja cenzury
- kłopoty, walka z cenzurą
- cenzura działała gdzieś kiedyś
- walczyć z cenzurą
- pracować w cenzurze
Cytaty
|
[...]teksty teologiczne nie są łatwe do przekładu. Daliśmy więc uroczyste słowo honoru panom z Mysiej (gdzie mieściła się główna siedziba cenzury), że nie zawierają niczego, co mogłoby naruszyć porządek społeczny, panujący w Polsce Ludowej. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002 |
|
|
Jeśli iść dalej tropem tego sofistycznego rozumowania, to trzeba będzie powołać cenzurę dbającą o moralność i dobro społeczne [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.12.1992 |
|
|
[...] dopiero w połowie lat sześćdziesiątych pracownicy cenzury w radio i telewizji pracowali na pełnych obrotach. źródło: NKJP: Aleksander Pawlicki: Kompletna szarość: cenzura w latach 1956-1972: instytucja i ludzie, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cenzura |
cenzury |
|
| D. | cenzury |
cenzur |
|
| C. | cenzurze |
cenzurom |
|
| B. | cenzurę |
cenzury |
|
| N. | cenzurą |
cenzurami |
|
| Ms. | cenzurze |
cenzurach |
|
| W. | cenzuro |
cenzury |
Inne uwagi
Zwykle lp
2.b siedziba instytucji
Definicja
Wymowa
[cenzura] lub [cęzura]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | budynek |
Połączenia
- cenzura znajduje się gdzieś
- iść, udać się; wezwać kogoś do cenzury
- stać przed cenzurą
- spotkać kogoś w cenzurze
Cytaty
|
Mogłam się też na kogoś natknąć w Cenzurze na ulicy Mysiej w Warszawie, dokąd jako młoda redaktorka nosiłam kolumny tygodnika „Argumenty”. źródło: NKJP: Bożena M. Dołęgowska-Wysocka: Lustrować, nie lustrować - oto jest pytanie, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2007-04-10 |
|
|
Byli jednak tacy, którzy uważali, że to, co się dzieje, jest normalne. My tak nie sądziliśmy. Stąd też wziął się pomysł na plakat – miś z zaklejonymi ustami. Byłem nawet w tej sprawie wezwany do cenzury. źródło: NKJP: (REG): Niezaklejony Ryś, Dziennik Zachodni, 2007-01-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cenzura |
cenzury |
|
| D. | cenzury |
cenzur |
|
| C. | cenzurze |
cenzurom |
|
| B. | cenzurę |
cenzury |
|
| N. | cenzurą |
cenzurami |
|
| Ms. | cenzurze |
cenzurach |
|
| W. | cenzuro |
cenzury |
Inne uwagi
Zwykle lp
2.c ludzie
Definicja
Wymowa
[cenzura] lub [cęzura]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Połączenia
- angielska, chińska, radziecka...; carska, komunistyczna, peerelowska...; ostra, surowa cenzura
- cenzura w Chinach, w Rosji...
- poprawki, skreślenia cenzury
- okrojony, przechwycony, skreślony, usunięty, zatrzymany, zdjęty przez cenzurę
- cenzura pracowała jakoś; odesłała, przepuściła, zwróciła coś
Cytaty
|
Z perspektywy czasu aż dziw bierze, że radziecka cenzura przepuściła – miejscami nawet wcale nie głęboko ukryte – aluzje, że obywatele Kraju Rad piją, kradną i kombinują. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński, Do śmiechu i do łez, Esensja, 2009-08-21 |
|
|
Cenzura pracowała wtedy w ten sposób, że nie oglądała materiałów przygotowanych do emisji, wystarczyło tylko o nich opowiedzieć. źródło: NKJP: Już się nie boję ożenić, Dziennik Polski, 2008-05-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cenzura |
cenzury |
|
| D. | cenzury |
cenzur |
|
| C. | cenzurze |
cenzurom |
|
| B. | cenzurę |
cenzury |
|
| N. | cenzurą |
cenzurami |
|
| Ms. | cenzurze |
cenzurach |
|
| W. | cenzuro |
cenzury |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. świadectwo
Definicja
Wymowa
[cenzura] lub [cęzura]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | świadectwo |
Połączenia
- szkolna cenzura
- cenzura z którejś klasy
- ocena, stopień na cenzurze
Cytaty
|
Pisanie egzaminów jest równoznaczne z ukończeniem gimnazjum. Ich wynik będzie ważny przy staraniach do szkół ponadgimnazjalnych. Nie wpłynie na końcowe oceny na cenzurze, choć uzależni otrzymanie świadectwa z paskiem. źródło: NKJP: Bohaterowie małej matury, Dziennik Polski, 2002-05-15 |
|
|
Jak w świetle konkordatu wyglądać będzie przyrodzone prawo człowieka do milczenia w kwestiach światopoglądu i wiary? Czy będzie ono możliwe np. w sytuacji, kiedy stopień bądź złowroga kreska z religii na szkolnej cenzurze stanie się jednym z kryteriów oceny obywatela Rzeczypospolitej? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.06.1994 |
|
|
Jesteś już dużym chłopcem, więc pewnie rozumiesz, czym byłbyś bez świadectwa ukończenia szkoły. Może cenzura niewiele świadczy o wartości człowieka, ale bez tego papierka dla ludzi nic nie będziesz znaczył w życiu. źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Dzikus, 1997 |
|
|
- Ile skończyłaś klas? - zapytał przewodniczący. - Osiem. - A gdzie masz cenzurę z ósmej klasy? - Nie mam, ale szkoła mi ją na żądanie wyda - powiedziałam, choć wcale nie miałam co do tego pewności. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cenzura |
cenzury |
|
| D. | cenzury |
cenzur |
|
| C. | cenzurze |
cenzurom |
|
| B. | cenzurę |
cenzury |
|
| N. | cenzurą |
cenzurami |
|
| Ms. | cenzurze |
cenzurach |
|
| W. | cenzuro |
cenzury |
4. kara kościelna
Definicja
Wymowa
[cenzura] lub [cęzura]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | kara |
Połączenia
- kościelna cenzura
- ukarać cenzurą
Cytaty
|
Cechą charakterystyczną systemu kar kościelnych było występowanie cenzur (kar poprawczych), które znoszono, gdy winowajca poprawił swoje zachowanie. Karą najsurowszą była ekskomunika, ogłaszana uroczyście, w kościele, przy akompaniamencie dzwonów. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2005 |
|
|
Kto niezgodnie z prawem czerpie zysk z ofiar mszalnych, powinien być ukarany cenzurą lub inną sprawiedliwą karą. źródło: Internet |
|
|
Możliwe są zaś ogólne sankcje kościelne. Kodeks kanoniczny przewiduje dość obszerny katalog kar: tzw. cenzury (m.in. ekskomunika, czyli wyłączenie z życia Kościoła), ekspiacyjne [...], a także środki zaradcze i pokuty (chodzi o upomnienia i nagany). źródło: NKJP: „Kto zapisuje się do stowarzyszenia działającego przeciw Kościołowi...”, Polityka, 2005-05-14 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | cenzura |
cenzury |
|
| D. | cenzury |
cenzur |
|
| C. | cenzurze |
cenzurom |
|
| B. | cenzurę |
cenzury |
|
| N. | cenzurą |
cenzurami |
|
| Ms. | cenzurze |
cenzurach |
|
| W. | cenzuro |
cenzury |