Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. ratować
1. ucieczką
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ocalać się |
Połączenia
- ratować się faulem; ucieczką
- ratować się przed atakiem, przed łapanką, przed ogniem, przed napadem, przed powodzią, przed pożarem, przed stłuczką, przed zagrożeniem, przed zderzeniem
- ratować się z katastrofy, z opresji, z tonącego statku
Cytaty
|
Napastnicy pobili go i zagrozili nożem. Pokrzywdzony ratował się ucieczką na balkon. źródło: NKJP: Krystian Szytenhelm: Tygodnik Rybnicki: Nie strzelali szeptem!, 2008-08-26 |
|
|
Jeden z mieszkańców musiał ratować się przed ogniem, skacząc z okna. źródło: NKJP: (PAZ): Ogień w środku nocy, Dziennik Polski, 2002-03-15 |
|
|
Mieszkańcy wsi więcej mieli pod tym względem szans na przeżycie, bo mogli ratować się ucieczką do pobliskiego lasu czy choćby w żyto. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002 |
|
|
Z czasem wieże z kamienia stały się symbolem ich tożsamości, łącznikiem między przeszłością i dniem dzisiejszym, zawołaniem bojowym, mityczną oazą, w której można ratować się przed zagrożeniem i zagładą. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ratuję się |
ratujemy się |
|||
| 2 os. |
ratujesz się |
ratujecie się |
|||
| 3 os. |
ratuje się |
ratują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ratowałem się +(e)m się ratował |
ratowałam się +(e)m się ratowała |
ratowałom się +(e)m się ratowało |
ratowaliśmy się +(e)śmy się ratowali |
ratowałyśmy się +(e)śmy się ratowały |
| 2 os. |
ratowałeś się +(e)ś się ratował |
ratowałaś się +(e)ś się ratowała |
ratowałoś się +(e)ś się ratowało |
ratowaliście się +(e)ście się ratowali |
ratowałyście się +(e)ście się ratowały |
| 3 os. |
ratował się |
ratowała się |
ratowało się |
ratowali się |
ratowały się |
bezosobnik: ratowano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się ratował będę się ratować |
będę się ratowała będę się ratować |
będę się ratowało będę się ratować |
będziemy się ratowali będziemy się ratować |
będziemy się ratowały będziemy się ratować |
| 2 os. |
będziesz się ratował będziesz się ratować |
będziesz się ratowała będziesz się ratować |
będziesz się ratowało będziesz się ratować |
będziecie się ratowali będziecie się ratować |
będziecie się ratowały będziecie się ratować |
| 3 os. |
będzie się ratował będzie się ratować |
będzie się ratowała będzie się ratować |
będzie się ratowało będzie się ratować |
będą się ratowali będą się ratować |
będą się ratowały będą się ratować |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ratujmy się |
|
| 2 os. |
ratuj się |
ratujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ratowałbym się bym się ratował |
ratowałabym się bym się ratowała |
ratowałobym się bym się ratowało |
ratowalibyśmy się byśmy się ratowali |
ratowałybyśmy się byśmy się ratowały |
| 2 os. |
ratowałbyś się byś się ratował |
ratowałabyś się byś się ratowała |
ratowałobyś się byś się ratowało |
ratowalibyście się byście się ratowali |
ratowałybyście się byście się ratowały |
| 3 os. |
ratowałby się by się ratował |
ratowałaby się by się ratowała |
ratowałoby się by się ratowało |
ratowaliby się by się ratowali |
ratowałyby się by się ratowały |
bezosobnik: ratowano by się
bezokolicznik: ratować się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ratując się
gerundium: ratowanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ratowanie się |
ratowania się |
| D. | ratowania się |
ratowań się |
| C. | ratowaniu się |
ratowaniom się |
| B. | ratowanie się |
ratowania się |
| N. | ratowaniem się |
ratowaniami się |
| Ms. | ratowaniu się |
ratowaniach się |
| W. | ratowanie się |
ratowania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ratujący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ratujący się |
ratujący się |
ratujący się |
ratujące się |
ratująca się |
| D. | ratującego się |
ratującego się |
ratującego się |
ratującego się |
ratującej się |
| C. | ratującemu się |
ratującemu się |
ratującemu się |
ratującemu się |
ratującej się |
| B. | ratującego się |
ratującego się |
ratujący się |
ratujące się |
ratującą się |
| N. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującą się |
| Ms. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ratujący się |
ratujący się |
ratujące się |
ratujące się |
| D. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
| C. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
| B. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujące się |
| N. | ratującymi się |
