UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zniszczyć

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. niszczyć

1. miasto

Definicja

spowodować, że coś nie nadaje się do użytku lub przestaje istnieć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	popsuć, uszkodzić, uśmiercić, zdewastować, zdezelować, zrujnować
	antonimy:	stworzyć

Połączenia

pożar, żywioł zniszczył; powódź zniszczyła; wandale zniszczyli
zniszczenie mienia, nieprzyjaciela
zniszczyć budynek, dom, dorobek, gród, miasto, mienie, nieprzyjaciela, odzież, silnik, tkankę, ubrania, uprawy, włosy, wroga, zabytek, zamek; autorytet, dzieciństwo, osobowość, przyjaźń
zniszczyć bezpowrotnie, całkowicie, częściowo, do reszty, doszczętnie, do szczętu, kompletnie, zupełnie, w zarodku; fizycznie
dzieło zniszczenia

Cytaty

	- Owszem, zewnętrzna poduszka powietrzna może zniszczyć lakier - denerwuje się Hester Brown z firmy Living Streets zajmującej się poprawą bezpieczeństwa na drogach. - Ale czy to nie lepsze niż zmywanie krwi ze zderzaka? źródło: KWSJP: Aleksandra Kowalczyk: Auto szkiełkiem i okiem, Ozon, 2005, nr 21
	[...] asfalt zaczyna się nagle wybrzuszać, spękany niczym skórka na chlebie; efekt trzęsienia ziemi, które zniszczyło wieś kilka miesięcy temu. Na poboczu stoją ciężkie maszyny drogowe: uparci ludzie raz jeszcze mają zamiar naprawić to, co zniszczyła natura. źródło: KWSJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997
	Ponadto ani ona, ani żaden inny lek przeciwwirusowy nie są skuteczne w walce z nowym koronawirusem - nie potrafią go zniszczyć. źródło: KWSJP: Trudny przeciwnik, prasa, 2003
	Jesteś dla nich słodka jak miód, choć nudzą cię niemiłosiernie. Ale musisz być dla nich czarująca, bo zniszczysz karierę swojemu mężczyźnie. źródło: KWSJP: Kocham pracoholika, prasa, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zniszczę	zniszczymy
2 os.	zniszczysz	zniszczycie
3 os.	zniszczy	zniszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zniszczyłem +(e)m zniszczył	zniszczyłam +(e)m zniszczyła	zniszczyłom +(e)m zniszczyło	zniszczyliśmy +(e)śmy zniszczyli	zniszczyłyśmy +(e)śmy zniszczyły
2 os.	zniszczyłeś +(e)ś zniszczył	zniszczyłaś +(e)ś zniszczyła	zniszczyłoś +(e)ś zniszczyło	zniszczyliście +(e)ście zniszczyli	zniszczyłyście +(e)ście zniszczyły
3 os.	zniszczył	zniszczyła	zniszczyło	zniszczyli	zniszczyły

bezosobnik: zniszczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zniszczmy
2 os.	zniszcz	zniszczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zniszczyłbym bym zniszczył	zniszczyłabym bym zniszczyła	zniszczyłobym bym zniszczyło	zniszczylibyśmy byśmy zniszczyli	zniszczyłybyśmy byśmy zniszczyły
2 os.	zniszczyłbyś byś zniszczył	zniszczyłabyś byś zniszczyła	zniszczyłobyś byś zniszczyło	zniszczylibyście byście zniszczyli	zniszczyłybyście byście zniszczyły
3 os.	zniszczyłby by zniszczył	zniszczyłaby by zniszczyła	zniszczyłoby by zniszczyło	zniszczyliby by zniszczyli	zniszczyłyby by zniszczyły

bezosobnik: zniszczono by

bezokolicznik: zniszczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zniszczywszy

