UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uzbroić

Chronologizacja

SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. zbroić (armię, mur, działkę)

1. armię

Definicja

wyposażyć w broń i sprzęt wojskowy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

rząd uzbroił kogoś w coś; władze uzbroiły kogoś w coś
uzbroić armię, odział, wojsko, żołnierzy
uzbrojony w broń, w działo, w karabiny, w miecz, w pistolety, w sprzęt

Cytaty

[...] zaangażowany w przygotowanie powstania 1830 roku, utworzył i uzbroił oddział Kozaków, których ubrał w krakowskie rogatywki.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

Uzbrojeni żołnierze obserwują teren z wieżyczek wartowniczych, ale incydentów zagrażających życiu nie brakuje.

źródło: NKJP: Wioletta Kamińska: Kapelusz , który... przypomina o śmierci, Echo Dnia, 2005-01-28

Radosław P. nie zamierzał się poddać. Był uzbrojony w pistolet maszynowy “skorpion”, z którego strzelał do funkcjonariuszy.

źródło: NKJP: Adrian Merk: Bandyta zapłaci policji?, Gazeta Poznańska, 2004-06-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uzbroję	uzbroimy
2 os.	uzbroisz	uzbroicie
3 os.	uzbroi	uzbroją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzbroiłem +(e)m uzbroił	uzbroiłam +(e)m uzbroiła	uzbroiłom +(e)m uzbroiło	uzbroiliśmy +(e)śmy uzbroili	uzbroiłyśmy +(e)śmy uzbroiły
2 os.	uzbroiłeś +(e)ś uzbroił	uzbroiłaś +(e)ś uzbroiła	uzbroiłoś +(e)ś uzbroiło	uzbroiliście +(e)ście uzbroili	uzbroiłyście +(e)ście uzbroiły
3 os.	uzbroił	uzbroiła	uzbroiło	uzbroili	uzbroiły

bezosobnik: uzbrojono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uzbrójmy
2 os.	uzbrój	uzbrójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzbroiłbym bym uzbroił	uzbroiłabym bym uzbroiła	uzbroiłobym bym uzbroiło	uzbroilibyśmy byśmy uzbroili	uzbroiłybyśmy byśmy uzbroiły
2 os.	uzbroiłbyś byś uzbroił	uzbroiłabyś byś uzbroiła	uzbroiłobyś byś uzbroiło	uzbroilibyście byście uzbroili	uzbroiłybyście byście uzbroiły
3 os.	uzbroiłby by uzbroił	uzbroiłaby by uzbroiła	uzbroiłoby by uzbroiło	uzbroiliby by uzbroili	uzbroiłyby by uzbroiły

bezosobnik: uzbrojono by

bezokolicznik: uzbroić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uzbroiwszy

gerundium: uzbrojenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uzbrojenie	uzbrojenia
D.	uzbrojenia	uzbrojeń
C.	uzbrojeniu	uzbrojeniom
B.	uzbrojenie	uzbrojenia
N.	uzbrojeniem	uzbrojeniami
Ms.	uzbrojeniu	uzbrojeniach
W.	uzbrojenie	uzbrojenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uzbrojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uzbrojony	uzbrojony	uzbrojony	uzbrojone	uzbrojona
D.	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonej
C.	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonej
B.	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojony	uzbrojone	uzbrojoną
N.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojoną
Ms.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uzbrojeni	uzbrojeni	uzbrojone	uzbrojone
D.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych
C.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym
B.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojone
N.	uzbrojonymi	uzbrojonymi	uzbrojonymi	uzbrojonymi
Ms.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych

odpowiedniki aspektowe: zbroić , uzbrajać

Składnia

uzbroić

KOGO/CO + w CO

2. bombę

Definicja

wykonać działania, dzięki którym bomba, granat itp. są zdolne do wybuchu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

saper uzbroił coś
uzbroić bombę, minę; uzbrojenie zapalnika
uzbrojony w zapalnik

Cytaty

Okazało się, że spod leśnej ściółki wystawał uzbrojony w zapalnik granat.

źródło: NKJP: (Wib): Zardzewiała śmierć, Życie Podkarpackie, 2005-07-09

Drugi człowiek na pokładzie był potrzebny jedynie do tego, by ręcznie odbezpieczyć i uzbroić bombę, co - jak wynikało z dokumentacji - było zadaniem dość skomplikowanym.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspa szerszenia, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uzbroję	uzbroimy
2 os.	uzbroisz	uzbroicie
3 os.	uzbroi	uzbroją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzbroiłem +(e)m uzbroił	uzbroiłam +(e)m uzbroiła	uzbroiłom +(e)m uzbroiło	uzbroiliśmy +(e)śmy uzbroili	uzbroiłyśmy +(e)śmy uzbroiły
2 os.	uzbroiłeś +(e)ś uzbroił	uzbroiłaś +(e)ś uzbroiła	uzbroiłoś +(e)ś uzbroiło	uzbroiliście +(e)ście uzbroili	uzbroiłyście +(e)ście uzbroiły
3 os.	uzbroił	uzbroiła	uzbroiło	uzbroili	uzbroiły