ratującymi się |
ratującymi się |
ratującymi się |
| Ms. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
odpowiednik aspektowy: uratować się
Składnia
| Rzosobowy | + | ratować się | + |
CZYM +
przed CZYM
|
2. kawą
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- ratować się kolejną kawą, ziółkami; cięciami budżetowymi, eksportem, redukcjami, renegocjacją umów, sprzedażą czegoś, zwolnieniami
- ratować się przed bankructwem, przed bezrobociem, przed degradacją, przed kolizją, przed kompromitacją, przed krachem, przed upadkiem, przed upadłością, utratą czegoś
- ratować się w trudnej sytuacji
Cytaty
|
W obliczu kurczącego się popytu wewnętrznego polskie firmy próbowały ratować się eksportem. źródło: NKJP: Mariola Balicka: Twardy kurs, Polityka, 2001-01-27 |
|
|
Ludzie tu nie zarabiają dużo, więc często ratują się tym, co złapią albo nazbierają w lesie. źródło: NKJP: K. Zalewski: Ivan, Delfin i „M jak Miłość”, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-19 |
|
|
Chcąc ratować się w trudnej sytuacji finansowej, gminy decydują się na nauczanie w klasach łączonych. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.02.2000, 3 kadencja, 72 posiedzenie, 1 dzień |
|
|
Joasia prosto z drogi, w rezerwowym ubraniu do nagłych spotkań z klientami, trzymanym w szafie w swoim pokoju, ratująca się kawą co pół godziny, byle dotrwać do końca dnia. źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ratuję się |
ratujemy się |
|||
| 2 os. |
ratujesz się |
ratujecie się |
|||
| 3 os. |
ratuje się |
ratują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ratowałem się +(e)m się ratował |
ratowałam się +(e)m się ratowała |
ratowałom się +(e)m się ratowało |
ratowaliśmy się +(e)śmy się ratowali |
ratowałyśmy się +(e)śmy się ratowały |
| 2 os. |
ratowałeś się +(e)ś się ratował |
ratowałaś się +(e)ś się ratowała |
ratowałoś się +(e)ś się ratowało |
ratowaliście się +(e)ście się ratowali |
ratowałyście się +(e)ście się ratowały |
| 3 os. |
ratował się |
ratowała się |
ratowało się |
ratowali się |
ratowały się |
bezosobnik: ratowano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się ratował będę się ratować |
będę się ratowała będę się ratować |
będę się ratowało będę się ratować |
będziemy się ratowali będziemy się ratować |
będziemy się ratowały będziemy się ratować |
| 2 os. |
będziesz się ratował będziesz się ratować |
będziesz się ratowała będziesz się ratować |
będziesz się ratowało będziesz się ratować |
będziecie się ratowali będziecie się ratować |
będziecie się ratowały będziecie się ratować |
| 3 os. |
będzie się ratował będzie się ratować |
będzie się ratowała będzie się ratować |
będzie się ratowało będzie się ratować |
będą się ratowali będą się ratować |
będą się ratowały będą się ratować |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ratujmy się |
|
| 2 os. |
ratuj się |
ratujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ratowałbym się bym się ratował |
ratowałabym się bym się ratowała |
ratowałobym się bym się ratowało |
ratowalibyśmy się byśmy się ratowali |
ratowałybyśmy się byśmy się ratowały |
| 2 os. |
ratowałbyś się byś się ratował |
ratowałabyś się byś się ratowała |
ratowałobyś się byś się ratowało |
ratowalibyście się byście się ratowali |
ratowałybyście się byście się ratowały |
| 3 os. |
ratowałby się by się ratował |
ratowałaby się by się ratowała |
ratowałoby się by się ratowało |
ratowaliby się by się ratowali |
ratowałyby się by się ratowały |
bezosobnik: ratowano by się
bezokolicznik: ratować się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ratując się
gerundium: ratowanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ratowanie się |
ratowania się |
| D. | ratowania się |
ratowań się |
| C. | ratowaniu się |
ratowaniom się |
| B. | ratowanie się |
ratowania się |
| N. | ratowaniem się |
ratowaniami się |
| Ms. | ratowaniu się |
ratowaniach się |
| W. | ratowanie się |
ratowania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ratujący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ratujący się |
ratujący się |
ratujący się |
ratujące się |
ratująca się |
| D. | ratującego się |
ratującego się |
ratującego się |
ratującego się |
ratującej się |
| C. | ratującemu się |
ratującemu się |
ratującemu się |
ratującemu się |
ratującej się |
| B. | ratującego się |
ratującego się |
ratujący się |
ratujące się |
ratującą się |
| N. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującą się |
| Ms. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ratujący się |