gerundium: zniszczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zniszczenie	zniszczenia
D.	zniszczenia	zniszczeń
C.	zniszczeniu	zniszczeniom
B.	zniszczenie	zniszczenia
N.	zniszczeniem	zniszczeniami
Ms.	zniszczeniu	zniszczeniach
W.	zniszczenie	zniszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zniszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zniszczony	zniszczony	zniszczony	zniszczone	zniszczona
D.	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonej
C.	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonej
B.	zniszczonego	zniszczonego	zniszczony	zniszczone	zniszczoną
N.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczoną
Ms.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zniszczeni	zniszczeni	zniszczone	zniszczone
D.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych
C.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym
B.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczone
N.	zniszczonymi	zniszczonymi	zniszczonymi	zniszczonymi
Ms.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych

odpowiednik aspektowy: niszczyć

Składnia

zniszczyć

(KOMU) + CO

2. zdrowie

Definicja

pogorszyć funkcjonowanie organizmu lub jego części

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wyniszczyć, zrujnować
	hiperonimy:	osłabić

Połączenia

zniszczyć mózg, organizm, psychikę, zdrowie

Cytaty

	Bardzo trudne do prawnego uzasadnienia jest zwłaszcza zanegowanie prawa do przedawnienia albo amnestii w szczególności za takie występki, jak uszkodzenie ciała, zniszczenie zdrowia, zgwałcenie, pozbawienie wolności czy też tworzenie fałszywych dowodów w postępowaniu karnym, zwłaszcza co do przestępstw popełnionych przed czterdziestu i więcej laty. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 12. posiedzenia Senatu RP w dniu 14 maja 1992
	A co z ludźmi, którym alkohol zniszczy zdrowie, wpędzi w nałóg, rozbije rodziny? źródło: NKJP: Internet
	Szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A - ta choroba jest mniej groźna niż jej „krewna” typu B, ale - zwłaszcza u starszych dzieci - może dać groźne powikłania, nawet zniszczyć wątrobę. źródło: NKJP: Jan Stradowski, Małgorzata T. Załoga: Zdrowe kłucie, Gazeta Wyborcza, 1999-09-18
	Luc de Clapiers de Vauvenargues nie zdążył zrobić wielkiej kariery literackiej, podobnie jak Nicolas Chamfort. Pierwszego zniszczyła choroba, drugiego - rewolucyjny terror. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zniszczę	zniszczymy
2 os.	zniszczysz	zniszczycie
3 os.	zniszczy	zniszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zniszczyłem +(e)m zniszczył	zniszczyłam +(e)m zniszczyła	zniszczyłom +(e)m zniszczyło	zniszczyliśmy +(e)śmy zniszczyli	zniszczyłyśmy +(e)śmy zniszczyły
2 os.	zniszczyłeś +(e)ś zniszczył	zniszczyłaś +(e)ś zniszczyła	zniszczyłoś +(e)ś zniszczyło	zniszczyliście +(e)ście zniszczyli	zniszczyłyście +(e)ście zniszczyły
3 os.	zniszczył	zniszczyła	zniszczyło	zniszczyli	zniszczyły

bezosobnik: zniszczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zniszczmy
2 os.	zniszcz	zniszczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zniszczyłbym bym zniszczył	zniszczyłabym bym zniszczyła	zniszczyłobym bym zniszczyło	zniszczylibyśmy byśmy zniszczyli	zniszczyłybyśmy byśmy zniszczyły
2 os.	zniszczyłbyś byś zniszczył	zniszczyłabyś byś zniszczyła	zniszczyłobyś byś zniszczyło	zniszczylibyście byście zniszczyli	zniszczyłybyście byście zniszczyły
3 os.	zniszczyłby by zniszczył	zniszczyłaby by zniszczyła	zniszczyłoby by zniszczyło	zniszczyliby by zniszczyli	zniszczyłyby by zniszczyły

bezosobnik: zniszczono by

bezokolicznik: zniszczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zniszczywszy

gerundium: zniszczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zniszczenie	zniszczenia
D.	zniszczenia	zniszczeń
C.	zniszczeniu	zniszczeniom
B.	zniszczenie	zniszczenia
N.	zniszczeniem	zniszczeniami
Ms.	zniszczeniu	zniszczeniach
W.	zniszczenie	zniszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zniszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zniszczony	zniszczony	zniszczony	zniszczone	zniszczona
D.	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonej
C.	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonej
B.	zniszczonego	zniszczonego	zniszczony	zniszczone	zniszczoną
N.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczoną
Ms.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zniszczeni	zniszczeni	zniszczone	zniszczone
D.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych
C.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym
B.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczone
N.	zniszczonymi	zniszczonymi	zniszczonymi	zniszczonymi
Ms.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych

odpowiednik aspektowy: niszczyć

Składnia

zniszczyć

KOGO/CO

3. człowieka

Definicja

prześladując kogoś, popsuć mu opinię lub doprowadzić do załamania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

złamać

Połączenia

zniszczyć człowieka

Cytaty

Niemieccy dziennikarze potrafią wykreować gwiazdę, ale i zniszczyć człowieka.