bezosobnik: uzbrojono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uzbrójmy
2 os.	uzbrój	uzbrójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzbroiłbym bym uzbroił	uzbroiłabym bym uzbroiła	uzbroiłobym bym uzbroiło	uzbroilibyśmy byśmy uzbroili	uzbroiłybyśmy byśmy uzbroiły
2 os.	uzbroiłbyś byś uzbroił	uzbroiłabyś byś uzbroiła	uzbroiłobyś byś uzbroiło	uzbroilibyście byście uzbroili	uzbroiłybyście byście uzbroiły
3 os.	uzbroiłby by uzbroił	uzbroiłaby by uzbroiła	uzbroiłoby by uzbroiło	uzbroiliby by uzbroili	uzbroiłyby by uzbroiły

bezosobnik: uzbrojono by

bezokolicznik: uzbroić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uzbroiwszy

gerundium: uzbrojenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uzbrojenie	uzbrojenia
D.	uzbrojenia	uzbrojeń
C.	uzbrojeniu	uzbrojeniom
B.	uzbrojenie	uzbrojenia
N.	uzbrojeniem	uzbrojeniami
Ms.	uzbrojeniu	uzbrojeniach
W.	uzbrojenie	uzbrojenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uzbrojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uzbrojony	uzbrojony	uzbrojony	uzbrojone	uzbrojona
D.	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonej
C.	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonej
B.	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojony	uzbrojone	uzbrojoną
N.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojoną
Ms.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uzbrojeni	uzbrojeni	uzbrojone	uzbrojone
D.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych
C.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym
B.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojone
N.	uzbrojonymi	uzbrojonymi	uzbrojonymi	uzbrojonymi
Ms.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych

odpowiednik aspektowy: uzbrajać

Składnia

uzbroić

CO + (w CO)

3. działkę

Definicja

założyć instalację dostarczającą media (wodę, prąd, gaz) na obszarze, gdzie mają powstać bądź już powstały jakieś budowle

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

uzbroić działkę, teren
uzbroić w energię (elektryczną), w gaz, w kanalizację, w media, w prąd, w wodę

Cytaty

Nasz lewiński dom będzie własnością gminy, ona da działkę i ją uzbroi.

źródło: NKJP: Dominika Wielowieyska: Budujemy pierwszy dom dla powodzian, Gazeta Wyborcza, 1997-08-22

Teren trzeba uzbroić, czyli doprowadzić sieć kanalizacyjną, wodociąg.

źródło: NKJP: Izabela Kozakiewicz: Droga dla przemysłu, Echo Dnia, 2007-05-02

Osiedle będzie uzbrojone w prąd, wodę, gaz, kanalizację sanitarną.

źródło: NKJP: Krystyna Paszkowska: Tarasy Wierzycy, Dziennik Bałtycki, 2009-03-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uzbroję	uzbroimy
2 os.	uzbroisz	uzbroicie
3 os.	uzbroi	uzbroją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzbroiłem +(e)m uzbroił	uzbroiłam +(e)m uzbroiła	uzbroiłom +(e)m uzbroiło	uzbroiliśmy +(e)śmy uzbroili	uzbroiłyśmy +(e)śmy uzbroiły
2 os.	uzbroiłeś +(e)ś uzbroił	uzbroiłaś +(e)ś uzbroiła	uzbroiłoś +(e)ś uzbroiło	uzbroiliście +(e)ście uzbroili	uzbroiłyście +(e)ście uzbroiły
3 os.	uzbroił	uzbroiła	uzbroiło	uzbroili	uzbroiły

bezosobnik: uzbrojono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uzbrójmy
2 os.	uzbrój	uzbrójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzbroiłbym bym uzbroił	uzbroiłabym bym uzbroiła	uzbroiłobym bym uzbroiło	uzbroilibyśmy byśmy uzbroili	uzbroiłybyśmy byśmy uzbroiły
2 os.	uzbroiłbyś byś uzbroił	uzbroiłabyś byś uzbroiła	uzbroiłobyś byś uzbroiło	uzbroilibyście byście uzbroili	uzbroiłybyście byście uzbroiły
3 os.	uzbroiłby by uzbroił	uzbroiłaby by uzbroiła	uzbroiłoby by uzbroiło	uzbroiliby by uzbroili	uzbroiłyby by uzbroiły

bezosobnik: uzbrojono by

bezokolicznik: uzbroić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uzbroiwszy

gerundium: uzbrojenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uzbrojenie	uzbrojenia
D.	uzbrojenia	uzbrojeń
C.	uzbrojeniu	uzbrojeniom
B.	uzbrojenie	uzbrojenia
N.	uzbrojeniem	uzbrojeniami
Ms.	uzbrojeniu	uzbrojeniach
W.	uzbrojenie	uzbrojenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uzbrojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uzbrojony	uzbrojony	uzbrojony	uzbrojone	uzbrojona
D.	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojonej
C.	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonemu	uzbrojonej
B.	uzbrojonego	uzbrojonego	uzbrojony	uzbrojone	uzbrojoną
N.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojoną
Ms.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uzbrojeni	uzbrojeni	uzbrojone	uzbrojone
D.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych
C.	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym	uzbrojonym
B.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojone
N.	uzbrojonymi	uzbrojonymi	uzbrojonymi	uzbrojonymi
Ms.	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych	uzbrojonych

odpowiedniki aspektowe: uzbrajać , zbroić

Składnia

uzbroić

CO + w CO

Frazeologizmy

uzbrojone oko
uzbrojony po zęby

Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2014