ratujący się |
ratujące się |
ratujące się |
| D. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
| C. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
| B. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujące się |
| N. | ratującymi się |
ratującymi się |
ratującymi się |
ratującymi się |
| Ms. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
odpowiednik aspektowy: uratować się
Składnia
| Rzosobowy | + | ratować się | + |
CZYM +
(przed CZYM)
|
3. nawzajem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- ratować się nawzajem, wzajemnie
Cytaty
|
Na ogół ratują się wzajemnie z opresji. źródło: NKJP: Ewa Wieczorek: Dziś emisja w 1 TVP o 18:50, jutro kupon w „Gazecie”?, Gazeta Wyborcza, 1997-12-04 |
|
|
Po bardziej obfitych opadach samochody grzęzną w rozlewiskach, a kierowcy ratują się nawzajem, wyciągając swoje auta na linkach. źródło: NKJP: Niebezpieczny przejazd, Dziennik Polski, 2000-08-03 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ratuję się |
ratujemy się |
|||
| 2 os. |
ratujesz się |
ratujecie się |
|||
| 3 os. |
ratuje się |
ratują się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ratowałem się +(e)m się ratował |
ratowałam się +(e)m się ratowała |
ratowałom się +(e)m się ratowało |
ratowaliśmy się +(e)śmy się ratowali |
ratowałyśmy się +(e)śmy się ratowały |
| 2 os. |
ratowałeś się +(e)ś się ratował |
ratowałaś się +(e)ś się ratowała |
ratowałoś się +(e)ś się ratowało |
ratowaliście się +(e)ście się ratowali |
ratowałyście się +(e)ście się ratowały |
| 3 os. |
ratował się |
ratowała się |
ratowało się |
ratowali się |
ratowały się |
bezosobnik: ratowano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się ratował będę się ratować |
będę się ratowała będę się ratować |
będę się ratowało będę się ratować |
będziemy się ratowali będziemy się ratować |
będziemy się ratowały będziemy się ratować |
| 2 os. |
będziesz się ratował będziesz się ratować |
będziesz się ratowała będziesz się ratować |
będziesz się ratowało będziesz się ratować |
będziecie się ratowali będziecie się ratować |
będziecie się ratowały będziecie się ratować |
| 3 os. |
będzie się ratował będzie się ratować |
będzie się ratowała będzie się ratować |
będzie się ratowało będzie się ratować |
będą się ratowali będą się ratować |
będą się ratowały będą się ratować |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ratujmy się |
|
| 2 os. |
ratuj się |
ratujcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ratowałbym się bym się ratował |
ratowałabym się bym się ratowała |
ratowałobym się bym się ratowało |
ratowalibyśmy się byśmy się ratowali |
ratowałybyśmy się byśmy się ratowały |
| 2 os. |
ratowałbyś się byś się ratował |
ratowałabyś się byś się ratowała |
ratowałobyś się byś się ratowało |
ratowalibyście się byście się ratowali |
ratowałybyście się byście się ratowały |
| 3 os. |
ratowałby się by się ratował |
ratowałaby się by się ratowała |
ratowałoby się by się ratowało |
ratowaliby się by się ratowali |
ratowałyby się by się ratowały |
bezosobnik: ratowano by się
bezokolicznik: ratować się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
ratując się
gerundium: ratowanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ratowanie się |
ratowania się |
| D. | ratowania się |
ratowań się |
| C. | ratowaniu się |
ratowaniom się |
| B. | ratowanie się |
ratowania się |
| N. | ratowaniem się |
ratowaniami się |
| Ms. | ratowaniu się |
ratowaniach się |
| W. | ratowanie się |
ratowania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: ratujący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ratujący się |
ratujący się |
ratujący się |
ratujące się |
ratująca się |
| D. | ratującego się |
ratującego się |
ratującego się |
ratującego się |
ratującej się |
| C. | ratującemu się |
ratującemu się |
ratującemu się |
ratującemu się |
ratującej się |
| B. | ratującego się |
ratującego się |
ratujący się |
ratujące się |
ratującą się |
| N. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującą się |
| Ms. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ratujący się |
ratujący się |
ratujące się |
ratujące się |
| D. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
| C. | ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
ratującym się |
| B. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujące się |
| N. | ratującymi się |
ratującymi się |
ratującymi się |
ratującymi się |
| Ms. | ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
ratujących się |
Składnia
| Rzosobowy;pl | + | ratować się | + |
|