źródło: NKJP: Robert Błoński: Piłka nożna. Wywiad z Piotrem Nowakiem, Gazeta Wyborcza, 1996-11-08

W grobowcu faraona Seti sytuacja osiągnęła takie napięcie, iż nie miałem wątpliwości, że tylko obecność Hiszpana powstrzymywała przewodników od jakiegoś gwałtownego zamachu na całość mojej osoby. Przewodnik z bródką, widząc, że nie może sobie dać ze mną rady, postanowił zniszczyć mnie jako egiptologa.

źródło: KWSJP: Marian Brandys: Śladami Stasia i Nel, 1961

Plotka działa tak jak kropla drążąca kamień. Wystarczy jedno słowo, mimochodem rzucone, żeby zniszczyć człowieka.

źródło: NKJP: bd: Co mogą uczynić oszczerstwa pod adresem właścicielki zajazdu „Europa”?, Gazeta Pomorska, 2010-03-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zniszczę	zniszczymy
2 os.	zniszczysz	zniszczycie
3 os.	zniszczy	zniszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zniszczyłem +(e)m zniszczył	zniszczyłam +(e)m zniszczyła	zniszczyłom +(e)m zniszczyło	zniszczyliśmy +(e)śmy zniszczyli	zniszczyłyśmy +(e)śmy zniszczyły
2 os.	zniszczyłeś +(e)ś zniszczył	zniszczyłaś +(e)ś zniszczyła	zniszczyłoś +(e)ś zniszczyło	zniszczyliście +(e)ście zniszczyli	zniszczyłyście +(e)ście zniszczyły
3 os.	zniszczył	zniszczyła	zniszczyło	zniszczyli	zniszczyły

bezosobnik: zniszczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zniszczmy
2 os.	zniszcz	zniszczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zniszczyłbym bym zniszczył	zniszczyłabym bym zniszczyła	zniszczyłobym bym zniszczyło	zniszczylibyśmy byśmy zniszczyli	zniszczyłybyśmy byśmy zniszczyły
2 os.	zniszczyłbyś byś zniszczył	zniszczyłabyś byś zniszczyła	zniszczyłobyś byś zniszczyło	zniszczylibyście byście zniszczyli	zniszczyłybyście byście zniszczyły
3 os.	zniszczyłby by zniszczył	zniszczyłaby by zniszczyła	zniszczyłoby by zniszczyło	zniszczyliby by zniszczyli	zniszczyłyby by zniszczyły

bezosobnik: zniszczono by

bezokolicznik: zniszczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zniszczywszy

gerundium: zniszczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zniszczenie	zniszczenia
D.	zniszczenia	zniszczeń
C.	zniszczeniu	zniszczeniom
B.	zniszczenie	zniszczenia
N.	zniszczeniem	zniszczeniami
Ms.	zniszczeniu	zniszczeniach
W.	zniszczenie	zniszczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zniszczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zniszczony	zniszczony	zniszczony	zniszczone	zniszczona
D.	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonego	zniszczonej
C.	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonemu	zniszczonej
B.	zniszczonego	zniszczonego	zniszczony	zniszczone	zniszczoną
N.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczoną
Ms.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zniszczeni	zniszczeni	zniszczone	zniszczone
D.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych
C.	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym	zniszczonym
B.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczone
N.	zniszczonymi	zniszczonymi	zniszczonymi	zniszczonymi
Ms.	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych	zniszczonych

odpowiednik aspektowy: niszczyć

Składnia

zniszczyć

KOGO

Data ostatniej modyfikacji: 15.03.2024